Жеті ата,нағашы ата, шекше ката,шопан ата,қайын ата,жылқышы ата;
Ата-ана,ата-ене
Жеті ата
Сегізінші атаға дейінгі аталары, тұқым-тұқияны; туыстықтың тоқталған шегі.
Нағашы ата
Шешесінің әкесіне оның баласы тарапынан айтылатын туыстық атау.
Шекшек ата
ешкінің пірі, иесі.
Шопан ата
қой түлігінің пірі (иесі)
ЖЫЛҚЫШЫ АТА
Жылқы малының пірі, иесі.
АТА-АНА
з а т. Әке-шеше.
Адамға тәрбие беруші әуелі ата-ана, сонан соң ұстаз, мектеп, тұрмысындағы
төңірек (А.Байтұрсынов, Шығ.).
АТА-ЕНЕ
қайын ата, қайын ене.
Тіл шыққан соң, үй-ішін һәм көршісін, Ата-енеден жіберіп, түгін қоймау
(С.Торайғыров. Алаш ұраны).
Қорыта келгенде,сөзжасамдық ұя — сөзжасамның негізгі ұғымы.
Сөзжасамдық ұя дегеніміз-жаңа сөзжасамдарға негіз болатын, ортақ, өзек
мағына қалыптастыратын сөздердің жиынтығы. Сөзжасамдық тұлға-
сөзжасамның негізгі ұғымы. Сөзжасамдық ұяның мүшелерінің
негізгілерінің бірі — сөзжасамдық тізбек.
Сөзжасамдық тізбек- мағыналас ,түбірлес сөздердің уәжділік қатыстағы
тобынан құралатын сөзжасамдық ұяның күрделі бірлігі.Сөзжасамдық
тізбек бір сөзжасамдық тұлғадан таралып ,бірнеше жаңа туынды
атаулардан тұрады.Мысалы: Мұра-
мұрагер,мұрагерлік,мұрагерсіз,мұрагерсіздік; Ора —
орам,орамды,орамдылық,т.б.; Ора-орам-
орамсыз,орамсыздау,орамсыздық,т.б.; Шап-
шапқы,шапқын,шапқыншы,т.б.; Шап-
шапқы,шапқыла,шапқылат,шапқылатқыз деген секілді.
ПАЙДАЛАҒАН ӘДЕБИЕТТЕР:
1.Қазақ тілінің сөзжасам сөздігі. 1-бөлім\ Құраст.
А.Б.Салқынбай - Алматы:Қазақ университеті,2016.- 468б
2.https://sozdikqor.kz/search
Достарыңызбен бөлісу: |
