Қазақстан аумағындағы тас ғасырының археологиялық ескерткіштері

1. 
   Қазақстан аумағындағы тас ғасырының археологиялық ескерткіштері
   

Тас дәуірі – адамзат тарихындағы ең ұзақ мәдени-тарихи кезең. 3 кезеңге (палеолит, мезолит, неолит) бөлінеді. Шамамен б. з. б. 2,6 млн - б.з.б. 3 мыңжылдықтар аралығын қамтиды. Тас дəуірі ескерткіштері Қазақстанның барлық аймақтарынан кездеседі.

1.ЕЖЕЛГІ ПАЛЕОЛИТКЕ жататын ескрткіштер ⊙Бөріқазған мен Шабақты. Орналасуы: Оңт. Қаз. , Жамбыл обл. Ерекшелігі: 5000-ға жуық тас құралдар табылды, бәрі де қашау мен үшкіртас-р. ⊙Шақпақата мен Арыстанды. Орналасуы: Маңғыстау түбегі мен Қаратауда. Ерекшелігі: ерте тас ғ. тұрақтарының ең көнелері, табылған құралдар Шығыс Африканың Олдувэй сайынан табылған ең көне құралдармен бір заманға жатады. ⊙Қазанғап, Тәңірқазған. Орналасуы: Оңт. Қаз.

2. ОРТА ПАЛЕОЛИТ кезеңіне жататын ескерткіштер ⊙Обалысай. Орналасуы: Жезқазған. Ерекшелігі: мустьерлік кезеңнің ең ежелгі тұрағы. ⊙Мұзбел. Орналасуы: Орт. Қаз. ⊙Қанай. Орналасуы: Шығ. Қаз.

3.КЕЙІНГІ ПАЛЕОЛИТ кезеңіне жататын ескерткіштер ⊙Батпақ. Орналасуы: Орт. Қаз. Ерекшелігі: 300-ге жуық тас құрал табылған. ⊙Шульбинка. Орналасуы: Шығ. Қаз. Ерекшелігі: 5000 еңбек құралдар табылды. ⊙Семізбұғы. Орналасуы: Орт. Қаз. Ерекшелігі: түзу, кейде қайқы ас пышақ сияқты қырғыштар табылды. ⊙Қарабас, Ангренсор. Орналасуы: Орт. Қаз. ⊙Бұқтырма, Шүлбі. Орналасуы: Шығ. Қаз. ⊙Ащысай. Орналасуы: Оңт. Қаз. Ерекшелігі: бизон, арқар, жабайы жылқы сияқты жануарлардың сүйектері және пышақ тәрізді тілгіштер табылды. ⊙Майбұлақ. Орналасуы: Жетісу.

4. МЕЗОЛИТ (ОРТА ТАС ДӘУІРІ). Тұрақтар саны (жалпы Қаз. б/ша): 20-дан астам. ⊙Мичурин, Явленко. Орналасуы: Қызылжар қ., Есіл өзені бойы. ⊙Дүзбай. Орналасуы: Торғай ойпаны ауд. ⊙Тельман. Орналасуы: Атбасар маңы. ⊙Ерейментау. Орналасуы: Ақмола. ⊙Әкімбек, Қарағанды. Орналасуы: Қарағанды маңы. ⊙Қызылсу. Орналасуы: Маңғыстау.

5. НЕОЛИТ. 150-ге жуық тұрақ, көне кен шығару, жерлеу орындары. ⊙