«Қазақстан ғылымының дамуы мен келешегі жастар көзімен»

ство программ, относящихся к данной категории, повышаются их качество и функциональность. 
Практически у любого традиционного программного обеспечения имеется свободный аналог.  
Не  стал  исключением  и  сектор  ERP-систем.  Свободные  корпоративные  информационные 
системы  (КИС),  предназначенные  для  автоматизации  всей  деятельности  предприятия,  могут  в 
скором  времени  составить  серьезную  конкуренцию  лидерам  этой  отрасли  информационных 
технологий.  Согласно  прогнозам  аналитиков  из  Gartner  Inc,  рынок  открытых  ERP-систем 
вырастет с сегодняшних 7 до 19 млрд долларов к 2012 году.  
Исследование  рынков  ERP-систем  показало,  что  клиенты  начинают  задумываться  о 
возможности  использования  открытых  альтернативных  решений,  если  они  полностью 
соответствуют их потребностям и не уступают в возможностях традиционным продуктам.  
Ключевые  слова:  ERP-системы, лицензирование СПО, свободное  и открытое программное 
обеспечение, достоинства, недостатки. 
 
В данной статье проведен анализ рынка свободных ERP-систем.  
Содержание:  
• Свободное и открытое программное обеспечение  
• Лицензирование СПО  
• Достоинства и недостатки свободных ERP-систем  
• Заключение  
 
Свободное и открытое программное обеспечение  
Современное  законодательство  многих  стран  рассматривает  компьютерные  программы  как 
объекты  авторского  права  (интеллектуальной  собственности),  и  следовательно,  права  их 
создателей  охраняются  законом,  который  дает  авторам  и  правообладателям  власть  над 
изменением, распространением, способом использования и поведением программы.  
Чтобы  легализовать  все  вышеперечисленные  действия  пользователей  ПО,  созданы  специ-
альные  свободные  лицензии.  Хотя  права,  выданные  пользователям  по  условиям  свободных 
лицензий,  правообладатель  отозвать  не  может,  авторские  права,  гарантированные  за-
конодательством, сохраняются.  
Характерной  особенностью  ПО  является  то,  что  оно  создается  в  виде  исходного  текста, 
обычно  написанного  на  языке  программирования  высокого  уровня,  а  распространяется  и 
используется в виде двоичной программы, машинных кодов, по которым невозможно однозначно 
восстановить  исходный  текст.  Поэтому  для  изменения,  исправления  ошибок  или  понимания 
алгоритма программы необходимо располагать ее первоначальным текстом.  
Такое  программное  обеспечение  называется  «открытым»  (англ.  open  source  –  открытый 
источник). 
При  разработке  и  распространении  между  «свободными  программами»  и  «программами  с 
открытым  исходным  кодом»  нет  принципиальных  различий.  Но  термин  «ПО  с  открытыми 
кодами»  более  популярен  в  бизнес-обществе,  а  термин  «свободное  ПО»  широко  используется 
среди активистов сообщества разработчиков.  
В  английском  языке  широко  распространены  одинаковые  по  значению  обобщающие  аббре-
виатуры  FOSS  (Free  and  Open  Source  Software)  и  FLOSS  (Free/Libre  and  Open  Source  Software), 
означающие  «свободное  и  открытое  ПО».  Так  как  слово  «free»  в  английском  языке  означает  не 
только  «свободный»,  но  и  «бесплатный»,  для  уточнения  смысла  используют  французское  слово 
«libre», которое также означает  «свободный». Оба термина часто используются в аналитических 
публикациях и в отчетах правительственных организаций.  
Поскольку  термин  «свободное  ПО»  является  содержательно  более  широким  и  исторически 
предшествует  более  узкому  термину  «ПО  с  открытыми  кодами»,  то  его  использование  пред-
ставляется  более  уместным  в  тех  случаях,  когда  речь  идет  о  свободных  программах  как  о 
комплексном явлении. 
 
 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
В  таблице  приведены  наиболее  популярные  свободные  ERP-системы  из  следующих 
источников: http://www.ohloh.net/ и http:// sourceforge.net/ 
Таблица 1 – Наиболее популярные свободные ERP-системы 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Лицензирование СПО  
Наиболее популярными свободными лицензиями являются:  
• «Стандартная общественная лицензия GNU» (GNU GPL, GNU General Public License);  
• «Стандартная общественная лицензия ограниченного применения GNU» (GNU LGPL, GNU 
Lesser General Public License);  
• Программная лицензия университета Беркли (BSD, Berkeley Software Distribution);  
• «Публичная лицензия Mozilla» (Mozilla Public License);  
• «Лицензия Apache» (Apache License).  

Первой,  и  самой  распространенной,  свободной  лицензией  является  GNU  GPL.  Лицензия 
предоставляет  права  на  копирование,  модификацию,  распространение,  а  также  требует 
предоставлять другим пользователям исходные тексты при модификации программы.  
Лицензия  GNU  LGPL  –  это  ослабленная  версия  GPL,  созданная  для  разработки  библиотек 
ПО,  позволяющая  использовать  несвободные  компоненты  в  одном  программном  продукте.  При 
этом свободные и несвободные компоненты явно разделяются.  
BSD  является  наиболее  либеральной  лицензией,  характеризуется  минимальными  поль-
зовательскими ограничениями и больше всего подходит к категории общественного достояния.  
Самый  сложный  вопрос  при  использовании  свободных  лицензий  –  это  совместимость  с 
другими лицензиями, так как лицензия GNU GPL несовместима со многими другими лицензиями. 
Достоинства и недостатки свободных ERP-систем  
Разработчикам программного обеспечения свободные ERP-системы позволяют расти профес-
сионально,  повышать  свою  квалификацию.  Доступность  огромного  количества  свободных 
программ дает возможность увеличить эффективность собственных разработок. Свободные ERP-
системы  являются  эффективным  решением  для  небольших  компаний,  которые  не  могут 
позволить себе использовать решения от ведущих производителей ERP-систем.  
Основным недостатком свободных ERP-систем является более скромный функционал, чем у 
традиционных.  Большая  часть  функций  находится  в  стадии  разработки,  реализованы  лишь 
основные возможности, которые могут удовлетворить потребности предприятий только малого и 
среднего бизнеса.  
Заключение  
Сегодня  сложилось  представление  о  том,  что  свободные  программы  –  это  «любительские» 
разработки, обязательно бесплатные и не имеющие ничего общего с бизнесом. Но на самом деле 
идея свободных программ никак не связана с коммерческими принципами распространения ПО. 
Несмотря  на  отсутствие  продаж  лицензий,  существует  возможность  вести  бизнес  на  оказании 
услуг.  Примером  этому  служат  известные  производители  свободного  ПО,  такие  как  RedHat, 
Google, IBM, Intel и др.  
Основой бизнеса компании Tiny Sprl является разработка свободной ERP-системы OpenERP. 
Сокращение расходов на информационные технологии из-за мирового кризиса позволило набрать 
достаточное количество клиентов для развития. Как говорит директор компании Fabien Pinckaers, 
количество  запросов  на  доработку  ПО,  получаемых  от  клиентов,  растет  каждые  два  месяца  в 
среднем  на  20%.  По  оценке  бизнес-издания  Trends,  доходы  Tiny  Sprl  к  концу  2011  года  могут 
вырасти в 20 раз и составить порядка 10,5 млн евро.  
Конечные  пользователи  свободных  программ  независимы  от  поставщика,  имеют 
возможность  самостоятельно  доработать  необходимый  функционал,  а  в  случае  отсутствия 
собственной команды программистов могут обратиться к сторонним разработчикам.  
Компании, занимающиеся внедрением традиционных ERP-систем, могут зарабатывать деньги 
и на свободных ERP-системах за счет внедрения, технической поддержки, расширения, обучения 
и консалтинга.  
В октябре 2008 года компания Gartner опубликовала отчет Open Source Software: User Survey 
Overview, Worldwide, 2008 (СПО: Обзор использования в мире, 2008 г.). В отчете прогнозируется 
наступление  «третьей  волны  СПО»  в  2010–2011  годах,  после  которой  открытые  ERP-системы 
перестанут быть экзотическими и мало востребованными продуктами.  
По мнению наблюдателей, жесткая и недальновидная политика ведущих поставщиков тради-
ционных  ERP-систем  неизбежно  приведет  к  укреплению  позиций  свободных  ERP-систем, 
которые за короткое время станут сильными и конкурентоспособными продуктами. 
 
Ссылки 
1 Best of Open Source Software Awards 2009, http://www.infoworld. com/d/open-source/ best-
open-source-software-awards-2009- 628?page=0,5  

2 FAST-TRACK SMBS GOING OPEN SOURCE. Can mature CRM/ERP come from a dot-org? 
Paying customers worldwide say so, in the name of Compiere, http://www. open-mag.com/features/ 
Vol_69/Compiere/Compiere.htm  
3 Compare Compiere editions, http://compiere. com/products/compare-editions/index.php  
4 Openbravo Customer Stories, http://www.openbravo.com/customers/  
5 Compiere: Not Just for Open Source Zealots and SMBs, http://blogs. amrresearch.com/enter-
prisesoftware/2009/03/ compiere-not-just-for-open-source-zealots-and-smbs.html  
6 Debate - Has Compiere Become Closed? Do We Fork? How? http://red1. 
org/forum/viewtopic.php? t=931&postdays=0&posto rder=asc&start=25&sid=2 
2e2bdbfd8465a2003d83ad83d2c2824  
7 Bill Gates of Belgium’ Fights SAP With Free Software (Update1), http:// www.bloomberg.com/ 
apps/news?pid=2060110 2&sid=a0Wy0DITQBiA 
 
Материалы, используемые в статье: 
1 Журнал «ERP», статья «Свободные ERP-системы» (автор Д. Жунусов), http://ko.com. 
ua/node/48453. 
1. Журнал «Компьютерное обозрение», статья «В открытую: управленческие решения класса 
Open Source» (автор А. Кухар), http://ko.com. ua/node/48453.  
2. Интернет-портал OpenNET, новость «Свободные системы управления предприятием могут 
потеснить известные проприетарные», http://www. opennet.ru/opennews/art. shtml?num=24056.  
3. Журнал «CNews», статья «Gartner: Кризис? Да здравствует свободное ПО» (автор В. Меще-
ряко), http://www.cnews. ru/news/top/index.shtml? 2008/10/10/322521.  
4. Статья «История возникновения свободного ПО» (авторы: К. Маслинский, П. 
Новодворский, Г. Курячий), http://heap. altlinux.org/alt-docs/ modules/freesoft_history. 
kirill/index.html. 
 
ҚАЗАҚСТАНДА МҰНАЙ ХИМИЯ КЛАСТЕРІН ДАМЫТУ 
Нұрсұлтан Нұржанов Сағатұлы 
Сүлеймен Демирел Университеті 
 
Аннотация 
Зерттеудің  мақсаты:  Қазақстан  Республикасындағы  перспективалық  инновациялық 
бағыттардың  бірі  -мұнай-химия  секторындағы  кластерлік  жүйенің  дамуының  басымдылық 
(приоритетті)  бағыттарын  әзірлеу  және  оның  тиімділігін  анықтау.    Атырау  облысында  мұнай-
химия  кластерін  құрудың  өзекті  мәселелерін  шешу  жолдарын  қарастыру.Атырау    облысындағы 
мұнай-химия кластерінің бизнес-үлгісін ұсыну. 
            Гипотезасы:  Нарық  жүйесіндегі    инновациялық  технологиялардың  маңызды  буыны-    
кластерлік жүйелердің ұлттық экономикамызды көтерудегі тиімділігін   дәлелдеу. 
            Зерттеудің барысы мен кезеңдері: 
•
 
Зерттеу  барысында  мемлекет  алдында  тұрған  маңызды  стратегиялық  мақсат- 
индустриалды-инновациялық бағдарламаны жүзеге асырушы кластерлік жүйелердің мұнай-химия 
кешені саласындағы перспективалық жобалары мен мүмкіндіктеріне баға беріледі. 
•
 
Атырау  облысының  Республика  аумағындағы  мұнай  –химия кластерін  дамытудағы  тиімді 
аймақ ретінде  ролін ашып көрсету. 
            Зерттеудің жаңалығы және дербестік дәрежесі: 
•
 
Жалпыэкономикалық  және  аймақтық  ерекшелігі  бар  «кластер»  түсінігінің  мазмұнын 
авторлық тұжырымдау; 
•
 
Жіктелу  белгілері  негізінде  кластердің  негізгі  артықшылықтарын  сапалы  бағалау; 
кластердің тиімділігіне талдау жүргізуге әдіснамалық көзқарастар жүйесі; 
•
 
Мұнай  -химиялық  кәсіпорындар  қызметіне  кластерлік  жүйені  енгізуге  жағдай  жасайтын 
негізгі факторлар анықталып, негізделді; 

•
 
Бәсекеге  қабілетті  және  өзіндік  құны  жоғары,  өнімнің  түрлі  ассортиментін  шығаруды 
жүзеге асыратын мұнай химия кластерін құрудың алғы шарттары анықталды. 
•
 
Атырау облысын мысалға ала отырып, мұнай-химия кластерінің бизнес-үлгісі ұсынылды. 
           Тәжірибенің әдістемесі: 
•
 
Кластер  ұғымы  және  кластерлік  технологиялар  туралы  түсінік  бере  отырып,мұнай–химия 
кешеніндегі кластерлік жүйенің маңызы мен мүмкіндіктеріне тоқталу; 
•
 
Қазақстандағы  мұнай-химия  кластерін  дамытудың  перспективалық  аймақтары  мен 
жобалары  туралы  мағлұмат  беру,  Атырау  облысында  мұнай-химия  кластерін  құрудың  өзекті 
мәселелерін  шешу  жолдарын  қарастыру.Атырау  облысындағы  мұнай-химия  кластерінің  бизнес-
үлгісін ұсыну. 
            Қорытынды:  Жүргізілген  зерттеулер  нәтижесінде    аймақ  экономикасының  даму         
жағдайлары  мен  алғышарттарын  талдау  негізінде  мұнай  химиясы  кластері  негізгі  бәсекеге 
қабілетті сала ретінде анықталды.Атырау облысындағы  мұнай химиясы кластерінің  құрамы мен 
құрылымы бойынша көрсеткіштерге талдаужасалып, кластерлік жүйенің үлгісі ұсынылды. 
Кластер туралы түсінік. Мұнай -химия саласындағы кластерлік жүйелер. 
Кластер терминінің мәні, кластерлік жүйе туралы ұғым. 
•
 
Кластер  -  тұрақты  аумақтық-салалық  әріптестік  негізінде  соңғы  технологиялар  мен 
инновациялар  кіріктірілген,  географиялық  жағынан  жақын  орналасқан,  өндіріс  тұрғысынан 
қарағанда  тығыз  байланысты,  нақтылы  бір  сала  бойынша  жұмыс  жүргізетін  басқару  тетігі 
біріктірілген жаңашылдық бастама. 
•
 
Өнеркәсіптік  кластер - Сатып алушы- жабдықтаушы немесе жабдықтаушы- сатып алушы 
ретінде,сондай-ақ  ортақ  технологиялар,ресурстарды  ортақ  сатып  алу  және  бөлу  арналарымен 
байланысқан бірлестіктер.                              
•
 
Аймақтық  кластер  -  Қатысушы  фирмалар  территориялары  бойынша  бір-біріне  жақын 
орналасқан өнеркәсіптік кластерлер. 
Жаһандану заманында өңдеуші кәсіпорындарды кластерлендіру дүние жүзінде жаппай қолға 
алынуда. Өйткені,  бүгінгі  таңда кластер ғана экономикалық даму  мен бәсекелестікті өрістетудің 
өмірге қажетті әрі жан-жақты танылған құралы болып саналады. Кластер өндірістің өнімділігі мен 
тиімділігін  арттырып,  материалдық  жағдайды  жақсартуға,  ішкі  резервті  ұтымды  жұмсауға 
көмектесіп,  оң  өзгерістер  мен  нәтижелерге  жеткізеді.  Олар  халық  игілігіне  қызмет  етіп,  жаңа 
жұмыс  орындары  ашылады,  ішкі  нарықта  сауда  нүктелері  көбейеді.  Қала  мен  ауыл 
тұрғындарының  әлеуметтік-тұрмыстық  жағдайы  жақсарып,  жұмыссыздық  азаяды.  Шағын 
кәсіпорындар көбейсе өзара бәсекелестік қызып, адамдар ресурсын толық пайдалануға мүмкіндік 
туады. [2] 
Әлбетте,  өндірісте  кластерлік  жүйені  құрудың  дайын  «макеті»  жоқ.  Оның  негізін     
экономикамыздың  өзегі  –  орта  және  шағын  кәсіпкерлік  қалайды.  Өндірістік  кластерлік  модель 
Қазақстанның  аймақтары  (аудандар,  облыстар)  үшін  тиімді.  Себебі  бұл  модель  жергілікті 
бизнестің бәсекелестігі мен тиімділігін арттырып, толық жұмыспен қамтамасыз ету проблемасын 
шешеді,  аймақтағы  кадрлық,  өндірістік  потенциалды  дұрыс  қолдануға  мүмкіншілік  береді. 
Кластерлік  модель  ішіндегі  ең  басты  өндірістік  күш  болып  білім,  идеялар,  тәжірибе, 
технологиялармен  алмасу  болып  табылады.  Сонымен  қатар  жоғары  маманданған  жұмыс  күші 
кластерлік  өндірістің  өсуінің  және  бәсекелестігінің  басымды  факторы  болады.  Кластер  құру 
процесі ғылыми-зерттелген және жобалық-конструкторлық процесс. 
 
ҚР  мұнай өңдеу  және мұнай өнімдерін өндіру көлемі                                     
 
                                                                                                                       (мың.т) 
Ө
нім
 
2
000ж
 
2
001
ж
 
2
002
ж
 
2
003
ж
 
2
004ж
 
2
00
5ж
 
2
006
ж
 
2
007
ж
 
2
008 
ж
 
2
009 ж
 

 
     
Атырау  облысында  мұнай  химиясы  кластерін  құруға  ықпал  ететін  ресурстар  және       
күтілімді нәтижелер : 

 
Кластердің  даму  перспективасын  және  оның  структурасын  іштей  және  сырттай 
зерттеу жүргізуге жеткілікті мүмкіндіктер мен ресурстар; 

 
Кластер  өнеркәсібінің  ішкі  еңбек  ресурстары  мен  еңбек  потенциалының  даму 
мүмкіндігі; 

 
Көмірсутек шикізатын және материалдық ресурстарды жеткізушілердің жақындығы; 

 
Кластерге қатысушылардың меншікті капиталының болуы; 

 
Біріге әрекет ету үшін ассоциацияға кіретін құрылымдардың мүмкіндіктері; 

 
Желілерді қарқынды дамыту мүмкіндіктері; 

 
Инновациялар және қызметкерлерді оқытудың жоғары әлеуеттік мүмкіндіктері; 

 
Перспективаны ұжымдық болжау мен күрделі жобаны жүзеге асыру мүмкіндіктері. 
Атырау  облысындағы  мұнай  химиясы  кластері  құрамына  кіретін  ірі  өнеркәсіп 
кәсіпорындары: 

 
Бастапқы шикізатты өңдеу бойынша “Теңізшевройл” ЖШС, “ҚазМұнайГаз” “Барлау 
– Бұрғылау” АҚ 

 
Мұнай мен газды өңдеу бойынша “Атырау МӨЗ” ЖШС және “Теңіз ГӨЗ” 

 
Мұнай химиясы  өнімдерін шығару бойынша “SAT Operating Atyrau” ЖШС 

 
Полипропилен құбырларын шығару бойынша  «Полипропилен» АҚ 

 
Мұнай    өнеркәсібіне  арналған  химиялық  реагенттер  шығаратын-«Рауан  Налко» 
ЖШС 

 
Мұнай 
-газ 
саласына 
арналған 
өнім 
шығаруға 
мамандандырылған-  
"Атыраумұнаймаш" ЖШС 

 
«Ақтау пластмасса зауыты» ЖШС. 
       Мұнай  химиясы  кластерінің  тиімді  жұмысы  үшін  мынадай  шараларды  жүзеге 
асыру   қажет: 

 
Мұнай  химиясы  кластерінің  өнімдері  сапа  көрсеткіштерінің  жүйесін  құру  және  ол 
талаптардың орындалуына жағдай жасау; 

 
Мұнай  химиясы  кәсіпорындар  үшін  сапалы  құрал-жабдықтарды  сатып  алу 
мақсатында мемлекет тарапынан инвеститциялық салымның көлемін арттыру; 
М
ұнай 
диста
-
лятт
ары
 
6
369,2
 
7
611,
7
 
7
802
 
8
767,
5
 
9
392,9
 
1
08
44
 
1
1202
 
1
1384
 
1
1791
 
1
1717
 
Б
ензи
н
 
1
266
 
1
580
,6
 
1
689,
8
 
1
838,
6
 
1
923,5
 
2
35
9
 
2
345
 
2
633
 
2
505
 
2
613
 
К
ероси
н
 
6
0,1
 
1
09,
3
 
2
45,4
 
3
09,8
 
2
92,6
 
2
49
 
3
14
 
3
85
 
4
01,6
 
3
74
 
Д
изот
ын
 
1
971,4
 
2
236
,5
 
2
289,
4
 
2
598,
5
 
2
779,6
 
3
70
5
 
3
888
 
4
295
 
4
375
 
4
261
 
М
азут
 
2
148,9
 
2
326
 
2
427,
1
 
2
793,
3
 
2
483,6
 
3
55
0
 
3
333
 
2
584
 
3
204
 
3
261
 


 
Облыс,  Республика,  әлемдік  нарықтарды  жергілікті  өндірушілердің  дайын 
өнімдерінің өту арналарын қадағалау жүйесін құру; 

 
Өнеркәсіп  кәсіпорындарының  тиімді  және  диверсификацияланған  сыртқы 
экономикалық байланыстарын орнату; 

 
Ішкі  нарықты  мұнай  химия  тауарларымен  барынша  қанағаттандыруды  қамтамасыз 
ету; 

 
Өнеркәсіптерінің басқа салаларының жергілікті мұнай химиясы шикізатына бейімдеу 
және өзіндік шикізат базасымен қамтамасыздандыруға жету; 

 
Мұнай химиясы шикізаты негізінде халық тұтынатын тауарлар шығаратын кіші және 
орта бизнесті дамытуды жылдамдату: 

 
Тұрғындардың  жұмыспен  қамтылуы  және  материалдық  жағдайларының  деңгейін 
арттыру; 

 
Өңірдің мұнай және газ обьектілерінің барлық қорларын кәсіптік ревизиядан өткізіп, 
олардың ішінде тиімді даму үстіндегі экономикасы мен әлеуметтік жағдайына маңызы барларын 
бөліп көрсету қажет. 
Қорытынды 
Сонымен,  бұл  ғылыми  жұмыста  Қазақстандағы  мұнай  химиясы  кластерін  қалыптастыру 
мәселелерінің  жағдайы  зерттелді.  Аймақтық  бәсекеге  қабілеттілікті  арттырудың  негізгі  факторы 
ретінде  кластерлік  әдістеменің  мазмұны  тұжырымдалды.  Мұнай  химиясы  кластерін  құруға 
қажетті Атырау облысындағы ресурстары мен күтілімді нәтижелер бойынша негізгі көрсеткіштер 
талданып, мұнай-химия кластерінің технологиялық моделі және кластерді құрудың үлгі-сызбасы 
ұсынылды. 
Жоғарыда  қарастырылған  жағдайлар  мұнай  саласының  дамуы  оны  құрайтын  барлық 
өндірістік  буындардың,  соның  ішінде  өңдеу  өндірістік  кешеннің  дамуын  талап  ететіндігін 
көрсетеді.  Жүргізілген  талдаулар  мен  зерттеулер  нәтижесінде  мұнай-газ  өндірісінің  тиімділігі 
шикізатты терең өңдеу арқылы сыртқы нарықта бәсекеге қабілеттілігі жоғары және ішкі нарықта-  
отандық  мұнай  химиясы  кәсіпорындарына  аса  қажетті  тауарлық  өнімдерді  өндіргенде  ғана 
артатыны туралы қорытынды жасауға болады. Сондықтан,Республиканың перспективасы Атырау 
аймағында бірінші кезекте мұнай мен газды терең өңдеумен байланысты, ол үшін қазірден бастап 
мұнай  өндіру  аймақтарына  жақын  маңда  мұнай  химиясы  кешенін  салу  керек,  бұл  саланың 
приоритеті бағыт екенін тұжырымдау қажет. 
         Жоғарыда мазмұндалған зерттеу нәтижелері бойынша келесі қорытынды 
    жасауға  болады:  Қазақстан  Республикасында  мұнай  химиясы  өнімдерін                      өндіру 
уақытша емес, түпкілікті ең маңызды және стратегиялық сала ретінде                 қабылдануы керек. 
Кластерлік стратегияны және экономикалық бәсекеге қабілеттілігін толықтай жүзеге асыру үшін 
импортты ауыстыру кезеңінен мұнай химиясы 
      саласын  кең  көлемде  инвестициялау  және  мұнай  химиясы  кластерін  құру                кезеңіне  
өтуге бағытталған үкімет саясаты қажет. 
Қазақстан  Республикасының  ұлттық  экономикасының  даму  стратегиясына,        шикізат 
ресурстары  ретінде  қазіргі  кезде  қолданыстағы  кен  орындары  мен  болашақта  игерілетін 
перспективалық кен орындарынан алынатын мұнай, табиғи және ілеспе газ қолданатын ірі мұнай 
химиясы өндірісін құруға негізделген, кейбір өзгерістер ендіру қажет. 

жүктеу/скачать 5,89 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: