Мәтінді және тарихи білімді пайдалана отырып, ерте көшпелілер өркениетінің әлемдік тарихи процестерге әсерін бағалаңыз. Көшпенділердің ұлы көші
Батысқа қарай бет алған ғұндар халықтарды өздеріне қосылуға мәжбүр етті. Сонымен, ғұндардың қозғалысы Еуразия даласындағы этникалық құрамы әртүрлі көшпелі тайпалардың дүниежүзілік қоныс аударуына себеп болды, олар Орталық Азиядан Қазақстан аумағына басып кіріп, Батысқа қарай қоныс аударды.
Ғұндардың Батысқа қоныс аударуының екінші ағымы біздің заманымыздың 2 ғасырынан басталады. Көші-қон кезінде кейбір тайпалар ғұндармен одақтаса, екіншілері қуғын-сүргінге ұшырады. Ғұндардың қоныс аудару процесі жалпы Қазақстан мен Орта Азияны мекендеген барлық халықтарды қамтып, үш жүз жылға жуық уақытқа созылды. Еуропаға жеткен ғұндар Шығыс Рим империясын талқандап, қазіргі Венгрия аумағында Батыс Ғұндар империясының негізін қалады.
https://e-history.kz/kz/news/show/33857/ сайтының материалдары негізінде Ерте көшпелілер өркениеті, атап айтқанда, көшпенділердің Ұлы көші әлемдік тарихи үдерістерге айтарлықтай әсер етті.
1. Көші-қон және жаңа этникалық топтардың қалыптасуы: Көшпелілердің ұлы көші этникалық құрамы әртүрлі көшпелі тайпалардың жаппай қоныс аударуына себеп болды. Бұл жаңа этникалық топтардың қалыптасуына және әртүрлі мәдениеттер мен тілдердің араласуына әкелді. Бұл процесс Еуразияның этникалық картасына, оның ішінде қазақ ұлтының және Орталық Азияның басқа халықтарының қалыптасуына ұзақ мерзімді әсер етті.
2. Көрші өркениеттермен өзара әрекеттесу және қақтығыстар: Көшпелілер, соның ішінде ғұндар, Рим империясы мен Византия империясы сияқты көршілес әртүрлі өркениеттермен кездесті. Бұл көшпелілер мен байырғы халық арасында қақтығыстарға, соғыстарға және өзара ықпалға әкелді. Мысалы, ғұндар Шығыс Рим империясын жеңіп, Еуропа тарихы үшін ұзақ мерзімді салдары болды.
3.Мәдени алмасу және білім алмасу: Көшпелі тайпалардың көршілес өркениеттермен өзара әрекеттесуі мәдени алмасу мен білім алмасуға ықпал етті. Мал шаруашылығы, атқа міну және әскери өнер салаларында ерекше дағдыларға ие көшпелілер тәжірибе мен технологиялармен алмаса алды. Бұл алмасу екі мәдениетте ауыл шаруашылығын, әскери істерді және мәдени аспектілерді дамыту үшін маңызды болды.
4. Саяси күштер мен империялардың құрылуы: Көшпелілердің ұлы көші жаңа саяси күштер мен империялардың құрылуына ықпал етті. Мысалы, ғұндар өздерінің Батыс империясын қазіргі Венгрия территориясында құрды, бұл Еуропа тарихына айтарлықтай әсер етті. Түріктер мен моңғолдар сияқты басқа көшпелі халықтар да Еуразия тарихында маңызды рөл атқаратын қуатты империялар құрды.
Сонымен, ерте көшпелілер өркениеті, оның ішінде «Көшпенділердің Ұлы көші» халықтардың қоныс аударуы, көршілес өркениеттермен қақтығыстар, мәдени алмасу және жаңа саяси күштер мен империялардың құрылуы арқылы әлемдік тарихи үдерістерге терең әсер етті.