ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ
45minut.kz – 45minut.org
Ұстаздарға арналған басылым редакциясы
«НҰРЛЫ ЖОЛ – БОЛАШАҚҚА БАСТАР ЖОЛ»
I ЖИНАҚ
Шығармашылық еңбектердің
іс-тәжірибелік жинағы
Редактор: Нағиев Ізгілік
Байдрахманұлы
Алматы, 2016
УДК 37.3 (072)
ББК 74.03
H 86
“Нұрлы жол – болашаққа бастар жол”:I-жинақ. Ұстаз шығармашылығы
45minut.org топтамасы. Шығармашылық еңбектердің іс-тәжірибелік жинағы
/Редактор І.Б. Нағиев – Алматы, 2016. – 198 б.
H 86
ISBN 978-601-7579-17-3
«Нұрлы жол» - «Мәңгілік елге» бастау алған сара жол, болашақтың басты бағдары,
жаңа істер бастамасы. Бұл тіркестің өзінде терең ассоциациялық мән бар. Бұл — дағдарыс
кезеңінен шығу жолы, инфрақұрылымдардың дамуы, жаңа жолдардың салынуы,
экономикалық серпілістің жалғасы, әлеуметтік әл-қуаттың артуы.
Жер бетінде қанша ел болса, әр елдің мәдениеті, салт - дәстүрі мен білім беру жүйесі
болады. Біздің мемлекетіміздің де білім беру саласына көптеген өзгерістер енгізілуде. Жаңа
заман – қай кәсіпте болмасын жаңашылдықты талап етеді. Басты мақсат – жас ұрпақтың
сапалы білімді игеруі. Оқушыларды таңдандыру, қызықтыру үшін әрбір сабақ жаңалық
болуы керек. Сондықтан, мұғалім үнемі ізденісте, жаңашыл және әрқашан білімін
жетілдіріп, жаңа әдіс – тәсілдерді меңгеруге тиіс.
Білім саласы мен кәсіпорын мамандары арасындағы байланыс ғылым, білім және
өндіріс ықпалдастығының арта түсуіне қызмет етеді. Ал басты басымдылық ретінде адам
капиталы, тәжірибелік білім мен біліктілікке инвестиция салынатын болады. Өйткені,
заманауи маманға оның білімі, кәсібилігі, оқып-білуге деген қабілеттілігі құнды қасиетке
баланады.
УДК 37.3 (072)
ББК 74.03
ISBN 978-601-7579-15-9
© Нагиев И.Б., 2016
2
Батыс Қазақстан облысы Ақжайық ауданы, Тайпақ ауылы
«Тайпақ мектеп-гимназиясы»КММ-нің жоғары санатты
қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі Урынгалиева Манет Төреғалиқызы
Тақырыбы: Ш.Уәлиханов –ұлы ғалым.
Сабақтың мақсаты: білімділік –халқымыздың ойшылы, ұлттық мақтанышымыз Шоқан Уәлихановтың өмірі мен
шығармашылығын, өмір сүрген ортасын тарихи деректермен байланыстыра түсіндіру.
Дамытушылық –оқушылардың өз бетімен ізденуіне, қосымша деректерді пайдалана білуге баулып, ойлау шеберлігін,
сөйлеу мәдениетін дамыту.
Тәрбиелік –Көкше топырағында тәрбиеленіп, сұңқардай биікке самғаған, демократ ағартушы Шоқанның бойындағы
алғырлық, зеректік, ойшылдық қасиеттерді оқушылардың санасына ұялату, халықтың сүйікті адал перзенті бола білуге
тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: ізденіс сабағы.
Сабақтың әдісі: сұрақ –жауап, мәнерлеп оқу, СТО технологиясының элементтері.
Көрнекілігі: Ш.Уәлиханов портреті, өмір деректеріне арналған слайдтар, шығармалар жинағы, Шоқан туралы әдебиеттер.
Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру бөлімі
ІІ. Шоқан туралы көркем әдебиеттен, зерттеу еңбектерінен алған мағлұматтарын ортаға салу.
1.Абылай ханның шөбересі.
2.Балалық шаққа саяхат.
3.Өзгеден озық шәкірт.
4.Қащқарияға саяхат.
5.Талантын мойындатқан ғалым.
6.Шоқан –публицист жазушы.
2.Топтастыру
суретші ағартушы географ дипломат Шоқан саяхатшы публицист әдебиетші этнограф
3. Семантикалық кестемен жұмыс.
Жылдары
Шоқан өміріндегі
елеулі оқиғалар
1864 ж.
Наурыз
-маусым
1856-
1857 ж.
1857 ж.
17 ақпан
1855
ж.
1858-
1859 ж.
1859-
1861 ж.
1835-
1865 ж.
1863-
1864 ж.
1847-
1853 ж.
Қазақстанның
орталық, шығыс
бөлігін, Жетісу,
Тарбағатай
өлкесін аралауы.
Қырғыз еліне,
Жоңғарияға,
Құлжа қаласына
саяхат жасайды.
Қашқария саяхаты
Петербургте
болады.
Омбы қаласында
«Сот реформасы
туралы
жазбалары»
еңбегін жазды.
Черняев
жорығына
қатысты.
Орыстың
императорлық
географиялық
қоғамына мүше
болды.
Шоқанның өмір
сүрген жылдары
Омбыдағы Кадет
корпусынан білім
алуы
ІІІ.Шоқан бейнесі поэзияда. Т.Молдағалиев «Шоқан Уәлиханов»
Қ.Бекқожин «Петербург» ҒайсағалиСейтақ «Шоқанның соңғы сөзі»
3
Е.Ибраһим «Шоқан ескерткіші алдында» Ғ.Орманов «Шоқан ескерткіші»
ІҮ.Сатылай кешенді талдау
Шыққан тегі: Шыңғыс хан –Абылай хан –Уәли хан
өскен ортасы: әжесі Айғаным –парасатты, терең ойлы, көреген,білімді адам.
әкесі Шыңғыс –Омбыдағы Сібір қазақ әскерлері училищесін бітірген, аға сұлтан.
анасы Зейнеп –әйгілі Шорман бидің қызы, ақылды, адамгершілігі мол.
інісі Сақыпкерей (Қозыке) Ақсен серімен бірігіп бірнеше ән шығарған. Шоқанға арнап «Көкенің аманаты» әнін жазған.
Інісі Мақы (Мақажан)- Петербургтегі көркемөнер академиясының шеберханасында суретшілік қызмет атқарған.
білімі: ауыл мектебінен мұсылманша хат таныған, Омбыдағы Кадет корпусынан білім алған.
саяхаттары: Жетісу өңірі, Орталық Қазақстан, Ыстықкөл сапары, Қашқария.
жазған еңбектері: «Тәңірі», «Қазақтардағы шамандықтық қалдығы», «Қырғыздар туралы жазбалар», «Қазақ халық
поэзиясының түрлері», «Ыстықкөл сапарының күнделіктері», «Қытай империясының батыс провинциясы және Құлжа
қаласы», «Жоңғария очерктері», т.б.
әскери атағы: адъютант, поручик, штабс-ротмистр.
марапатталуы: Владимир орденінің ІҮ дәрежесі, 500 сом күміс ақша, бір жолғы сыйақы.
атқарған қызметі: Бас штабтың әскери –ғылыми комитетінде, Азия департаментінде, университетте, географиялық
қоғамда.
орыс достары: Г.Потанин, П.П.Семенов –Тяншанский, Ф.М.Достоевский, С.Ф. Дуров, А.Майков т.б.
түсірілген оқу фильмдері: «Ш.Уалиханов», «Жоңғария очерктері», «Ыстықкөл күнделігі».
ескерілуі: 150 жылдығы аталып өтті, 5 томдық шығармалар жинағы шығарылды. «Алтынемел» мемориалдық музей –кешені
ашылды. Халықаралықғылыми –теориялық конференция өтті, Шоқан ескерткіштері орнатылды. Музей ашылды.
Ү.Оқушыларды бағалау.
ҮІ. Үйге тапсырма. «Шоқан –ұлы ғалым» шығарма жазу.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Ақтобе қаласы №30 орта мектебі Картжанова Амангуль Узакбаевна
Пән аты: Әдебиет
Сабақ тақырыбы: Ғафу Қайырбеқов. Алғашқы қоңырау.
Сабақ тақырыбы: 1.Өлеңмен таныстыру, өлең мазмұнын ашу, өлеңдегі негізгі ойды ұғындыру, оқушыларға қазақтың
ұлы ағартушы-педагогы Ы. Алтынсариннің өмірі мен шығармашылығы туралы мағлұмат беру.
2. Өз беттерінше жұмыс жасауға бағыт-бағдар бере отырып, талдау және жинақтау, өз ойларын ашық әрі жүйелі айта білу
машықтарын дамыту, мәнерлеп оқу дағдысын арттыру.
3. Өлең мазмұны арқылы оқушыларды білім алуға шақыру, қызығушылығын арттыру, кітапты қастерлей білуге және
ұстазды құрметтеуге тәрбиелеу.
Сабақ типі: Жаңа сабақ. Сабақ түрі: Аралас сабақ.
Сабақ әдісі: дамыта оқыту, ақпараттық технология, сын тұрғысынан ойлау.
Сабақ әдіс-тәсілдері: сұрақ-жауап, түсіндіру, талдау, жинақтау, топпен жұмыс, мәнерлеп оқыту, қызығушылығын ояту.
Сабақ көрнекілігі: Ғ. Қайырбеков, Ы. Алтынсариннің суреттері, сызбалар, кітап, қоңырау, кітап суреттері, ұран,
интерактивті тақта, үнтаспа.
Пәнаралық байланыс: музыка пәні.
Сабақтың барысы: Ұйымдастыру бөлімі. Психологиялық сәт.
Сабақтың ұраны: слайд.
Жақсылардың үлгісі,
Жанып турған шамдай.
Шешендердің сөздері,
Ағып тұрған балдай.
Үй тапсырмасын тексеру. 145-147 бет, Ж. Тұрлыбаев «Раиымбек бастауы» мәтінді түсініп оқу, мазмұнын айту.
Шығармашылық тапсырма: Раиымбек туралы мәнжазба, тақырып бойынша сурет салу.
Үй тапсырмасы: 3-4 баладан ауызша, 4-5 баладан дәптер бойынша сұралап, бағаланады. Мадақтау.
Жаңа сабаққа дайындық. Қызығушылығын ояту. Ой қозғау.
1 слайд
. Интерактивті тақтада қазақтың жазық даласы, киіз үй, жайылып жүрген малдары бар көрініс көрсетіледі. Кенет
бәрі тыныштала қалады. Бір кезде күмбірлеген қоңырау үні естіледі.
– Балалар, көргендерің мен естігендеріңді әңгімелеп беріңдерші?
– Оқушылар өз ойларын жеткізеді.
- Қазақтың күйін естідік, қазақ даласын көрдік. Қоңырау үнін естідік.
2 слайд. – Тақтада қоңырау суреті көрсетіледі.
- Мынау ненің суреті ?
– Қоңыраудың.
- Қоңырау не үшін қажет?
– Сабақ басталарда, сабақ аяқталғанда соғылады. Бірінші қыркүйекте,
соңғы қоңырауда соғылады, т.с.с.
- Яғни, бір сөзбен айтқанда қоңырау тікелей мектепте байланысты екен.
Мен сіздерге қонырауды бекер көрсеткен жоқпын.
Жаңа сабақ. - Бүгінгі тақырыбымыздың аты «Алғашқы қоңырау» деп аталады.
Авторы Ғафу Қайырбеков. Бұл өлең ақынның «Дала қоңырауы» атты поэмасынан берілген үзінді.
3 слайд. Тақтада Ғ. Қайырбековтың суреті көрсетіледі. Өмірбаяны туралы айтылады.
4
- Ғ. Қайырбеков Қостанай облысы, Торғай қаласында 1928 жылдың 15 тамызында дүниеге келген. Алғашқы жинағы
«Құрдастар» 1954 жылы, «Дала қонырауы» поэмасы 1956 жылы, «Жер астындағы жұлдыздар» өлені 1965 жылы жарық
көрген. Ғ. Қайырбеков – қазақтың халық жазушысы, Мемлекеттік сыйлықтың лауреаты, көрнекті ақын.
- Автормен таныстырған соң өленді мәнерлеп оқып беремін.
- Өлең мазмұнын баяндау. - Өлендегі жаңа тіркестердің мағынасын ашу.
4 слайд. Сөздік жұмыс.
қалың ел
қара қазан
сары бала
↓
↓ ↓
халқы, елі, жұрты
отбасы, жанұясы
ұрпағы
- Өлеңдегі қоңыраушының аты кім?
– Ыбырай.
- Алғаш қазақ даласына білім есігін ашқан кім деп ойлайсыңдар?
– Ыбырай Алтынсарин.
- Ыбырай есімі бізге таныс па?
– Таныс.
– Олай болса, Ыбырай Алтынсарин – кім?
– Оқушылар жауап береді.
- Ұстаз, мектеп ашты, жазушы, педагог, ағартушы, т.с.с.
Оқушылар жауаптарынан соң тақтада слайд көрсетіледі.
5 слайд педагог ұстаз ағартушы мектеп ашушы
философ, жазушы қоғам қайраткері
6 слайд. - Тақтада Ы. Алтынсариннің суреті мен қысқаша өмірбаяны көрсетіледі.
Ыбырай Алтынсарин 1841 жылы Қостанай облысы, Қостанай ауданы, Арқарағай ауылында дуниеге келген.
Ыбырай қазақ балаларына арнап алғаш рет мектеп ашып, ұстаздық еткен. Балаларды оқуға шақырып, оларға арнап көптеген
өлең, ертегі, әңгіме жазған. Ыбырай Алтынсарин – қазақтың аса көрнекті ағартушы – педагогы, жазушы, этнограф, қоғам
қайраткері. 1889 жылы дүниеден өткен.
Оқулықпен жұмыс. – Кәне, балалар, енді өлеңді әрқайсымыз 1 шумақтан, содан соң бәріміз бірге оқып шығайық.
– Оқушылар тізбектеп, одан соң хормен оқиды.
Сергіту сәті
- Дәптерімізді ашайық,
Қолға қалам алайық.
Түп-түзү боп отырып,
Көркем етіп жазайық.
Дәптермен жұмыс. Ақпанның бесі. Класс жұмысы.
7 слайд. Ғафу Қайырбеков. Алғашқы қонырау.
Ыбырай Алтынсарин – қазақ даласына тұңғыш білім есігін ашып, алғашқы қоңырау үнін күмбірлеткен ағартушы – педагог.
Ой қозғау. Ой тамыздық.
– Ыбырай атамыз бізге мектеп ашумен қатар тағы не ұсынады? – Оқулықтар жазды, өлең, әңгіме, ертегі т.б.
– Ал, білім көзі неде деп ойласыңдар? – Кітапта.
– Олай болса, кітапқа байланысты мына тапсырмаларды орындайық.
Шығармашылық тапсырма. Топпен жұмыс.
8 слайд.
- I топ. Мақал-мәтел.
- II топ. Тыйым сөздер.
- III топ. Жұмбақ.
- Үш топтың жауаптары тексеріліп, бағаланады, мадақтау.
Ой тамызық. – Өздерің айтқандай, «білім көзі – кітап» екендігін түсінгендерің көрініп тұр. Осы кітапқа деген
журектеріңнен шыққан сөздеріңді тілекше түрінде жазып, «кітапшаға» жапсырамыз.
– Әр оқушы өз ойын, тілегін оқып, іледі.
– Оқушылар мадақталады.
Бекіту.
– Бүгінгі сабағымыздың тақырыбын айтыңыздар? – Ғафу Қайырбеков. Алғашқы қоңырау.
– Өлеңде кім туралы айтылған? – Ыбырай Алтынсарин.
– Ы. Алтынсарин кім? Неге ақын оны алғашқы қоңыраушы деп атады?
– Өйткені ол алғаш мектеп ашушы, ұстаз, педагог, жазушы.
– Өте жақсы, бүгінгі сабаққа барлығыңда өте жақсы қатыстыңдар.
Мадақтау.
Үйге тапсырма. 9 слайд. – Олай болса, үйге тапсырма алайық.
Күнделікті ашып жазайық.
147 бет, өлеңді мәнерлеп оқу, мазмұнын түсін.
Шығармашылық тапсырма. Ы. Алтынсарин (мәнжазба), «Менің болашақ мектебім» тақырыбына әңгіме.
– Бағалау.
– Балалар, бүгінгі сабағымыз қазақ даласын дүр сілкіндіріп, қоңыраулатып білім есігін ашқан Ыбырай Алтынсарин
аталарына арналғандықтан, болашақта сіздерде осы Ыбырай аталарың сияқты қазақ елін дүр сілкіндіретіндей жаңалық
ашатын үлкен ғалым болуларыңа тілек білдіре отырып, өз жаңалықтарыңның алғашқы қоңырауы болыңдар дей келе,
бүгінгі көрсеткен білімдеріңізді мынадай әсем қоңыраулармен бағалаймын.
10 слайд.
– Ал енді сабағымызды Ыбырай атамыздың білімге шақырған «Кел, балалар, оқылық» өлеңімен аяқтайық.
– Өлеңді хормен орындайды.
– Сабақ аяқталды. Сау болыңыздар!
– Сау болыңыздар!
5
Атырау қаласы, №34лингвистикалық мектеп-гимназиясы
І санатты бастауыш сынып мұғалімі Альдешова Сәнім
Сабақтың тақырыбы: Ж.Смақов «Айтшы әжетай» Әдебиеттік оқу
Сабақтың мақсаты:
Білімділігі: Оқушыларды Ж.Смақовтың «Айтшы әжетай» өлеңімен таныстыру және мазмұны мен идеясын меңгерту.
Дамытушылығы: Оқушыларды сауатты ,мәнерлі,әсерлі оқуға баулу.Шығармашылықмен жұмыс істеуге ықпал ету,ойлау
шеберлігі мен сөйлеу мәдениетін дамыту.
Тәрбиелігі: Туған жерін қастерлеуге,адамгершілікке,білімділікке тәрбиелеу.Еңбекке баулу.Үлкендердің еңбегін
бағалауға,құрметтеуге үйрету.
Сабақтың типі: Жаңа білімді меңгеру, аралас сабақ.
Әдіс –тәсілдері: түсіндіру,сұрақ-жауап, сахналау, ой шақыру.
Көрнекілігі:мультимедиа, слайд, проектор, суреттер.
Сабақтың барысы: I. Ұйымдастыру: II.Психологиялық дайындық:
(Слайд) Күн шуағы
Қол ұстасып бәріміз, Жылылықты сезейік. Шуақ шашқан күндей боп Күлімсіреп жүрейік.
-Көңіл күйлеріңіз қалай?
-Керемет! (бас бармақпен көрсету)
-Сабаққа дайындықтарыңыз қалай?
-Тамаша! (алақан шапалақтау)
-Ынталарың қалай?
-Ғажап! (қол көтеру)
Бүгінгі көңіл-күйлеріңізді бет әлпеттеріңіз арқылы көрсетіңдерші.
III. Үй тапсырмасымен жұмыс: «Мысық пен тышқандар»
1 топ –Мысық пен тышқанның суретін салу;
2 топ-Ертегіден түсінік айту;
3 топ-Ертегіні сахналау.
Жаңа сабақ.
IV. Ой қозғау
Ертегіден қандай нақыл сөз үйрендік?
«Бәрі таппаған ақылды кәрі табады»; «Үлкенді тыңдаған ұтылмайды»;
Кәрі деген сөзді қалай деуге болады?
Қарт, үлкен деген мағынаны білдіреді.
Ал отбасымыздағы қарт адамдарды кім дейміз?
Ата, әже.
Олай болса, біз бүгін «Айтшы, әжетай» өлеңімен танысамыз. Өлеңді жазған Жақан Смақов.
1. Жақан Смақов туралы айту.
2. Өлеңді оқып таныстыру.
3. Сөздік жұмысы.
Ақтабан-белгілі бір аттың жеке аты. Қаракөл қойы-қойдың түрі.
V. Оқулықпен жұмыс Тізбектеп оқыту. -Өлеңде кім туралы айтылған?
VI. Сергіту сәті «Әже» (іс-қимылмен көрсету).
VII. Алмаларға тілек жазу. Тілек орындалсын деп тілек ағашына орналастыру.
VIII. Дәптермен жұмыс. Менің әжем ертегі айтады.
IX. Нақыл сөзді түсініп оқу
Ата –асқар тау.
Ана-бауырындағы бұлақ,
Бала –жағасындағы құрақ.
Нақыл сөздің мағынасын түсіндіру.
Суретін салу.
X. Топтастыру.
XI. Топтық жұмыс. «Ойлан,тап» Сурет арқылы мамандық иесін табу.
1 топ-құрылысшы, мұғалім 2 топ-сауыншы, монтер 3 топ- жылқышы, космонавт.
XII. Кестемен жұмыс:
Туыстық атауы
Мамандығы
Атасы
Тәрбиеші
Нағашысы
Монтер
Жеңгесі
Жылқышы
Ағасы
Сауыншы
Жиен ағасы
Құрылысшы
Апасы
Егінші
Жездесі
Қойшы
XIII.
Қорытындылау. Ой толғау. Біз не үйрендік?
XIV.
Үйе тапсырма. «Айтшы, әжетай» өлеңін мәнерлеп оқып келу.
XV.Ба алау.
ғ
6
Ю-ю дыбысы мен әрпі
ОҚО Шымкент қаласы №103 ЖОМ
бастауыш сынып мұғалімі Усеинова Гүлзахира
Тақырыбы:Юю дыбысы мен әрпі
Сабақтың мақсаты:
1. Оқушыларды Юю дыбысы және әрпімен таныстыру. Ю дыбысын дұрыс айтуға үйрету. Дыбыстың бас әрпі және кіші
әріптерін көрсету және таныстыру
2. Әріптердің дыбысталу ерекшелігіне қарай отырып, сөз ішіндегі орнын анықтау дағдыларын дамыту. Юю дыбысының й
және у дыбыстары түрінде естіліп, жазуда Юю әрпімен таңбалану ерекшелігін сөздерге дыбыстық талдау жасай отырып,
Юю дыбысының сөздегі орнын анықтату. Мәнерлеп оқуға, түсінгендерін айтуға үйрету
3. Дүниетанымын кеңейту, сауатты, әдемі, көркем жазуға үйрету. Жан-жануарларға қамқорлық жасауға тәрбиелеу.
Сабақтың құрылымы:
1.Қазақстан Республикасының мемлекеттік әнұраны 2 мин
2.Психологиялық дайындық 2 мин
3. Миға шабуыл Сұрақ-жауап 3 мин
4.Үй жұмысы 5 мин
5. Ой қозғау «Ойыншықтар әні» 2 мин
6. Жаңа сабақ Жұмбақ шешу 2 мин
7. Оқулықпен жұмыс 5 мин
8. Дәптермен жұмыс 4 мин
9. Кім шапшаң? 2 мин
10. Мәтінмен жұмыс 4 мин
Сабақты қорыту: «Тапқышбектің тапсырмасы» 2 мин
11. Үйге тапсырма 1 мин
12. Бағалау 1 мин
Сабақ барысы: Қазақстан Республикасының мемлекеттік әнұраны орындалады
Психологиялық дайындық
-Қазір жылдың қай мезгілі? -Күз айларын атаймыз. -Күзде табиғатта қандай өзгерістер болады?
-Жыл құстарын атаймыз. -Бізде қандай құстар қыстап қалады?
«Миға шабуыл» Сұрақ-жауап жүргізіледі
Үй жұмысы «Сыйлық»
-Аяулым кім? -Саятпен анасы дүкенге не үшін келді? -Олар қандай сыйлық таңдады? -Аяулым неге қуанды?
Ой қозғау «Ойыншықтар әні» хормен орындалады
Жаңа сабақ Жаңа тақырып бойынша жүргізілетін жұмыстар:
Жұмбақ шешу:
Балпаң-балпаң басады,
Қыр-жотадан асады.
Паналайды үңгірді,
Іздемейді тасаны. Шешуі: аю
Оқулықпен жұмыс
«Таңқурай мен Қорбаңбай» өлеңі
Қызарып пісті таңқурай
Теріп жүр аю қалдырмай
Жапырып бәрін қоғадай
Қос қолдап келіп соғады-ай
-Көшетін өзім егіп ем,
Шелектен суды сеуіп ем-
Деп қойып аю ербеңдеп,
Жидекті соқты телмеңдеп.
Оқыған өлең бойынша сұрақтарға жауап алу.
-Не қызарып пісті? -таңқурай қызарып пісті.
-Не теріп жүр қалдырмай? -Теріп жүр аю қалдырмай.
-Нені өзім егіп ем? -Көшетін өзім егіп ем
-Немен суды сеуіп ем? -Шелекпен суды сеуіп ем.
Оқулықпен жұмыс Оқулықтағы сөздерді тұтас оқу.
Аю, ою, ию, ұю, үю
Сөздікпен жұмыс жүргізу: Ию-майыстыру сөздерімен алмастырып түсіндіру
Ұю-сүттің ұюы сөзімен алмастырып түсіндіру Үю-бір затты екінші жерге ретсіз қою
Дәптермен жұмыс Дәптердегі Юю әрпін көркем жазу
Ю Ю Ю Ю Ю Ю Ю Ю Ю Ю Ю Ю Ю Ю Ю Ю Ю Ю Ю Ю Ю Ю Ю Ю
ю ю ю ю ю ю ю ю ю ю ю ю ю ю ю ю ю ю ю ю ю ю
Сергіту сәті Кім шапшаң? ойыны ойналады
Сабақты қорыту. «Тапқышбектің тапсырмасы»
Аң-аңдар, тиін-.............. аю- ........ түлкі-.............
Үйге тапсырма Өлеңді жатқа айту, бағанадағы сөздерді оқу
Бағалау Жақсы жауап берген оқушыларға жұлдызшалар мен текшелер беру
7
ШҚО. Аягөз қаласы Аягөз аудандық білім бөлімінің
"№1 жалпы орта білім беретін мектеп"КММ
Бастауыш сынып мұғалімі Серикова Нұргүл Сапаровна
Сабақтың тақырыбы: Заттың сынын білдіретін сөздер. Домалақ ана. 1 сынып
Мақсаты:1.Оқушыларға заттың сынын білдіретін сөздер туралы мағлұмат беру. «Домалақ ана»
өлеңімен таныстыру.
2.Өлеңді түсініп,мәнерлеп оқуға жаттықтыру. «Домалақ ана» тарихына шолу жасап,оқушының
дүниетанымын кеңейту.Қанша?Неше?Нешінші?сұрақтарына жауап беруге дағдыландыру.
3.Туған өлкеге деген қызығушылығын оята отырып,оның табиғатын сүюге,қорғауға тәрбиелеу.
Оқушыларды халқымыздың мақтанышы,ұрпағының тілеуін тілеген әулие анамызды құрметтеуге
тәрбиелеу.
Сабақтың түрі:Жаңа сабақты меңгерту. Сабақтың әдісі:Сұрақ-жауап,түсіндіру,ассоциялау.
Көрнекілігі:Электронды оқулық «Ана тілі»1кл.«Қазақ тілі
1 кл.М.Мақатаев,Т.Рахимов суреттері.үнтаспа,Аякөз қаласына байланысты суреттер,слайд.Әл-Фараби суреті,Домалақ ана
кесенесі.
Сабақтың барысы:
І.Ұйымдастыру. А) психологиялық даярлық. ә) оқушыларды түгендеу.
І.Қызығушылығын ояту. 2.Үй тапсырмасын тексеру. ( «Өнерлі жігіт» мәтіні бойынша жұмыс)
Дидактикалық ойын: «Бұл кім?» Ойын шартын түсіндіру.
1) Мәтінде кім туралы айтылған?
2) Фараби жігіттің қандай өнерін байқады?
3) Ол өнерлі жігіттен не деп сұрады?
4) Өнерлі жігіт не деп жауап берді?
5) Фараби жігітке қандай ұсыныс айтты?
6) Өнерлі жігіт қандай жақсылыққа жетті?
7) Әл-Фараби кім?
(Суретін ашу.
1.Әл-Фараби портреті.
2.Дүниежүзілік білімнің екінші ұстазы.
3. Дүниежүзілік мәдениеттің екінші ұстазы.
4.Данышпан.
5.Ойшыл
6.ғалым.7.50 шақты еңбегі жеткен.)
Міне,»Бұл кім?» ойыны арқылы біз Әл-Фарабидің кім екенін білдік және сұрақтарға жауап бердік.Ненің
бейнесі шықты?
Оған не жетіспейді?
Жұптық тапсырма: (үлгерімі төмен оқушылармен жұмыс.)
•
Дұрыс жазылған сөзді тап және буынға бөл.
•
1) а автобуз 2) автобус 3) автобус
•
Берілген сөздерден сөйлем құра.Ақылды,қызыл,бала,алма,үй,шеткі. (жапырақ бейнесі.)
1)Жұптық тапсырма тексеріледі (гүл сабағына қою)
2) Жұптық тапсырма оқылады да,
-Енді осы сөздерге сұрақ қойыңдаршы?
-Олай болса,Қандай?Қай? сұрақтары қандай сөздерге қойылады? (заттың сынын білдіретін сөздер туралы ережені еске
түсіру.) Гүл жапырақтарын қою.
ІІ.Мағынаны тану. 3.Жаңа сабақ.
-Бүгінгі сабақта біз заттың санын білдіретін сөздер туралы білетін боламыз.
-Саяхат жасағанды жақсы көресіңдер ме?Олай болса,өзіміздің қаламыздың көрнекті жерлеріне саяхат жасап,оның табиғат
үніне құлақ сап,көктемгі табиғатты тамашалаймыз.
-Балалар,кәзір жылдың қай мезгілі?
-Көктемде табиғатта қандай өзгерістер болады?
(Көктем туралы слайд көрсетіледі)
-Қаламыз қалай аталады?
-Бір сәт,көзімізді жұмып,көктемгі табиғат өзгерістерін көз алдымызға елестетейік.
(Үнтаспадан әуен тыңдау.
Сонымен бірге жер көгеріп,алғашқы рет қар астынан бәйшешек,жауқазын сияқты гүлдер шыға бастайды.(Тақтадағы гүл
бейнесін көрсету)
-Енді,саяхатымызды сүйікті мектебімізден бастайық
№1 аялдама:№1 орта мектеп.
Тапсырма:Мына сұрақтарға жауап беріңдер және сұрақтарына назар аударыңдар?
1.Сендердің сыныптарыңда қанша оқушы бар?
2.Сыныптарыңда неше оқу озаты бар?
3.Сендер нешінші мектепте оқисыңдар?-Тапсырмада қандай сұрақтар қойылды?(қанша? неше? нешінші?)
Жаңа сендер 10 оқу озаты,20 оқушы,№4 орта мектеп деп жауап бердіңдер.Осы 10,20,4 деген не?
-Бұл заттың санын білдіреді.
Олай болса, ереже айтайықшы
-Заттың санын білдіретін сөздерге қандай сұрақтар қойылады екен?
8
Ия, дұрыс айтасыңдар.
Қанша? Неше? Нешінші?
Сұрақтарынна жауап беретін сөздер заттың санын білдіреді.
Мысалы:бес,он,отыз,екінші.
Біз мектебіміздің тапсырмасын жақсы орындадық.Енді келесі аялдамаға барамыз.
№2 аялдама: «Аяк з» зені
ө ө
. Аякөз өзені туралы қысқаша дерек.
Аякөз өзені өзінің бастауынТарбағатай тау жоталарынан алады.Ол Балқаш көліне құяды.Аякөз өзені-Алматы,Шығыс
Қазақстан аумағы арқылы ағатын өзен.Өзен суы-тұщы.Қаламыз осы өзеннің атымен аталады.
Ақын М.Мақатаев Аякөз өзені туралы»Аякөз-ару!» өлеңін жазған.Өлеңнен үзінді оқу.
Ал, жерлесіміз Тұрсынғазы Рахимов осы өлеңге арнап ән шығарған.
Жыл өткен сайын өзеннің суы азайып барады.Аякөз өзені-өлкеміздің табиғат байлығыСондықтан оның суын ластауға
болмайды.Оны сақтауымыз керек.
Тапсырмасы: Кітаппен жұмыс.133-жаттығу. Орындамас бұрын «Көркем жазу» минутын орындайық.
№3 аялдама: «Демалыс».Сергіту сәті. Енді осы өзен бойында демалайық . (Музыка ырғағымен)
№4 аялдама: «Мешіт» Мешітті барлықтарың көрдіңдер ме? Мешітте намаз оқылады,құран-қатым түсіріледі.Мешіт
адамды тазалыққа,адамгершілікке,имандылыққа тәрбиелейді.Мешіт-АЛЛАның үйі.
Тапсырма:125-жаттығу(ауызша)
1.Суретке қарап,құстардың санын анықтаңдар?
2.Мына екі сұраққа ауызша жауап беріңдер. 3.Нешеу? деген сұраққа жауап беретін сөздерді ата.
Компьтерде орындату:Барлығы ......... құс. -Енді айтыңдаршы өлкемізде осы құстар кездесе ме?
№5. аялдама:Орталы ала .
қ
ң -Алаңда не орналасқан? -Ия,елі үшін ерлікпен қаза тапқан батырларға арналған ескерткіш
«Мәңгілік алау» және «Қозы Көрпеш-Баян Сұлу» мәдениет үйі. Осы батыр ағаларымыз бен апайларымызды құрметтеп,
мақтан етуіміз керек.
Тапсырма:1.Өлеңді түсініп оқы. «Домалақ ана» -Өлең кім туралы?
-Ал,балалар сендер Домалақ ананың кім екенін білесіңдер ме?(Домалақ ана туралы мәлімет беру,слайд көрсету.
Қосымша мәлімет: Домалақ ананың шын аты-Нұрила. Нұрила-арап сөзі,қазақша «Алланың нұры» деген ұғымды
білдіреді. Ол 1378-1456 жылдары өмір сүрген Түркістандағы Яссы қыстағында туылған.Нұриланың әкесі Әли Слан әскер
басқарған.Ол жастайынан жетім қалып, атасының қолында тәрбиеленеді.Өзгені де өз баласындай көріп, төңірегіне аналық
мейірін шашқан, барынша кішіпейіл, алдағы күнді болжай білген, көреген қасиетін құрметтеген ұрпақтары сол заманның
өзінде ақ оның атын атамай, бойы шағын болғандығына қарай «Домалақ ана» деп атаған домалақ ананың қадір қасиеті
ерте-ақ танылған.Домалақ ана Жетісу,Әулиеата,Шымкент,Ташкентті мекен еткен барлық халықтардың анасы
саналады.Нұрила ана 1456жылы қайтыс болды.Оның немересі Дулат ана басына кесене тұрғызды.Домалақ ана кесенесі
бірнеше рет бұзылып,қайта өңделген.Соңғы рет Домалақ ана кесенесі 1998 жылы жаңартылып, 2000жылы айналасын
көгалдандыру жұмысы аяқталды.
Енді өлеңді тізбектеле оқиық. Инсерт әдісі бойынша сөздік жұмыс: Қасиетті ана,мазар.
-Жақсы адам қандай болады деп ойлайсыңдар?Қазір дидактикалық ойын «Күн нұры»арқылы ассоциация құрайықшы.
Міне біз жақсы адам қасиеттерін айтып шықтық.
ІІІ.Ой толғаныс./Сабақты бекіту/.
№6 аялдама. «Вокзал». «Кубизм» стратегиясы бойынша , ана туралы қандай мақал-мәтел білеміз.
Қорытынды:Бүгін не білдік? Не үйрендік?.
Қаламыздың әдемі болуы үшін оны таза ұстап, көгалдандыру жұмысына қатысуымыз керек.
Үй тапсырмасы:134-жаттығу,ереже жаттау. «Домалақ ана»өлеңін оқу.
О ушы білімін ба алау
қ
ғ
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Жақсылық жасай білейік (Өзін-өзі тану пәні 4 сынып )
Астана қаласы №68 орта мектептің бастауыш сынып мұғалімі
және педагог- психолог Рустемова ЖанарТлеубергеновна
Тақырыбы: Жақсылық жасай білейік (Өзін-өзі тану пәні 4 сынып )
Мақсаты: Оқушылардың «қайырымдылық», «қамқорлық», «жақсылық» құндылықтары туралы түсініктерін кеңейту
Міндеттері: -жақсылық жасаудың адами қарым-қатынастағы мәнділігін түсіндіру:
-жақсы істер жасай білу іскерліктеріни дамыту: -қайырымды,қамқор болуға тәрбиелеу:
Көрнекі құралдар: оқулық , дәптер, оқушылардың папкалары,тамшылар,бұлт,дария суреттері, слайдтар.
Шаттық шеңбері ; Жақсы болу - өзіңнен , Жаман болу - өзіңнен.
Өзіңді өзің ая да, Өзің үйрен өзіңнен
-Оқушыларды топқа бөлу;
Мұғалім: - Балалар,біз бүгін жақсылық жасаудың,жақсылықтың адам өміріндегі маңыздылығын тағы бір рет еске
түсіреміз. Оқу ақпараты; Ө.Ақыпбеков. «Өзіңді тану пайдасы»
Сұрақтарды талдату:
1. «Жақсы болу - өзіңнен, жаман болу -өзіңнен.» -деген өлең жолдары туралы қандай пікір айта аласыңдар?
2. Ақынның « Жақсылық көрсең біреуден,», «Мен қандаймын? деп ойла деген сөзіне көзқарастарың қандай?
Мәтінмен жұмыс: Іштей, көзбен « Жақсылық пен жамандық» ертегісін оқыту, рөлдерге бөліп, сахналау.
Мәтін бойынша сұрақтарды талдау:
1. Неліктен адам жақсылықтың айтқандарын орындады деп ойлайсыңдар?
1.
Жамандыққа ерсең жаман боласың, жақсылыққа ерсең жақсы боласың деген ой туралы қандай пікір айта
аласыңдар?
Мұғалімнің толықтыруы: - Жақсылық жасау дегеніміз өздерің айтқан адамдарға айнала табиғатқа қайырымдылық пен
қамқорлық жасауды, көмек көрсетуді білдіреді. Адамдардың бір – біріне жиі жақсылық жасауы оларды жақындастырады,
9
достастырады. Олардың бір – біріне деген сыйластығы артады. Өйткені қиналған сәтте алынған көмек ешқашан
ұмытылмайды.
Тыныштық сәті: Слайдтан суреттерге тоқталу:
Мына слайдтан көріп тұрған жағдайларға байланысты қалай қол ұшын беруге болады.
Шығармашылық тапсырма: Жақсылық тамшысы.
1-
Менің істеген жақсы істерім.
2-
Алдағы уақытта халқыңа қандай жақсылық жасар едің?
Мұғалім: Міне, балалар әрқайсысының тамшыдай жасаған жақсылықтарыңды қосқанда үлкен дарияға айналды.
1.
Яғни әр адамның жаны жақсылыққа толы болса, жер бетінде бейбітшілік орнап, адамдар бақытты өмір сүреді.
Топты ж мыс:
қ ұ
Достық тобы. Қарлығаш пен дәуіт.
Бірлік тобы: Аю мен тышқан.
2.
Әрбір топ бірлесе отырып, ойланып, әңгімені өз ойларымен жалғастырып айтады.
Д йек с з
ә
ө : - Адамға жақсылық жасағанда риясыз жасау керек. Өйткені ол жан ашырлықпен, шын көңілмен, адал ниетпен
жасалған іс. Оған ақы сұраудың, жақсылығымды қайтар деудің қажеті жоқ. Жасағаны жақсылық бәрібір алдыңнан шығады.
Сондықтан да Ыбырай Алтынсарин аталарың «Біреуге жақсылық етсең, ол жақсылығыңды міндет етпе» - деп айтқан.
Жағдаяттар: І – топ: « Досты »
қ
- Сен мектепке асығып бара жатырсың. Көшеден жүгіріп бара жатқанда қарама – қарсы бір әжей кездесіп қалды. Әжейдің
қолында ауыр, әрі үлкен сөмкесі бар. Әрең көтеріп барады. Сен не істер едің? Әжейге көмектесер ме едің?
ІІ – топ: «Бірлік» Аружанның кішкентай сіңілісі- Алтынай дүниеге келді. Үйдегілер қуанышта. Туыстары жақсы тілектер
айтып, Алтынайға әкелген сыйлықтарын беріп жатыр. Аружан бұған өкпелі. Алтынай өмірге келгенге дейін анасы өзін
алдына алып, құшақтап аялайтын. Барлық сыйылық та, жақсы тілектер тек өзіне айтылушы еді. Енді өзіне көңіл
бөлінбегеніне ренішті. Аружанның қылығы дұрыс деп ойлайсыңдар ме, неліктен?
Сен Аружанның орнында болсаң не істер едің?
Қорытындылау:
3.
«Жақсылық істеуден жалықпа, істеген жақсылығыңа өкінбе!»
4.
Адамдар бір – біріне жақсылық жасаудан жалықпаса өмірде сыйластық, қамқорлық, достық, сүйіспеншілік қарым
– қатынас та болады. Ал қоғамда татулық, бірлік, ынтымақ орнайды.
Жүректен жүрекке. Балалар өзін осы сабақтан кейін қандай бала деп есептейтіндерін айтады.
1 – оқушы ; Мен жақсылық жасаймын, сондықтан да жақсы боламын.
2 – оқушы ; Ал мен мейірімдімін, себебі әр адамға қамқорлық етемін.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Жуа тұқымдастар. Гүлі мен жемісінің құрылыс ерекшеліктері, тіршілік формалары
Оңтүстік Қазақстан облысы Отырар ауданы Темір ауылы «С.Әлиев атындағы шағын жинақты жалпы орта
мектеп» коммуналдық мемлекеттік мекемесінің биология пәні мұғалімі Сара Жанатаева 6-сынып
Қысқа мерзімді жоспар
Сабақтың тақырыбы: Жуа тұқымдастар. Гүлі мен жемісінің құрылыс ерекшеліктері, тіршілік формалары.
Мақсаты: Жуа тұқымдас өсімдіктердің гүлдері мен жемісінің құрылысымен танысу.
Күтілетін нәтиже: 1. Оқушылар жуа тұқымдас өсімдіктердің түрлерін және құрылысын ажыратады;
2. Зертханалық жұмыс барысында гүлі мен жемісінің құрылысымен танысып өмірде қолдана біледі.
3. Жуа тұқымдас өсімдіктердің халық шаруашылығындағы маңызын біледі.
4. Бір - біріне сұрақтар қойып, қайта бағыттай алады.
5. Ой қорытып, пікірлерін айтады.
Әдіс-тәсілдер: Жеке, топтық жұмыс, сұрақ - жауап, қорыту, талдау, бекіту, бағалау. АКТ
Ресурстар: интерактивті тақта, стикерлер, маркерлер, флипчарттар, плакат, сурет, пияз, сарымсақ.
Сабақ жоспары: 1. Амандасу. 2. Ынтымақтастық атмосферасын қалыптастыру.
3. Үш топқа бөлінеді. Оқушыларға карточкада жазылған өткен тақырыпқа байланысты лалагүлділер тұқымдасы бойынша
өсімдік аттары таратылады, өздері тауып топқа бөлінулері тиіс.
Кезеңдері
Мұғалім әрекеті
Оқушы іс-әрекеті
Топқа бөлу
2
1
«Ынтымастастық атмосферасын
құру», салемдесу, оқушыларды
түгелдеу.
Үш топқа бөлінеді. Оқушыларға карточкада жазылған
өткен тақырыпқа байланысты лалагүлділер тұқымдасы
бойынша өсімдік аттары таратылады, өздері тауып топқа
бөлінулері тиіс.
Білу
5
1
Оқушылардың жай немесе күрделі
сұрақ қоюларын бақылаймын.
Лездемелік сұрақтар.
1-
Лалагүл тұқымдастарына қандай ерекшеліктер
тән?
2-
Лалагүл тұқымдастарына жапырақ құрылысы
қандай?
3-
Лалагүл тұқымдастар гүлінің құрылысы
қандай?
4-
Лалагүл тұқымдастарының жемісі?
5-
Қызғалдақтың нақты атауы?
6-
Лапыздың ауылшаруашылығындағы маңызы?
7-
Қызғалдақ туралы не білесіздер?
Түсіну
7
1
Жуа тұқымдастар. Гүлі мен
жемісінің құрылыс ерекшеліктері,
тіршілік формалары.
Оқушылар өзбетінше оқулықтан оқып танысады.
1-
Алқа А. қызғалдақ,
10
Қолдану
7
1
Сәйкестендіру тесті.
құртқашаш, пияз
2-
Орамжапырақ В. қарбыз,
қауын, қияр
3-
Бұршақ С.қызанақ, картоп,
тәтті бұрыш
4-
Асқабақ Д.күнбағыс, бақбақ,
түймедақ
5-
Күрделігүл Е.шалған, шомыр,
орамжапырақ
6-
Лалагүл Ж.асбұршақ, соя, мия
Талдау
13
1
Зертханалық жұмыс
Жуа тұқымдастар. Гүлі мен жемісінің құрылыс
ерекшеліктері, тіршілік формалары. Постер құрады,
топтастырады.
Жинақтау
5
1
Биологиялық диктант
«Өзге тілдің бәрін біл, өз тіліңді
құрметте»
Жұмбақ шешу. Қазақша, орысша,
ағылшынша жауабын айту.
2.
Пиязтұқымдастарды «тұқымынан»
өсімді мүшесінен де көбейтуге болады.
3.
Қабықшақтарының барлығы қысқарған сабақ
«түбіртекте»те орналасады.
4.
Пиязшығынының құрамында
«14 % »қант «2», нәруыз болады.
5.
Сарымсақ пиязшығы өте көп пиязшықтардан
«тілшелерден»тұрады.
6.
Пияз бен сарымсақта болатын ерекше ұшпа зат
«фитонцидтер»деп аталады.
Бағалау 2
1
Бағалау парақшалары.
Жеке, топтық бағалау
Рефлексия 2
1
«Б. Б. Ү.» әдісін қолдану.
Білемін, Білгім келеді, Үйрендім
Үйге Тапсырма
2
1
Жуа тұқымдастар. Гүлі мен
жемісінің құрылыс ерекшеліктері,
тіршілік формалары.
Оқушылар түгел тыңдайды. Өздерің тұрған жерде пияз
бен сарымсақ себілеме, себілсе қандай іріктемелері
қолдалынаты жайлы хабарлама жазыңдар.
Биологиялық диктант
1.
Пияз тұқымдастарды____________,өсімді мүшесінен де көбейтуге болады.
2.
Қабықшақтарының барлығы қысқарған сабақ__________те орналасады.
3.
Пиязшығынының құрамында_______қант_____________, нәруыз болады.
4.
Сарымсақ пиязшығы өте көп пиязшықтардан - ________________тұрады.
5.
Пияз бен сарымсақта болатын ерекше ұшпа зат____________деп аталады.
Биологиялық диктант
1.
Пияз тұқымдастарды____________,өсімді мүшесінен де көбейтуге болады.
2.
Қабықшақтарының барлығы қысқарған сабақ__________те орналасады.
3.
Пиязшығынының құрамында_______қант_____________, нәруыз болады.
4.
Сарымсақ пиязшығы өте көп пиязшықтардан - ________________тұрады.
5.
Пияз бен сарымсақта болатын ерекше ұшпа зат____________деп аталады.
Биологиялық диктант
1.
Пияз тұқымдастарды____________,өсімді мүшесінен де көбейтуге болады.
2.
Қабықшақтарының барлығы қысқарған сабақ__________те орналасады.
3.
Пиязшығынының құрамында_______қант_____________, нәруыз болады.
4.
Сарымсақ пиязшығы өте көп пиязшықтардан - ________________тұрады.
5.
Пияз бен сарымсақта болатын ерекше ұшпа зат____________деп аталады.
1. Оқушылар жуа тұқымдас өсімдіктердің түрлерін және құрылысын ажыратады;
2. Зертханалық жұмыс барысында гүлі мен жемісінің құрылысымен танысып өмірде қолдана біледі.
3. Жуа тұқымдас өсімдіктердің халық шаруашылығындағы маңызын біледі.
4. Бір - біріне сұрақтар қойып, қайта бағыттай алады.
5. Ой қорытып, пікірлерін айтады.
1. Оқушылар жуа тұқымдас өсімдіктердің түрлерін және құрылысын ажыратады;
2. Зертханалық жұмыс барысында гүлі мен жемісінің құрылысымен танысып өмірде қолдана біледі.
3. Жуа тұқымдас өсімдіктердің халық шаруашылығындағы маңызын біледі.
4. Бір - біріне сұрақтар қойып, қайта бағыттай алады.
5. Ой қорытып, пікірлерін айтады.
1. Оқушылар жуа тұқымдас өсімдіктердің түрлерін және құрылысын ажыратады;
2. Зертханалық жұмыс барысында гүлі мен жемісінің құрылысымен танысып өмірде қолдана біледі.
3. Жуа тұқымдас өсімдіктердің халық шаруашылығындағы маңызын біледі.
4. Бір - біріне сұрақтар қойып, қайта бағыттай алады.
5. Ой қорытып, пікірлерін айтады.
11
Ми бөліктері және үлкен ми сыңарлары қыртысының аймақтары
БҚО Казталов ауданы Талдыапан ауылы Талдыапан ОЖББМ мұғалімі А.Есенова
Қысқа мерзімді сабақ жоспары
Сыныбы
8-сынып. Күні: 24.10.15.
Сабақтың тақырыбы
Ми бөліктері және үлкен ми сыңарлары қыртысының аймақтары.
Мақсаты
Адамның ми бөліктерін және үлкен ми сыңарларының құрылысы мен қызметін, жүйке
жүйесінің гигиенасы туралы білімдерін меңгеру.
Күтілетін нәтиже
А.Ми бөліктерін, жүйке жүйесінің гигиенасын біледі.
В.Ми бөліктерінің құрылыс ерекшеліктерін ажыратады, үлкен ми сыңарларына зиянды
заттардың әсерін сипаттайды.
С.Жануарлар мен адамның ми бөліктерінің ерекшеліктерін салыстырады, маңызын дәлелдеп,
қорытынды жасайды.
Керекті жабдықтар
Оқулық, ноутбук, бассүйек қаңқасы, адам қаңқасы, суреттер, смайликтер ғаламтор
материалдары.
Сабақ барысы
Сабақ кезеңдері
Мұғалім әрекеті
Оқушы әрекеті
Кіріспе 3 мин.
7-мин.
- оқушылармен амандасу;
- сыныпты түгендеу;
- кезекшілік қызметін қадағалау;
- оқушылардың назарларын сабаққа аудару.
Ш. Қалдаяқов әндерімен сыныпты 3 -топқа
бөлу.
«Арыс жағасында» және «Ақ бантик», «Ана
туралы жыр» топтары болып, бөлінеді.
Үй тапсырмасын: «Блум түймедағы» әдісімен
төмен және жоғары деңгейдегі сұрақтар қою
арқылы сұралады.
1.Адам миы туралы не білесің?
2.Сопақша мидың қызметі туралы не айтар едің?
3.Ортаңғы ми адам ағзасында қандай роль
атқарады деп ойлайсың?
4.Аралық мидың қызметін ортаңғы мимен
салыстыр?
5.Мишықтың қызметі бұзылса, адамда не
өзгерістер байқалады?
- мұғаліммен сәлемдесу;
- кезекшілік қызметін атқару;
- сабаққа зер салу;
- топқа бөліну;
- орындарын ауыстыру;
- үй тапсырмасының сұрақтарына жауап беру
арқылы өткен тақырыпты қайталайды,бірінің
ойын бірі толықтырады. Топ мүшелері қолдау
көрсетеді, барлығы қатынасуға тырысады.
Оқушылар сұрақтарға толық, жан-жақты
жауап береді, өз ойларында айтып, бірін-бірі
толықтырып, тақырыпты терең ашуға, ой
бөлісуге, ойдан ойды дамыта отырып,
тақырып толық талданады, жаңа пікірлер
қалыптастырады.
Тұсаукесер
5-мин.
Қызығушылығын ояту.
«Адам миы» туралы суреттер көрсету және
сыни тұрғыдан ойландыратын сұрақтар арқылы
жаңа сабақтың тақырыбын ашу.
Мына суреттерден не көрдіңдер?
Адам миының ең үлкен бөлігі қайысысы деп
ойлайсыңдар және неліктен?
Оқушылар суреттер көру арқылы және сыни
тұрғыдан ойланатын сұрақтарға жауап беру
арқылы, өз ойлары мен көзқарастарын білдіре
отырып, жаңа сабақтың тақырыбын ашады.
Сабақтың мақсатын өздері айқындай алады.
Негізгі бөлім
15-мин.
«Зерттеушілік әңгіме» әдісімен «Ми бөліктері
және үлкен ми сыңарлары қыртысының
аймақтары» жаңа тақырыпты өздігінен
меңгерту. Жаңа тақырыпты оқулық мәтінінен
жеке оқып үйрену үшін оқуға уақыт беру. Оқып
болғаннан кейін әр топ өзара тақырыпты топ
мүшелерімен талдайды. Суреттер, адамның
бассүйек қаңқасы мен оқулық мәтініндегі
суреттерді салыстыра отырып жұмыс жасайды.
Оқулық мәтінімен толық танысып, болғаннан
соң постер түсіруге уақыт беріледі. Постерді
толық аяқтағаннан соң топ мүшелері ортаға
шығып, қорғайды. Әр топ бірін-бірін екі
жұлдыз, бір ұсыныс арқылы бағалайды
Бағалау критерийлері арқылы өзара бағалау.
Әр топтар оқулық материалын, суреттер,
қаңқаларды, кестелерді пайдалана отырып,
флипчартқа постер түсіру барысында өз
ойларын, өз көзқарастарын қолдану арқылы
зерттеу жұмыстарын жүйелі жасайды.
Жұмысты болғаннан кейін басқа топтардың
алдында өздері жасаған постерлерін
қорғайды. Оқушылар өз ойларын еркін әрі
ашық айта алады. Топ мүшелері барлығы өз
ойларын білдіріп, сөйлеуге тырысады және
бірін-бірі тыңдай білуге, толықтыра білуге,
сыйлай білуге, бағалай білуге үйренеді.
Бағалау критерийлері арқылы өзара топтар
бірін-бірін бағалайды.
Қорытынды
10-мин.
Бекіту тапсырмаларына
«Суреттер де,
сөйлейді» әдісімен әр топ оқушылары оқулықта
берілген суреттермен жұмыс жасап,
сәйкестендіру кестелерін толықтырады және
оқушылар тақырыпқа сай қосымша сұрақтар
қою арқылы бірін-бірі жетелеп ойларын
толықтырып қолдау көрсетеді. Оқушылардың
жұмыстарын мадақтау, ынталандыру арқылы
бағалау.
Оқушылар оқулықтағы берілген суреттермен
жұмыс жасау арқылы кестелерді толық
толтырып, үйренуге дағдыланады және
мәтінмен, суретпен тиянақты, жүйелі ізденуге
тырысады. Оқушы бірнеше сұрақтарды өздері
құрастыру арқылы бірінің ойын, бірі
толықтырады және қайталау арқылы есте
сақтау қабілеттерін шыңдайды. Оқушылар
бірін-біріне шапалақтау арқылы қолдау
12
Әр оқушы бүгінгі сабақты «смайликтер»
арқылы қорытындылап, өз деңгейлерін
бағалайды.
Үйге тапсырма: «Ми бөліктері және үлкен ми
сыңарлары
қыртысының
аймақтары»
тақырыбын оқып, соңындағы сұрақтармен
жұмыс жасау. Ғаламтордан қосымша
мәліметтер алу.
көрсетеді. Сабақ соңында өз көңіл-күйлерін
«смайликтер» арқылы бағалайды.
Сабақтың талдауы
Сабақты ұйымдастырудан кейін, сабағымды бағдарлама идеясына сәйкес топқа бөлуден
бастадым. «Арыс жағасында» және «Ақ бантик», «Ана туралы жыр» 3-топ болып жұмыс жасады.
Сабақта оқушылардың өзара бағалайтыны туралы айтып өттім.Осы іс-әрекетім арқылы бағалауды
көргім келді.Жаңа нәрсені оқыту адамның нені білетінімен және түсінетінімен байланысты
болғандықтан, білім алу аспектілері маңызды. Сондықтан үй тапсырмасы мен өткен материалдың
арасында байланыс болу үшін «Блум түймедағы» әдісімен сұрақтар дайындадым, онда төмен
және жоғары деңгейдегі сұрақтарды қолдану арқылы адам миының бөліктерінің ерекшеліктері
туралы жан-жақты жауап алдым. Мысалы: «Адам миы туралы не білесіңдер?» деген сұраққа
Айнұр: «Адам миы-ақпараттың үлкен көлемін қабылдап, өңдеуге қабілетті күрделі мүше. Мидың
пішіні күрделі және ол бас сүйек қуысында орналасқан. Ересек адам миының орташа салмағы
1300-1400 г. Бұл дегеніміз - организмнің жалпы массасының 2%-ы» - деп жауап берді.
Оқушылардың қызығушылығын ояту мақсатында сыни тұрғыдан ойландыру сұрақтарын қою
арқылы оқушылардың ой-пікірлері тыңдалды және олардың ойлау деңгейлерінің өте жақсы
екендігін байқадым. Содан соң жаңа сабақтың тақырыбын оқушылар өздері ашып, сабақтың
мақсатын айқындады. Жаңа тақырыпты «Зерттеушілік әңгіме» әдісімен күтілетін нәтижеге жетуге
қарай, ресурстар, қажетті құралдар беріліп,оқушылар постер түсірумен жұмыстанды. Постер
қорғауда өз ойларын ашық, еркін айта білген Айнұр, Нұрлыгүл, Айдана мен Мөлдір жан-жақты
мәлімет берді.Сыныптағы төмен оқушым Кенжебек, Темірбек тақырыпты ашуға өз үлестерін
жақсы қосты деп есептеймін. Оқушылардың бірін-бірін бағалауды тез меңгеріп, алғандары үшін
қатты қуандым. Үш топ бір-бірінің жұмыстарына екі жұлдыз және бір ұсыныстарын берді.
Постерді қорғап болған соң «Суреттер де, сөйлейді»әдісімен суреттермен, кестелермен жұмыстар
жасау арқылы «В» және «С» деңгейдегі нәтижеге жету мақсатында әр оқушының ойлау, сөздік
қорларын жүйелі жинақтау арқылы тапсырмаларды сәтті орындады деп есептеймін.Сабақ
соңында әр оқушы өз ойларын білдіріп, өздерінің сабақты меңгеру деңгейлерін «Смайлик»
арқылы көрсетті. Оқушылар топтық ережеге сай бір-біріне көмектесіп, топ түгелдей жұмыстанды.
Сабақ бойынша
өзгертулер
Оқушылардың өздерін реттеулеріне көңіл бөлу, уақытты сабақтың құрылымындағы бөлімдеріне
қарай тиімді пайдалану
Екі өрнектің қосындысының квадраты және айырымының
квадратының формулаларына есептер шығару
Жамбыл облысы. Байзақ ауданы. Байзақ ауылы. С.Абланов атындағы орта мектебінің
математика пәнінің мұғалімі Бегжонов Куввандык Усенович
Сабақтың тақырыбы: Екі рнекті осындысыны квадраты ж не айырымыны квадратыны формулаларына есептер
ө
ң қ
ң
ә
ң
ң
шы ару. 7сынып
ғ
Сабақтың мақсаты:
Білімділік:Көпмүшені көпмүшеге көбейтуді, екі өрнектің қосындысының квадраты және айырымының квадратының
формуласын қолданып есептер шығара білу
Дамытушылық: Оқушылардың(а±в)
2
=а±2ав+в
2
формуласын қолданып есептеу дағдыларын дамыту, ойлау қабілеттерін
арттыру
Тәрбиелік: Оқушыларды ұқыптылыққа, белсенділікке тәрбиелеу
Сабақтың типі: Білімді жинақтау, бекіту
Сабақтың түрі: Аралас сабақ. Сабақтың әдісі: Сұрақ - жауап, практикалық
Сабақтың көрнекілігі: Интерактивті тақта, формулалар, кеспе
Сабақтың жоспары:
І. Ұйымдастыру кезеңі
ІІ. Үй жұмысын тексеру
ІІІ. Ой жинақтау
IV. Сәйкесін тап
V. Есептер шығару.
VІ. Сабақты қорытындылау, бағалау
VІІ Үйге тапсырма беру
І. Ұйымдастыру кезеңі: Оқушыларды түгендеу, көңілін сабаққа аудару.
ІІ. Үй жұмысын тексеру №187 Теңдеуді шешіңдер
1.(х+4)
2
-(х-2)(х+2)=0 жауабы: -2,5
2.(2х-5)
2
-(2х-3)(2х+3)=0 жауабы: 1,7
3.(3х+5)(3х-5)-(3х-1)
2
=10 жауабы: 6
4.2(2х+1)
2
-8(х+1)(х-1)=34 жауабы: 3
13
ІІІ. Ой жинақтау
1. Негіздері бірдей дәрежелерді көбейту қалай орындалады?
2. Негіздері бірдей дәрежелерді бөлу қалай орындалады?
3. Теріс санның жұп дәрежесінің таңбасы қандай?
4. Теріс санның тақ дәрежесінің таңбасы қандай?
5. Көбейтіндіні дәрежеге шығару ережесін айтып беріңдер.
6. Бөлшекті дәрежеге шығару ережесін айтыңдар.
7. Дәрежені дәрежеге шығару ережесін айтыңдар.
8. Қандай өрнекті бірмүше деп атайды?
9. Көпмүше деп нені айтамыз?
10. Бірмүшені көпмүшеге көбейту ережесін айтыңдар.
11. Көпмүшелерді көбейту ережесін айтыңдар.
12. Жақша сыртына шығаратын ортақ көбейткішті қалай анықтайды?
13. Екі өрнектің квадраттарының айырымының формуласы
14. Екі өрнектің қосындысының квадратының формуласы
15. Екі өрнектің айырымының квадратының формуласы
IV. Сәйкесін тап
жауабы
тапсырма
(а+1)(в+с)
9у(х-1)
19
3
(а+в)(х-у)
8у-8
ах-ау+вх-ву
8·2
-4
+18,5
9ху-9у
ав+в+ас+с
8(у-1)
27·3
-2
V. Есептер шығару. №189 Теңдіктің ақиқаттығын дәлелдеңдер:
1. (х-у)
2
+(х+у)
2
=2(х
2
+у
2
);
(х-у)
2
+(х+у)
2
=х
2
-2ху+у
2
+х
2
+2ху+у
2
=2х
2
+2у
2
=2(х
2
+у
2
) жауабы: теңдік ақиқат
2. (а-2в)
2
-4в(а+в)=а
2
+8в
2
;
( а-2в)
2
-4в(а+в)=а
2
-4ав+4в
2
-4ав-4в
2
=а
2
-8ав жауабы: теңдік ақиқат емес
3. (6+х
2
)
2
-(8-х
2
)
2
+28=28х
2
;
(6+х
2
)
2
-(8-х
2
)
2
+28=36+12х
2
+х
4
-64+16х
2
-х
4
+28=28х
2
жауабы: теңдік ақиқат
4. (4-5х
3
)
2
-(3+5х
3
)(5х
3
-3)=5(5-8х
3
)
(4-5х
3
)
2
-(3х+5х
3
)(5х
3
-3)=16-40х
3
+25х
6
-25х
6
+9=25-40х
3
=5(5-8х
3
) жауабы: теңдік ақиқат
№190 Есептеңдер:
VІ. Сабақты қорытындылау, бағалау
VІІ. Үйге тапсырма №191
Бағалау парағы
Р/с
Оқушының
аты - жөні
Үй жұмысы
Ой жинақтау
Сәйкесін тап
Есептер
шығару.
Ұпай
саны
1
15-22 «5»
9-14 «4 »
5-8 «3»
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Мемлекеттік рәміздер
Оңтүстік Қазақстан облысы, Шардара ауданы, Алатау батыр ауылы,
№3 Қазақстан бастауыш мектебінің мұғалімі. Жунаева Жанат Жорабаевна
Пәні:Дүниетану
Сы
ны
бы:
3
«в»
Мерзімі: 27.02.15.
Тақырыбы; Мемлекеттік рәміздер
Мақсаты
Рәміздердің пайда болуы және оның тарихтағы орны жайлы білімдерін тереңдету.
Сілтеме
Қ. Аймағамбетова ,Н.А.Ким, Г.Д.Мырзақанова, Т.Г.Капалкова.
Күтілетін нәтижелер
Рәміздердің пайда болу және оның тарихтағы орны жайлы білімдерін білді.
14
Негізгі идея
Егеменді еліміздің толағай табыстарын паш ету
Оқыту техналогия
әдістері
СТО, АКТ, Шығармашылық жұмыс,
Жұмыс түрлері
Кезең
Уақыты
Мұғалімнің іс-әрекеті
Оқушының әрекеті
Бағалау
Психологиялық
дайындық
3 мин
Сабаққа дайындау
Шаттық шеңберіне
Тұрғызу
Ал ендеше экранға
назар аударайық.
«Күлкі» бейнеленсе бір
– бірімізге қарап
күлеміз.
Ал егер « алақан »
бейнеленсе бір –
біріміздің қолымызды
қысамыз
Қуан шаттан
Қуан шаттан
Қуанатын күн бүгін
Қайырлы күн достарым
Қайырлы күн болсын!
Дос боламыз бәріміз
Атсың күліп таңымыз
Тыныштықты сақтайық
Дос боп бүгін бәріміз
Дос болайық екеуміз, дос болайық
төртеуміз, дос болайық алтаумыз деп
топқа бөлінеді
Қызығушылық
ты ояту
5 мин
Балалар кәзір қандай
мезгіл?
Көктемде қандай
мерекелер бар?
Көктем мезгілінде ерте
ашылатын гүл? Олай
болса бәйшешек гүлі
арқылы үй жұмысын
сұраймын.
Сұрақтарға жауап беру арқылы ұй
жұмысын пысықтау
Мадақтау
Стикер
лермен бағалау
Ой қозғау
3-мин
Балалар біз
тәуелсіздігімізді немен
паш ете аламыз ?
Басқа мемлекеттерге
қалай дәлелдей аламыз?
Еліміздің қандай
нышандары бар?
Елтаңба, ту, әнұран ,шекара , ата
заңымыз бар.
Ту, әнұран , елтаңба.
Мағынаны тану
15 мин
Оқулықпен жұмыс
Қазақстан дейтін менің
бар елім.
Жатыр алып жатыр
дүние әлемін.
Бұл даланы анам жаспен
суарған .
Бұл далада атам қолға ту
алған.
Отан , рәміздер туралы тақпақтар
айтады.
Мадақтау
Мақтау
Стикер
лермен бағалау
Сергіту сәті
2 мин
Видеоклип қойылады
Музыка ырғағымен билейді
Топтық жұмыс
8 мин
Оқулықпен жұмыс
Топтық тапсырма
1-топ. «Ту» - постер қорғау
2-топ « Елтаңба » - постер қорғау
3-топ. « Әнұран » - постер қорғау
Топтық бағалау.
Мадақтау
Шығармашылы
қ
жұмыс
5 мин
Авторлармен
таныстыру.
Оқушылар слайд арқылы, постер
қорғау.
Мадақтау
Рефлексия
2 мин
Стикерлер таратып
береді
Кері байланыс жасайды
Түсіндім
Түсінбедім
Бүгін сабақ қызық болды
Фармативті
бағалау
Үйге тапсырма
2 мин
«Болашаққа» деген
тақырыпқа эссе жазу
Күнделікке жазады
15
Жамбыл облысы Тұрар Рысқұлов ауданы Сәлімбай ауылы Бірлес орта мектебінің
орыс тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі Талқанбаева Тұрсынкүл Кендирбаевна
Класс: 3 урок 3-4
Достарыңызбен бөлісу: |