Рисунок 1. Кривая вакуум-инфракрасной и открытой сушки творога

ҚАЗАҚСТАННЫҢ АӨК ИННОВАЦИЯЛЫҚ ДАМУЫ: АУЫЛШАРУАШЫЛЫҚ, ВЕТЕРИНАРЛЫҚ ЖӘНЕ 
ТЕХНИКАЛЫҚ ҒЫЛЫМДАРДЫҢ ДАМУ ТЕНДЕНЦИЯЛАРЫ 
 
110
Арпа дәні – ауыл шаруашылық малдарға концентрацияланған азық болып келеді. 
Құрғақшылық-
қа  төзімділігі  мен  дән  сапасының  құндылығына  байланысты  оның  жемшөп  құрылымындағы  маңызы 
жоғары. 
Сонымен қатар арпаның халық шаруашылығында алатын орны ерекше,  оның дәнінен көптеген 
салаларда  пайдаланылатын  әртүрлі  заттар  жасалады.  Арпа  жармасы  бағалы  әрі  нәрлі  тағамдардың 
бірі болып саналады. Арпа тері илеу, тоқыма, кондитер өнеркәсіптерінде және медицинада да кеңінен 
қолданылады. Сыра қайнату өнеркәсібінде аса құнды шикізат болып табылады 
[1, б.188].
 
Солтүстік Қазақстанның топырақ-климаттық жағдайлары осы аймақта жаздық  арпа дақылының 
жоғары өнімін алуға мүмкіндік туғызады. Бірақ та арпа дәнінің өнімділігі мен сапасы  орташа және де 
жылдар бойынша күрт ауытқиды. Сондықтан да, қазіргі кезде жаздық арпа өнімділігін жоғарылататын 
шаралар  іздестірілуде.  Осындай  заттардың  бірі  өсу  реттеуіштері  ретінде  қолданылатын  гуминді 
заттар.  
Гуматтарды  тұқымдық  материалды  өңдеуге,  өсімдікті  үстеме  қоректендіруге  қолдануға  және 
тыңайтқыштар мен топырақ қоректік заттарының тиімділігін жоғарылату үшін аз мөлшерде топыраққа 
ендіруге болатыны анықталған [2, б. 81].  
Әдебиеттерге  шолу  барысында  Солтүстік  Қазақстан  жағдайында  жаздық  арпа  өсіруде  гуминді 
заттарды қолдану туралы материалдар кездеспеді.   
Солтүстік  Қазақстан  жағдайында  жаздық  бидай  өсіруде  натрий  гуматын  қолдануда  өсімдіктің 
өсіп-өнуі  жақсарып,  дән  өнімділігінің  сапасының  артуы,  ылғал  пайдалану  және  топырақтың  эрозияға 
төзімділік  көрсеткіштері  жақсаруы,  дән  құрамындағы  ауыр  металдар  мөлшерінің  азаюы  анықталған. 
Бидай  сабағының  ішкі  құрылымдық  элементтерінде  арқаулық  ұлпаның  қалыңдауы,  өткізгіш  шоқтар 
саны  мен  ауданы,  паренхималық  клеткалар  көлемі  мен  қатар  санының  артуы  байқалған.  Бидай 
сабағының  анатомиялық  көрсеткіші  –  өткізгіш  шоқтар  саны  мен  дән  өнімділігі  арасында  тығыз  оң 
корреляциялық байланыс болатындығы дәлелденген [3, б.370].  
Жаздық  бидай  Астана  сорты  тұқымын  0,01–0,05%  лигногумат  ерітіндісіне  салудан  бақылау 
вариантымен  салыстырғанда  өсу  энергиясы  –  6,7–18,6%-ке,  тұқымның  өнгіштігі  –  1,0–2,5%,  сабақша 
ұзындығы  –  6,7–33,9%-ке,  тамыр  ұзындығы  –  16,5–34,8%-ке,  өскін  массасы  –  3,9–8,5%-ке 
жоғарылаған.  Ең  жоғары  нәтиже  лигногуматты  0,05%  концентрацияда  қолданған  вариантта  алынып, 
лигногумат  концентрациясын  одан  әрі  жоғарылатудың  жаздық  бидай  дәнінің  өну  динамикасы  мен 
бастапқы  өсу  көрсеткіштеріне  кері  әсері  болатындығы  анықталған  [4,  б.68].  Карбонатты  орташа 
қалыңдықты  кәдімгі  қара  топырақтарда  лигногуматтың  жаздық  бидай  Астана  сорты  өнімінің  сапалық 
көрсеткіштеріне оң ықпалы болған, өнімділіктің жоғарылауына байланысты аудан бірлігінен жиналған 
дән  маңызының  массалық  үлесі  жоғарылаған  [5,  б.71].  Сонымен  лигногуматтың  қолданылу  аясы 
ауылшаруашылық  дақылдарының  өнімділігін  арттырып  және  сапасын  жоғарылатуға  мүмкіндік 
тудырған [6, б.23]. 
Қазіргі  кезде  экологиялық  таза  гумин  қышқылдарының  тұздарынан  құралған  гуминді  препарат- 
лигногуматты  пайдалану  арқылы  зерттеулер  жүргізу  өзекті  тақырып  болып  саналады.  Лигногуматты 
алу  технологиясы  кез  келген  лигнинді  затты  кең  спектрлі  гуминді  препаратқа  айналдырады.  Осыған 
байланысты  зерттеу  жұмысымыздың  мақсаты  –  жаздық  арпа  Арна  сорты  анатомиялық  көрсеткіш-
теріне лигногуматтың әсерін анықтау. 
Лигногуматтың  жаздық  арпаның  (Арна  сорты)  анатомиялық  көрсеткіштеріне  әсерін  зерттеу 
Солтүстік  Қазақстан  ауылшаруашылық  ғылыми-зерттеу  институтының  тәжірибе  танаптарында 
жүргізілді.  Зерттеу  аумағы  кәдімгі,  қаратопырақты  аймақ  тармағына  жатады.  Институттың  тәжірибе 
танаптары – карбонатты орташа қалыңдықты, қарашірігі аз кәдімгі қара топырақтар. Тәжірибелер төрт 
қайталанымды, варианттар рендомизациялы орналасқан. 
Жаздық арпа Арна сортын өсірудің агротехникасы аймақта қабылданған ұсыныстарға сай 
жүргізілді. Мөлтектің жалпы ауданы (25 х 4,2) – 105 м
2
, есептеу ауданы  - 64 м
2
.   Тәжірибе мына схема 
бойынша жүргізілді (1-кесте).  
 
1-кесте. - Лигногуматтың жаздық бидай өнімділігіне әсерін зерттеу тәжірибесі схемасы 
 
№ 
Тәжірибе варианттары 
Лигногумат мөлшері, % 
1  Лигногуматсыз, бақылау 
- 
2  Түптену  кезеңінде  егістіктілигногуматпенөңдеу 
0,025 
3  Түптену кезеңінде  егістіктілигногуматпенөңдеу 
0,05 
4  Түптену кезеңінде егістіктілигногуматпенөңдеу 
0,1 
5  Түптену және гүлдену  кезеңінде егістіктілигногуматпенөңдеу 
0,025 
6  Түптену және гүлдену кезеңінде егістіктілигногуматпенөңдеу 
0,05 
7  Түптену және гүлдену кезеңінде егістіктілигногуматпенөңдеу 
0,1 
 

ИННОВАЦИОННОЕ РАЗВИТИЕ АПК КАЗАХСТАНА: ТЕНДЕНЦИИ РАЗВИТИЯ 
СЕЛЬСКОХОЗЯЙСТВЕННЫХ, ВЕТЕРИНАРНЫХ И ТЕХНИЧЕСКИХ НАУК 
 
111
Жаздық арпа  «Арна» сорты −  әртүрлілік- nutans, екі қатарлы, жаздық, вегетациялық кезеңі  75 - 
85 күн, өсімдік биіктігі 78 - 87 см, өнімді сабақтар саны 2,6 - 3,7  дана, масақтағы дән саны 24 - 30 
дана. Арпа сабағы тік, жапырағы жіңішке, ұзын, масағы параллельді, сары түсті. 1000 дәннің салмағы- 
50,0 г. Дән натурасы- 704,7 г/л. Ерте көктемгі суықтарға, жапырылуға төзімді. Дән құрамында ақуыз 
мөлшері 12%, крахмал 60 - 63 %, экстракты заттар 76 - 81 %. 
Өсімдік  сабақтары  Страсбургер  –  Флемминг  әдісі  (1х1х1)  бойынша  фиксацияланды.  Анато-
миялық зерттеулер толық-пісу  кезеңінде жиналған  жаздық арпаның  үшінші буынаралығынан анато-
миялық  кесінділер  даярланды,  қалыңдығы  10-15  мкм.  Барлығы  200  уақытша  препарат  даярланды. 
Анатомиялық  көрсеткіштерді  анықтауда  сызықтық  өлшеуге  арналған  окулярлы  микрометр  (окуляр 
х15, объектив х8) қолданылды. Анатомиялық зерттеулерде Прозина [7,б.200], құрылысын сипаттауда 
К.Эзау  [8,  б.  358,  369/,  зерттеу  нәтижелерін  математикалық  өңдеуде  Г.Ф.  Лакин  [9,  б.250]  еңбектері 
қолданылды.  
Жаздық арпаның сабағы сыртынан бір қабатты эпидермамен қапталған, клеткалары пішіні және 
қабықшасы  қалыңдығы  бойынша  айырмашылықтары  бар.  Механикалық  талшық  үстінде  орналасқан 
эпидерма  клеткалары  қысыңқы,  тік  клетка  қабықшалы,  хлоренхима  үстінде  эпидерма  клеткалары 
біршама  жұқа,  иректелген,  олардың  аралығында  устьице  клеткалары  жұп    болып  орналасқан. 
Эпидермаға  склеренхима  қабаты  жанасады.  Ұсақ  өткізгіш  шоқтар  склеренхима  сақинасында 
орналасқан.  Өткізгіш  шоқтар  паренхимада  1-2  шеңбер  түзіп  орналасқан.  Өткізгіш  шоқтар  жабық, 
коллатеральды, склеренхима және паренхима қынапшалары бар.  Сабақтың ортасы ауалы қуыс.  
Лигногумат  қосылмаған,  яғни  бақылау  вариантынан  алынған  сабақтың  ішкі  құрылысында 
арқаулық  ұлпаны  түзетін  клеткалардың  қатар  саны  3-4,  өткізгіш  шоқтар  саны  41,  оның  ішінде  ірі 
өткізгіш шоқтар саны 25, кіші өткізгіш шоқтар саны 16, паренхима клеткалары 5-6 қатарды құраған (2-
кесте, 1-сурет). 
Лигногумат  қосылған  варианттардан  алынған  жаздық  арпа  сабақтарының  анатомиялық 
көрсеткіштерінің бақылаумен салыстырғанда артуы байқалады.  
0,05%  лигногуматпен  түптену  және  гүлдену  фазасында  өңдеу  вариантында  арқаулық  ұлпа 
қалыңдаған,  яғни  4-5  қатар  клеткалардан  құралған.  Өткізгіш  шоқтардың  саны  артқан,  саны-56,  ірі 
өткізгіш шоқтар  саны  мен  ауданы  ұлғайған  және  олар  тығыз  орналасқан.  Паренхима  клеткаларының 
көлемі үлкен және 7-8 қатар құрайды.  
Бақылау  және  0,05%  лигногуматпен  түптену  және  гүлдену  фазасында  өңдеу  варианттарынан 
алынған жаздық арпа  сабағының көлденең кесіндісі 1- суретте берілген. 
 
 
2–  кесте.  Лигногумат  әсеріне  байланысты  жаздық  арпа  сабағының  ішкі  құрылымының 
өзгеруі, Арна сорты 
 
 
№ 
Варианттар 
Ар
қа
ул
ы
құ
л
п
а
кл
е
т
ка
л
а
р
ы
н
ы
ң
қа
та
р
 
са
н
ы
 
Ө
тк
із
гі
ш
 ш
о
қт
а
р
 
са
н
ы
 
Ү
л
ке
н
 ө
тк
із
гі
ш
 
ш
о
қт
а
р
 са
н
ы
 
К
іш
і 
ө
тк
із
гі
ш
 
ш
о
қт
а
р
 са
н
ы
 
П
а
р
е
н
хи
м
а
л
ы
қ 
кл
е
тк
а
л
а
р
 қ
а
та
р
 
са
н
ы
 
1  Лигногуматсыз, бақылау 
3-4 
41±0,8 
 
25±0,58 
16±0,60 
5-6 
2  Түптену кезеңінде егістікті 0,025% 
лигногуматпен өңдеу 
3-5 
45±0,8 
25±0,16 
20±0,72 
5-7 
3  Түптену кезеңінде егістікті 0,05% 
лигногуматпен өңдеу 
3-5 
54±0,7 
34±0,50 
20±0,76 
6-7 
4  Түптену кезеңінде егістікті 0,1 % 
лигногуматпен өңдеу 
3-4 
44±0,6 
27±0,48 
17±0,87 
5-6 
5  Түптену және гүлдену кезеңінде егістікті 
0,025 %лигногуматпен өңдеу  
4-5 
 
47±0,5 
26±0,36 
 
21±0,50 
6-7 
6  Түптену және гүлдену кезеңінде егістікті 
0,05% лигногуматпен өңдеу 
4-5 
56±1,2 
35±0,45 
21±0,57 
7-8 
7  Түптену және гүлдену кезеңінде егістікті 0,1% 
лигногуматпен өңдеу  
4-5 
46±0,9 
28±0,37 
18±0,33 
6-7 
 

ҚАЗАҚСТАННЫҢ АӨК ИННОВАЦИЯЛЫҚ ДАМУЫ: АУЫЛШАРУАШЫЛЫҚ, ВЕТЕРИНАРЛЫҚ ЖӘНЕ 
ТЕХНИКАЛЫҚ ҒЫЛЫМДАРДЫҢ ДАМУ ТЕНДЕНЦИЯЛАРЫ 
 
112
 
 
 
1-сурет 
– 
Жаздық 
арпа 
сабағының 
көлденең құрылысы. А-Бақылау (лигногуматсыз),  
Б- 0,05% лигногуматпен түптену және гүлдену фазасында өңдеу.  
 
Сонымен лигногумат әсеріне байланысты жаздық арпа сабағының ішкі құрылымдық элементтері 
өзгереді.  Арқаулық  ұлпаның  қалыңдығы,  өткізгіш  шоқтар  саны  мен  ауданы, паренхималық  клеткалар 
көлемі  мен  қатар  саны  артады.  Сабақта  арқаулық  ұлпаның  қалыңдауы  өсімдіктің  жапырылуға 
төзімділігін арттыруға жағдай жасайды.  
Лигногумат әсерінен жаздық арпа Арна сорты сабағының анатомиялық құрылысында құрылым-
дық белгілердің артуы байқалды, нәтижесінде өнімділіктің жоғарылауына оң әсерін тигізеді.  
 
Әдебиеттер:   
1.  Культурная  флора  СССР.  Ячмень  //Лукьянова  М.В.,  Трофимовская  А.Я.,  Гудкова  Г.Н.//  Л.: 
Агропромиздат, 1990. - 421 с.  
2.  Христева  Л.А., Реутов  В.А.,  Лукьяненко  Н.В.,  Сумина  А.Д., Головко  Р.М.  Применение  гумата 
натрия в качестве стимулятора роста //В сб.: Гуминовые удобрения теория и практика их применения. 
– Днепропетровск, 1973. – Т. 4. – С. 308-310. 3 Кураков С.А., Соцкий Г.С. Стимулятор роста – резерв 
урожайности // Химизация сельского хозяйства. – 1991. – № 12. – С. 79-81 
3.  Durmekbayeva  Sh.,  Memeshov  S.,Tleppayeva  A..  The  Impact  of  NatriumHumate  on  Anatomical 
Organization,  Yield  and  Content  of  Heavy  Metals  in  Spring  Wheat  //Middle-East  Journal  of  Scientific 
Research 14 (3): 366-370, 2013.  
4.  Мемешов  С.К.,  Дурмекбаева Ш.Н.,  Курманбаева  М.С.,  Сураганов  М.Н.  Астана  сорты  жаздық 
бидай тұқымының өну сапасы көрсеткіштеріне лигногуматтың әсері //Қазақстан Республикасы Ұлттық 
Ғылым Академиясының Хабарлары, биология және медицина сериясы - 2013. №2 (296). С.65-68. 
5.  Мемешов  С.К.,  Дурмекбаева Ш.Н.,  Курманбаева  М.С.,  Сураганов  М.Н.  Астана  сорты  жаздық 
бидай  дәнінің  технологиялық  сапасы  көрсеткіштеріне  лигногуматтың  әсері  //Қазақстан  Республикасы 
Ұлттық Ғылым Академиясының Хабарлары, биология және медицина сериясы-2013.№2(296). С.69-71. 
6.  Мемешов  С.  К.,  Дурмекбаева  Ш.Н.,  Сураганов  М.  Н..  Лигногуматтың  жаздық  бидай  (Астана 
сорты)  өнімділігі  мен  сабағының  анатомиялық  құрылысына  әсері  //ҚазМу  хабаршысы,  биология 
сериясы, 2013, № 1 (57) -19-23 б. 
7. ПрозинаМ.Л. Ботаническая микротехника - М. 1960.- 208 с. 
8. Эзау К. Анатомия семенных растений - М.: Высшая школа. 1990. -558 с. 
9. Лакин Г.Ф. Биометрия - М.: Высшая школа, 1990- 253 с. 
 
УДК 632.9:633.1 
 
САРАНЧОВЫЕ – ОСОБО ОПАСНЫЕ ВРЕДИТЕЛИ СЕЛЬСКОХОЗЯЙСТВЕННЫХ 
УГОДИЙ КОСТАНАЙСКОЙ ОБЛАСТИ 
 
Шилова  Н.И.  –  магистр  агрохимии  и  агропочвоведения,  ст.  преподаватель  кафедры  агро-
номии, Костанайский государственный университет им. А. Байтурсынова 
Куриный  А.В.  –  начальник  Камыстинского  районного  филиала  в  Костанайской  области 
Государственного 
учреждения 
«Республиканский 
методический 
центр 
фитосанитарной 
диагностики и прогнозов» Комитета государственной  инспекции в агропромышленном комплексе 
Министерства сельского хозяйства Республики Казахстан 

ИННОВАЦИОННОЕ РАЗВИТИЕ АПК КАЗАХСТАНА: ТЕНДЕНЦИИ РАЗВИТИЯ 
СЕЛЬСКОХОЗЯЙСТВЕННЫХ, ВЕТЕРИНАРНЫХ И ТЕХНИЧЕСКИХ НАУК 
 
113
Есентемир  А.Д.  –  магистрант,  Костанайский  государственный  университет  им.  А. 
Байтурсынова 
 
В  статье  приведены  данные  полученные  в  результате  фитосанитарного  мониторинга 
сельскохозяйственных угодий и посевов яровой пшеницы. Установлен видовой состав вредителей 
и определены фитофаги, превысившие экономический порог вредоносности, а также определены 
наиболее эффективные инсектициды, дозы и сроки их применения. 
Ключевые слова: яровая пшеница, вредители, Северный Казахстан. 
 
Зерновые  злаковые  культуры  по  состоянию  на  конец  августа  2014  года  занимают  4,0  млн.  га 
посевных площадей. Под основной культурой – яровой пшеницей занято 3,75 млн.га. Процент роста 
по  сравнению  с  2009  годом  составляет  7,9  или  0,354  млн.  га  [1,  С.  17-26].  Интенсификация 
производства,  а  не  расширение  посевных  площадей,  основной  источник  повышения  урожайности  и 
валового  сбора  зерна    данной  культуры  [2,  С.  23-31].  Использование  соответствующей  технологии 
возделывания  культуры,  устойчивые  сорта,  варьирование  в  оптимальных  пределах  сроков,  глубин  и 
норм  высева,  оптимизация  пищевого  режима  и  сроков  уборки  далеко  не  всегда  дают  желанный 
результат[3, С. 52-64]. Яровая пшеница сильно повреждается многочисленными видами вредителей и 
болезней. Вредные организмы могут снизить урожайность на 15 и более процентов. Недобор урожая, 
снижение  его  качества  зачастую  являются  следствием  неверной  оценки  важности  проведения 
фитосанитарного  контроля  и  использования  защитных  мероприятий  в  борьбе  с  вредными 
насекомыми[4,  С.  25-29].  В  связи  с  этим  целью  исследований  являлось:  проведение  мониторинга 
складывающейся  фитосанитарной  обстановки  сельскохозяйственных  угодий  и  в  посевов  яровой 
пшеницы  и  разработка  эффективных  защитных  мероприятий  в  условиях  ТОО  «Содружество-98» 
Камыстинского района Костанайской области. 
В  условиях  Северного  Казахстана  посевы  яровой  пшеницы  повреждаются  многочисленными 
вредными организмами, такими, как вредные насекомые и болезни. Посевы в ТОО «Содружество-98» 
Денисовского района Костанайской области не являются исключением. К особо опасным вредителям 
яровой пшеницы можно отнести многоядных вредителей – сусликов, мышей, щелкунов и чернотелок, 
Но  наибольший  вред  из  многоядных  насекомых  яровой  пшенице  наносят  стадные  и  не  стадные 
саранчовые, а из специализированных вредителей пшеничный трипс, серая зерновая совка и др. [5, 
С.  29-31].Защита  вегетирующих  растений  является  эффективным,  но  дорогостоящим  приемом. 
Достаточно  высокая  стоимость  проводимых  обработок,  риск  неоправданных  финансовых  затрат, 
экологическая  нагрузка  на  окружающую  среду  требуют  строгой  регламентации  применения 
ядохимикатов. Становится очевидной необходимость перехода в применении препаратов по шаблону 
к  уточненному,  учитывающего  фитосанитарную  обстановку  конкретного  поля,  технологии  возделы-
вания,  сорта,  экономические  возможности  хозяйства,  метеоусловия  конкретного  вегетационного 
периода  и  т.д.  Это  особенно  важно  для  полей  Северного  Казахстана  с  большим  разнообразием 
почвенного покрова, погодных условий, урожайности, видового состава вредителей и патогенов[6, С. 
5-7]. 
В  вегетационный  период  2014  года  напосевах  яровой  пшеницы  выше  экономического  порога 
вредоносности  развились  стадные  и  нестадные  саранчовые  вредители.  Весеннее  мониторинговое 
обследование по наличию кубышек итальянского пруса было проведено 25 апреля[7, 312 с.]. 
В  результате  исследований  было  установлено,  что  400  гектаров  были  заселены  более  чем  10 
шт/м
2
, глубина залегания кубышек на 3-5 см[8,С.56-64]. Количество яиц в кубышках достигало 35 шт, 
15  %  кубышек частично  были поражены  энтомофагами  – личинками  жука  нарывника.  Обследование 
проводилось  методом  почвенных  раскопок. От  осенней  и  весенней  влаги  на  полях яйца  находились 
частично  в  россыпи.  На  площади  9,25  тыс.  га  кубышки  были  обнаружены  на  других  угодьях,  на 
сенокосах, многолетних травах, пастбищах, краях дорог, приозерных участках.  
Первое  единичное  отрождение  личинок  на  полях  где  проводились  весенние  полевые  работы 
(закрытие  влаги)  отмечалось  16  мая.  Благодаря  механическим  обработкам  прогревание  почвы  шло 
быстрее,  что  способствовало  раннемуотрождению.На  сельскохозяйственных  угодьях  ТОО  «Содру-
жество»  весенне-летнее  обследование  на  наличие  личинок  итальянского  пруса  проводилось  8-10 
июля.  
Было обследовано 9650 га сельскохозяйственных угодий, из них 400 га занято посевами яровой 
пшеницы.  На  всей  территории  количество  вредителя  было  более  10  шт/м
2
  и  превышало  экономи-
ческий порог вредоносности. Согласно схеме эксперимента была произведена обработка Димироном 
48 %, с.к. и Даклопридом 20 %, в.к. 
Биологическая  эффективность  использованных  инсектицидов  представлена  в  таблице 
(таблица 1). 
 
 

ҚАЗАҚСТАННЫҢ АӨК ИННОВАЦИЯЛЫҚ ДАМУЫ: АУЫЛШАРУАШЫЛЫҚ, ВЕТЕРИНАРЛЫҚ ЖӘНЕ 
ТЕХНИКАЛЫҚ ҒЫЛЫМДАРДЫҢ ДАМУ ТЕНДЕНЦИЯЛАРЫ 
 
114
Таблица  1  -  Биологическая  эффективность  обработки  инсектицидами  против 
итальянского пруса, 2014 г. 
 
Препарат 
День послеобработки 
Среднее 
1 
3 
7 
Димирон 48 %, с.к. 
92 
86 
80 
86 
Даклоприд 20 %, в.к. 
93 
88 
81 
87 
 
Биологическая  эффективность  использованных  инсектицидов  была  высокой  и  находилась  на 
одном уровне и составляла через один день после обработки у Димирона - 92 %, а у Даклоприда – 93 
%.  На  третий  день  эффективность  снизилась  до  86  и  88  %,  а  на  седьмой  до  86  и  87  % 
соответственно.  
Учет  численности  имаго  итальянского  пруса  в  период  от  окрыления  до  яйцекладки  на 
территории хозяйства был начат 8 августа. В это время был зафиксирован массовый лет вредителя 
со стороны Актюбинской области, с приграничных территорий Российской Федерации.  
В  результате  залета  вредителя  со  смежных  территорий  РФ,  других  областей  Казахстана,  
растянутых  периодов  онтогенеза,  наличия  большого  количества  залежных  земель,  естественных 
травостоев,  не  100  %  биологической  эффективностью  используемых  инсектицидов,  спада 
численности    и  уменьшение  вредоносности  итальянского  пруса  в  2015  году  не  ожидается.  В период 
лета  итальянский  прус  находится  в  стадии  яйцеклада  и,  следовательно,  откладка  кубышек 
происходит  на  территории  хозяйства.  Плотность  кубышек  составляет  22-26  шт/м
2
.  На 
сельскохозяйственных  угодьях  Денисовского  района  также  было  установлено  превышение 
итальянским  прусом  ЭПВ  и  проведена  химическая  обработка  угодий  инсектицидами.  На  12  июня 
заселенность личинками итальянского пруса превысила ЭПВ на площади 1050 га с численностью до 
10  шт/м
2
,  данная  площадь  была  запланирована  под  обработку  инсектицидами  согласно  схеме 
исследований (таблица 2).  
 

жүктеу/скачать 11,62 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: