Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі Республикалық ғылыми педагогикалық кітапхана


кейін атасы Жәдік сұлтан, әкесі - Шығай хандармен



Pdf көрінісі
бет6/16
Дата06.01.2022
өлшемі2,03 Mb.
#16668
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   16
кейін атасы Жәдік сұлтан, әкесі - Шығай хандармен 

жалғасып, нағыз текті әулеттің өкілі екендігін көреміз. 

Сонымен бірге аталары мұсылманшылықты берік ұстанған, 

атақты дін басы болған тұлғалар.  


1

1598-1628 

жылдары 

қазақ елін 

басқарған

Есім 

ханға 

мінездеме

5

Білікті 

саясатшы

6

Ірі мемлекет 

қайраткері

7

Ерлігімен көзге 

түскен

8

Тәжірибелі 

қолбасшы

3

Есім ханның ескі жолы  

деп аталатын заңның 

авторы

4

XVIII ғасырда Есімге 



арналған"Еңсегей бойлы 

ер есім"атты тарихи 

жыры шыққан



2

Есім ханның 

басты 

мақсаты -

Қазақ 

хандығын 

нығайту


Есім ханның нақты туған жылы белгісіз.

1560 жылдың о жағы мен бұ жағында дүниеге келген деп 

айтылады.


(1598-1628) билік құрған жылы

яғни 30-жыл ел басқарған.


Есім хан да Жошыдан 

бергі бабаларындай 

мұсылман дінін 

ұстанған.   Алайда, шын 

көңілімен таза берілгені 

болмаса, бес уақыттылы 

намаз оқып, дін жолын 

қатып қалаған қағида 

тұтпаған.


Есім ханның толық есімі - Есмұхаммед

(Ишмұхаммед) - жазба дерек 

мәліметтерінде 

Есим 

Есім

Ашим 

Ишим


Есім хан қазақ тарихында "Еңсегей бойлы ер 

Есім" деген атпен әйгілі болды, оған бұл атақ 

1598 жылы ағасы Тәуекел ханмен бірге 

Мауреннахрға жасаған жорықта ерекше көзге 

түскені үшін берілген.

ағасы Тәуекел хан 

інісі Есім хан


"Еңсегей бойлы Ер Есім"зор, биік адам болған екен. Денесі таза 

етті, сүйекті болыпты. Киіз үйдің айқара ашылған есігінен кең 

жауырыны тура кіруге   сыймай, бір қырындап кіретін көрінеді. 


XVII ғасырда Есімге арналған "Еңсегей бойлы ер 

Есім"атты тарихи жыр шыққан. Жырдың осы 

заманға жеткен нұсқасы Ұлттық Ғылым 

академиясы кітапхана-

сының қол жазба қорында сақтаулы.


М. Тынышбаев

Есім ханның қызметін былайша бағалаған:



"Қазақ хандығы... Есім хан билеген кезеңде толық 

аяқталған құрлымға айналады. Есім ханның 

тұсында, 1625 жылы бұрын Хиуа иелігі болып 

келген наймандар келіп қосылды, тек қоңыраттар 

ғана Бұхардан бөлініп, XVIII ғасырдың ортасында 

ғана келді.


Есім ханның ішкі және сыртқы   

саясаты.

Қазақтың хан тағына отырған соң Есім хан Бұхар ханымен 

бітім шартын жасасып, Орта Азия қалаларымен бейбіт 

экономикалық байланыс орнатуға ұмтылады. Қазақ 

хандығын бір орталыққа бағынған мемлекет етіп құруды 

басты мақсат етті. XVII ғасырдың басында Қазақ 

хандығында ішкі саяси өмір біршама тұрақтанғанымен, 

бұрыннан келе жатқан шешімін таппаған еді. Оңтүстікте іс 

жүзінде екі хан билік етті.


Есім хан Түркістан қаласын өзінің астанасы етсе, 

Тұрсын хан өзін тәуелсіз хан жариялап, 

Ташкент 

қаласын астана жасады.


XVI ғасырдың соңғы жылдары көршілес елдермен 

қарым-қатынаста, қазақ халқының қалыптасқан 

этникалық территориясын мойындатуда өте қолайлы 



Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   16




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет