Қазақстан республикасы білім жəне ғылым министрлігі


«Жасыл революция» және оның салдары



Pdf көрінісі
бет40/131
Дата10.02.2022
өлшемі11,28 Mb.
#25177
1   ...   36   37   38   39   40   41   42   43   ...   131
Байланысты:
ӘЛЕУМЕТТІК-ЭКОЛОГИЯ-ЖӘНЕ-ТҰРАҚТЫ-ДАМУ-1

«Жасыл революция» және оның салдары. 
«Жасыл  революция»  ғылыми-техникалық  революцияның  бір  көрінісі  - 
ауыл шаруашылығының қарқынды: 
-ауыл  шаруашылығын  техникаландыру  (машина  мен  техникаларды  
пайдалану; 
-өсімдіктер  мен  жануарлардың  жасанды  жолмен  алынған  жаңа 
сорттарын қолдану; 
-химияландыру (улы химикаттар мен тыңайтқыштарды пайдалану); 
-мелиорация  (суғармалы  жерлердің  көлемін  ұлғайту)  жолдармен 
дамуы. «Жасыл революцияның» екі түрі бар: 
XX  ғасырдың  60-70  жылдары  пайда  болды.  Оның  бастамасын 
көтерген  мексикандық  селекционер  Норман  Берлоуг болды. Ол ескі 
сорттарға қарағанда өнімді 3 есе көп беретін жаңа «Мексикале» сортын 
сұрыптап шығарды. Н.Берлоугтан  кейін  басқа селекционерлер де жаңа 
жүгері,  мақта,  күріш  сорттарын   сұрыптап   шығара  бастады.  Тек  жем-
шөппен  ғана  емес,  витаминдермен,  антибиотиктермен,  сондай-ақ 
салмағы тез артуы үшін - өсу стимуляторларымен  өсірілген  өнімділігі  
жоғары    жануарлар  пайда  болды.  Осы  революцияның  арқасында 
астықты  дақылдардың  өнімділігі  2-3  есе  артып,  өнімдердің  
ассортименті    екі  есе  көбейді.  Қазіргі  шығарылып  жатқан  өнімдердің 
жартысынан көбі 1950 жылдарға дейін шығарылмаған. Кейбір дамушы 
елдер,  мысалы,  Үндістан    астыққа    деген    сұранысын  өзі  қамтамасыз 
ете  бастады.  «Жасыл  революция»  халықтардың  тағамға  деген 
сұранысын  қанағаттандырғанмен,  көптеген    жағымсыз    жағдайларға: 
топырақтың    деградацияға    ұшырауына,  ауыл  шаруашылығы  
өнімдерінің  төмендеуіне  және  т.б.  алып  келді.  80-ші  жылдардың 
ортасынан  бастап  ғалымдар,  егер  ауыл  шаруашылығы    антропогендік  
энергияны  дәл  осылай  жұмсай  берсе  екінші  «Жасыл  революцияның» 
болатыны  туралы  айта  бастады.  Оның  негізінде  -  ауыл  шаруашылы  
дақылдарын,  мал    шаруашылығы    өнімдерін  экологиялық  технология 
бойынша 
өңдеуге 
ауысу 
принциптері 
жатыр.Селекционерлер 
«рекордшыл»  сорттарға    қарағанда    қолайсыз    жағдайларда, 
тыңайтқыштың  аз  мөлшерінде,  арам    шөптерге,  зиянкестерге    және  
ауруларға  шыдамды    біршама    жоғары    өнім    беретін    сорттарды  
шығаруға  ауыса  бастады.  Бұл  үшін    жергілікті  мәдени  өсімдіктер 
популяциясы    кеңінен  қолданылуда.  Екінші  «Жасыл  революцияның» 
бір  бағыты,  экожүйелерге  антропогендік    әсердің    салдарларымен  
күресетін    «экологиялық  таза»    әдістерді    қолдану.  Ал  негізінен  - 
қоршаған  ортаға  әсерді    азайту,  антропогендік   энергияны  төмендетіп, 
өсімдіктер  зиянкестерімен күресу де биологиялық әдістерді пайдалану 
болып табылады. 
 


 
 
55 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   36   37   38   39   40   41   42   43   ...   131




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет