Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі

 
 
336 
логика-семантикалық  тұрғыдан  топтастырудың  этнолингвистикалық  негіздерін 
айқындаған зерттемесін жатқызуға болады. 
М.Муқәддәс  «Қазақ-ұйғыр  мақал-мәтелдерінің  паремиологиялық  жүйесі»  атты 
еңбегінде  академик  Ә.Қайдар  ізімен  екі  тілдің  мақал-мәтелдерін  «Адам»,  «Қоғам», 
«Табиғат»  деген  микротоптарға  бөліп  қарастырған.  Ж.И.Исаева  өзінің  «Дүниенің 
паремиологиялық  бейнесі  атты,  ғылыми  еңбегінде  «әйел-еркек»  бинарлық  жұбына 
лингвогендерлік  талдау жасап, соның негізінде дүниенің паремиологиялық бейнесінде 
андроцентрлік  (еркектік) позиция үстемдік танытатынын  анықтап көрсетеді. 
Байқағанымыздай  жоғарыда  атап  өткен  еңбектердің  бәрінде  ең  басты  назар 
адамға  аударылады.  Осының  бәрі  сайып  келгенде  «тілдегі  адам  факторы»  мәселесіне  
әкеледі. Адам тілді жасаушы, дамытушы, ұрпақтан ұрпаққа жеткізуші және сондықтан 
да тіл бізге адамның болмысын, дүниені тануын, қоршаған ортада болатын  оқиғаларды  
қалай  бағалап-пайымдайтынын  сипаттайтын  бірден-бір  көрсеткіш.  Дүниенің    тілдік 
суретінде  кескінделетін  «Тіл:  Адам:  Қоғам»  үштігі  шеңберінде  аса  үлкен  көңіл 
аударуды  қажет  ететін  жайт  «жыныс»  категориясы  болып  табылады.  Гендер  сөзі 
ағылшын  тілінен  «жыныс»  деп  аударылады,  тілде    және    қарым-қатынас  барысында  
жыныстық    ерекшеліктердің  көрініс  табуының  себеп-салдарын  зерттеуге  бағытталған 
лингвистикалық  термин.  Жыныс-биологиялық  түсінік,  гендер-жыныстар  арасындағы 
әлеуметтік-мәдени  өмір  сүру  белгісі  болып  табылады.  Сонымен,  гендер  термині 
жыныстар  арасындағы  ерекшеліктердің  табиғи  емес,  әлеуметтік  мәдени  жағын 
білдіреді. Жыныс-«әйел» және «ер» ұғымдарының табиғи белгілерін, биологиялық мәні 
беретін  болса,  қоғам  мен  мәдениет  өзгертіп  отыратын    мәдени  белгілерді-гендерлік 
ерекшеліктер    анықтайды.  Гендорология-мәдениеттің  әйелдік    және  ерлік  құрылымы 
жайындағы  ғылым болып табылады [1]. 
Адамдардың    жыныстық  ерекшелігі  олардың    қоғамда  алатын  әлеуметтік  
статусымен,  атқаратын  қызметімен  тығыз  байланысты.  Демек  тілдегі  адам  бейнесі  
«әйел-еркек» 
семантикалық 
оппозициясының 
лингвогендерлік 
және 
лингвомәдениеттанымдық  негізі  тұрғысынан  сипатталады.Осы  орайда  туындайтын 
маңызды мәселе-ер адам  мен әйел затының халық дүниетанымында алатын орнының 
тілде көрініс табуы. 
Мақал-мәтелдер-қай  тілде  болмасын,  халық  даналығының  қайнар  көзі,  ақылман 
ойшылдар, ділмәр-шешендер, айтқыш даналар сөзінің мәйегі, ұйтқысы болып саналады 
[2].  Мақал-мәтелдер  бізге  сан  ғасырлар    бойы  халықтың  қоғамдық  даму  үрдісінде 
қалыптасқан  ұстанымдары,  әдет-ғұрпы,  салт-дәстүрі,  оның  тарихы,  рухани 
мәдениетінің қайнаркөздері жайында мол ақпарат беретін тілдік қор болып табылады. 
«Тіл  фактілері  мен  деректері-тұла  бойына  тұнып  тұрған  тарих.  Сондықтан  этностың 
өткендегі  тарихы  мен  этнографиялық  байлығын  біз  ең  алдымен  содан  іздеуіміз 
керек»[3]. - дейді ғалым академик Ә.Қайдар 
Халықтың  қоғамдық  даму  үрдісінде  қалыптасқан  ұстанымдары,әдет-ғұрпы,салт-
дәстүрі  ондағы  ер  адам    мен  әйел  затының  алатын  орнын  айқындайды,олардың 
әлеуметтік  статусы  жайында  жан-жақты  мағлұмат  береді.  Ер  адам  мен  әйел  затының  
қоғамдағы  орнын,  қызметін,  олардың  әлеуметтік  статусын,  олардың  халық 
дүниетанымынды  алатын  орнын  айқындау  сияқты  мәселелермен  айналысатын 
гендерлік зерттеулер ауқымы қазіргі таңда кеңейе түсуде. 
Біз де өз зерттеуімізге қазақ және ағылшын мақал-мәтелдерінің гендерлік қырын 
сипаттауды  мақсат  еттік.  Жалпы  ер  адамның  орны  қай  халықтың  дүниетанымында 
болмасын  отағасы,  үйдің  иесі,  асыраушысы,  қамқоршысы  шеңберінде  ерекше  жоғары 
бағаланған. Ал әйел затының  алатын орны отбасы ұйтқысы бола отырып, өмірге ұрпақ 
әкеліп, оны тәрбиелеумен айналысу аясында анықталады. 
Мақал-мәтелдердің  қазақ  және  ағылшын  тілдеріндегі  гендерлік  қырын  сипаттау 
«әйел»  және  «еркек»  концептілерін  талдау  шеңберінде  өрбиді,  дегенмен  бұл 

 
 
337 
концептілер көпмазмұнды қатынастарды қамтиды. Яғни, «ата-ана», «әке-шеше», «әйел-
күйеу»,  «қалыңдық-күйеу  жігіт»,  «келін-күйеу»,  «келіншек-ер  азамат»,  «қыз-жігіт», 
«қыз-ұл»  ал  бұлар  болса  өз  ретінде  одан  әрі  дамып  «ана-бала»,  «әке-бала»  сияқты 
қатынастар аясында да өз ауқымын кеңейтеді. Қазақ тілдерінің паремиологиялық қоры 
екі  тілдегі  «әйел»  және  «еркек»  концептілерін  талдауда  олардың  екі  халық 
дүниетанымында  алатын орнын, қоғамдағы  және отбасындағы орындарын айқындауға 
өз  үлесін  қосады.  Сол  себептен  мақал-мәтелдердің  гендерлік  қырын  қарастыру 
барысында  олардың    ұлттық-мәдени  астарын,рухани  мәдениетінің    қайнаркөздерін  де 
ашу  маңызды,  өйткені  әр  мақал-мәтелдің  астарынан    халықтық  дүниетаным,  ұлттық 
философия, белгілі бір мәдени ақпаратты көре аламыз. Біле білсек, әр мақалдың өзінің 
шығу  тарихы  болады,  ол  өз  кезегінде  сол  халықтың  рухани  құндылықтарының 
негізінде  пайда болып, қалыптасып белгілі кездегі  халық тарихының айнасы іспеттес. 
Әйел  затының  қоғамдағы,отбасындағы  әлеуметтік-мәдени  рөлін  екі  халықтың 
мақал-мәтелдерінен анық аңғаруға болады.Әйелдің қай қасиеттерін жоғары бағалап,пір 
тұтып,оны  неге  теңегенін  көреміз.  Осыдан  халықтық  дүниетанымдағы  әйел  бейнесіне 
шығамыз.Қазақ  халқының  «әйел»  затына  деген  көзқарасын  төмендегі  мақал-
мәтелдерден анық байқай аламыз: 
Жақсы әйел жаман еркекті адам етеді; 
Жақсы әйел жаман еркекті би етеді; 
Жаман әйел жақсы еркекті құл етеді; 
Жақсы әйел жаман  еркекті  түзетеді, 
Жаман әйел жақсы еркекті жүдетеді; 
 
Жақсы әйел өміріңді ұзартады, 
Жаман әйел үстіңе тұз артады; 
Жақсы әйел жарының жақсысын асырады, 
Жаманын жасырады. 
 
Алған жарың жақсы болса, 
Жұмақтағы хормен тең. 
Жаман болса, 
Маңдайға біткен сормен тең; 
Жақсы әйел-жарым бақыт; 
 
Жаман әйел жақсы еркектің төрдегі басын көрге сүйрейді, 
Жақсы  әйел жаман еркектің көрдегі басын төрге сүйрейді. 
Жоғарыда  келтірілген  мақалдардан  қазақ  халқы    әйел  затын  жақсы,жаман  деп 
екіге бөліп бағалағаны көрінеді. Жақсы әйел жаман, нашар, білімсіз күйеуін тәрбиелеп, 
жөнге  келтіріп    адам  ететіні  сөз  етіледі.  Керісінше  жары  жаман  болса,  жақсы  ер 
азаматты  тұңғиыққа  жетелеп, асыл қасиеттерінен бездіріп, көрге сүйрейтіні айтылады: 
«Жаман әйел жақсы еркектің төрдегі басын көрге сүйрейді, Жақсы әйел жаман еркектің 
көрдегі басын төрге сүйрейді» - деуінің  өзінде үлкен астар жатыр. Себебі «төр»-қазақ  
халқының санасында аса жоғары, құрметті орын. Ал «көр»-өмірден  қайтқанда адамды 
жерлейтін  орын.  Демек  әйел  затының  қоғамдағы  рөлінің    жоғары  болғаны,себебі  ер 
адам екі халық дүниетанымында да ел басшысы, отбасының қамқоршысы, асыраушысы 
бейнесіне баланады.Ал әйел ер адамның өмірлік жолында оған күш-жігер, қайрат беріп 
отыратын  ерекше  бір  қасиетке  ие  адам-отбасы  ұйтқысы,  жарының  жартысы,  бала 
тәрбиелеуші. 
«Ер  егіз  болады,  еңбек  жалғыз  болады»  дегенде  ер  егіз  болады  дегені  көргенді  
жерден,  тәрбиелі  қыз  алса,өзіне  адал  жар  болса,  ерінің  жоғын  білдірмей    қонағын  оң 
қабағымен  қарсы алып, жылы шыраймен шығарып салып отырса, егізің сол болғаны. 

 
 
338 
Еңбекті  жалғыз  деген-ол  да  әйелден.  Көргенсіз  жерден  қыз  алсаң,от  басыңның  күлін 
шашып,  келген  қонағында  ішке  тартпай,  сыртқа  тепсе,  қанша  көпшіл  болып,  қанша 
еңбектенгенімен жалғыз  қаласың деген мағынада айтылған. 
«Ерте  тұрған  еркектің  ырысы  артық,ерте  тұрған  әйелдің  бір  ісі  артық»-мақал-
мәтелінің  айтар  ойы  еркек  ерте  тұрса  үйге  ырыс  келеді,  ол  түзде  жүріп  отбасының 
қамын қамдайды, ал ерте тұрған әйелдің онсыз да отбасы, үй ішіндегі жұмыстарының 
бітпейтіні келтіріліп, ерте тұрса бір ісі бітіп тұрады дегенді білдіреді. 
Мақал-мәтелдердің  гендерлік    қырын  сөз  еткенде  біз  «әйел»  және  «еркек» 
бинарлық  жұбының  жағымды,  жағымсыз  қылықтарын  сипаттайтын мақал-мәтелдерді, 
бейтарап реңкі бар мақал-мәтелдерді және олардың қоғамдағы орны,қызметі,әлеуметтік 
статусын,  ана-бала  және  ата-бала,  әке-ұл,  ана-қыз  арасындағы  қатынастарды  
айқындайтын мақал-мәтелдерге талдау жасамақ ойымыз бар. 
Қазақ  мақал-мәтелдерінен  қазақ  менталитетіне  «әйел»  концептісін  қабылдауда  
тән  әйел  затының  орнының  ер  адамнан  бір  саты  төмендігі,  бағыныштылығы  көрініп 
тұрады. Мысалы, қазақтың төмендегі мақал-мәтелдері оған дәлел бола алады: 
Астындағы атыңа 
Қойныңдағы  қатыныңа сенбе; 
Жаңа байдан қарыз алма, 
Қатыныңа сырыңды айтпа; 
Бір қатынның айласы қырық есекке жүк болған; 
Байтал жүйрік, парқы жоқ 
Қатын шешен, нарқы жоқ. 
Байтал шауып бәйге алмас. 
Әйелдің шашы ұзын, ақылы қысқа. 
Бұлттан шыққан күн ащы, 
Жаман қатынның тілі ащы. 
Жоғарыда айтылған ой қазақтың келесі мақалынан көрініс табады: 
«Екі әйел базар, үш әйел жәрмеңке»-екі әйел қосылса базар дегені олар қосылып 
бір ауылдың өсек-аяңын, әңгімесін айтады, ал үш әйел қосылса жәрмеңке деп отырғаны 
олар  үшеу  болғанда  бір  ауыл  емес  бір  аудан,  аймақтың  өсегін,әңгімесін  сөз  ететіні 
меңзеліп отыр. Жәрмеңке үлкен аймақта сауда-саттық саудагерлер келеді. Қызу әңгіме, 
өз, өсек-аяң сол жерде болады. 
Жақсы әйелдің қолы ұзын, 
Жаман әйелдің тілі ұзын. 
Аталмыш мақалдың мағынасы алған жарың жақсы болса айналадағы адамдармен 
жақсы  араласып,  сыйласып  таныстары  көп  болады.  Ал  әйелің  нашар  болса,  сөзі  көп, 
айналасындағылармен сыйыса алмайтын ұрысқақ болады деген оймен айтылған. 
Қазақтың  төмендегі  мақал-мәтелдері  әйел  мен  еркектің  бір-бірін  толықтырып 
отыратынын,  еркек  отбасының  басы  болса,  әйел  оны  басқарып-бағыттап  отыратын 
мойны екенін көрсетеді: 
Екі жарты-бір бүтін, 
Ерлі-қатын-бір түтін; 
Әйел мойын,еркек бас; 
Әйел-үйдің  негізгі  кілті  дей  отырып,  ағылшындар  әйелдің  отбасындағы,  бала 
тәрбиелеудегі  ролін  баса  айтады  және  жанұядағы    тыныштық  пен  татулықтың  негізгі 
ұйытқысы әйел заты екенін білдіреді. 
Жоғарыда  келтірілген  қазақ  мақал-мәтелдерінен  біз  «әйел»  және  «еркек» 
концептілерінің  гендерлік  қырын  сипаттауда  әр  ұлттың  өзіне  ғана  тән  ерекшеліктері, 
оның  рухани  мәдениеті,  тарихи  қайнар  көздері,  ұлттық  дүниетанымы  және 
менталитетінің  ықпалының  зор  екенін  атап  айтқымыз  келеді.  Алайда  дүниенің 
паремиологиялық  бейнесіндегі  «еркек-әйел»  бинарлық  жұбы  кез  келген  халықтың 

 
 
339 
дүние  суретінде  бейнеленген  әмбебап  құбылыс  және  адамат  тіршілігінің  іргетасы 
болып  табылатындықтан,аталмыш  тілдердегі  мақал-мәтелдерде  «әйел»  және  «еркек»  
бинарлық  жұбының  қоғамдағы  алатын  орнын,олардың  отбасыдағы  рөлін,жағымды-
жағымсыз  қылықтарын  сипаттауда  ортақ  ұйтқысы,  бала  тәрбиелеудегі  рөлі  баса 
айтылады,ал  «еркек»  затының  орнының  түзде,  отбасын  асырау  шеңберінде  өрбитінін 
көрсетеді.  Сонымен  қатар  ағылшан  және  қазақ  мақал-мәтелдерінен  ер  адамның 
позициясы әйел затынан бір саты  жоғары есептелетіндігін анық аңғарамыз. Дегенмен 
де,  әр  жақсы  ер  адамның  өмірінде  оның  белгілі  дәрежеге  жетуіне  жетелейтін  жақсы 
жардың, әйел затының орны да айрықша бағаланған. Бұл да екі халықтың әйел затын 
қастерлеп,  құрметтеп,  оның  адамзат  баласының  өміріндегі  елеулі  рөлін  жоғары 
бағалағандығының маңызды бір көрсеткіші. 
Қорытып  айтатын  болсақ,біз  мақаламызда  «әйел»  және  «еркек»  бинарлық 
жұбының  қамтитын  көп  мазмұнды  қатынастарының  тек  біреуіне  ғана  шолу  жасадық, 
себебі  «ата-ана», «әке-шеше», «әйел-күйеу», «қалыңдық - күйеу жігіт», «келін-күйеу», 
«келіншек-ер азамат», «қыз-жігіт», «қыз-ұл»  сияқты қатынастарды қамтитын тұрақты 
тіркестер екі тілде де баршылық. 
Қазақ  мақал-мәтелдерінің  гендерлік  қырын-зерттеу-әлі  де  тың  ізденістер  қажет 
ететін  өзекті  тақырыптардың  бірі.  Сондықтан  алдағы  уақытта  бұл  тақырыпты  тіл 
біліміндегі  соңғы  зерттеу  материалдарымен  толықтыра  отырып,жан-жақты  саралау 
біздің мақсатымыз болып табылады. 
 
 
 
Әдебиет: 
1.
 
Мамаева  Г.Б.  Ерлер  мен  әйелдердің  сөз  қолданысындағы  ерекшеліктер  (гендерлік 
заттар):ф.ғ.к.дисс. авторефераты. – Алматы,2003. -25 б. 
2.
 
Қайдар Ә.Т. Халық даналығы. – Алматы, 2004. – 560 б. 
3.
 
Қайдар Ә.Этнолингвистика// Білім және еңбек. – Алматы,1985.
 
 
 
 
УДК 81‘367.5:81.111 
 
РОЛЬ ЭМОЦИЙ В ПРОЦЕССЕ ТЕКСТООБРАЗОВАНИЯ 
 
Чагочкина Е.А. 
(СКГУ им. М.Козыбаева) 
 
 
 
В  современной  лингвистике  в  русле  антропологической  направленности 
становится все более актуальным вопрос, связанный с изучением эмоций, так как сфера 
эмоций является важным фактором человеческой жизни и  функционирования языка в 
целом. 
Эмоции  с  давних  пор  интересуют  ученых  разных  областей:  философов, 
психологов, физиологов, а с недавних пор и лингвистов. Подготовлено немало работ по 
данной  теме,  но  проблема  эмоций  до  сих  пор  «остается  загадочной  и  во  многом 
неясной»  [1,  с.  9].    Главную  роль  в  изучении  человеческих  эмоций  играет  язык, 
который выражает, описывает и систематизирует их. Так как эмоции тесно связаны и 
неотделимы от языка, они должны исследоваться с его помощью, таким образом, язык 
является объектом, и в тоже время инструментом изучения эмоций.  

 
 
340 
Особой областью исследований является вопрос эмотивности текста, как одной из 
важнейших текстовых категорий. Любой текст содержит в себе определенные единицы 
информации, среди которых мы можем находить и эмоциональные единицы, особенно 
в тех случаях и ситуациях, когда речь идет о взаимоотношениях и чувствах персонажей 
[2, с. 180] . 
Особое  место  эмотивность  занимает  в  художественных  текстах,  поскольку 
главной целью автора является передать те чувства и эмоции, которые переживает его 
герой.  Как  отмечала  Маслова  В.  А.:  «язык  –  это  не  только  орудие  культуры,  но  и 
орудие  эмоций»  [3,  c.228].  Только  посредством  языка  автор  в  полной  мере  способен 
передать  эмоциональное  состояние,  отношение  к  происходящему  через  своего 
персонажа. 
Комплексный  анализ  категории  эмотивности  в  художественных  произведениях 
важен  для  решения  значимых  вопросов,  которые  связаны  с  представлением  эмоций  в 
тексте,  особенно  для  раскрытия  лингвистических,  стилистических,  содержательных  и 
прагматических свойств проявления категории эмотивности.   
На  данном  этапе  развития  лингвистики  текста  остается  нерешенным  вопрос 
текстовой  эмотивности,  поскольку  данное  понятие  чаще  всего  подменяется 
экспрессивностью,  оценочностью  или  рассматривается  как  составная  часть  одного  из  
планов  текста.  Однако  таким  образом  мы  сужаем  объем  понятия  «эмотивность 
художественного текста».  
В.  И.  Шаховский  считает,  что  «эмоциональность  пронизывает  всю  речевую 
деятельность  человека  и  закрепляется  в  семантике  слов  в  качестве  определителей  его 
различных  эмоциональных  состояний»  [4,  c.  8-12].  По  этой  причине,  исследуя  язык 
текста, следует  учитывать не только логическое построение, но и эмотивную сторону 
текстообразования.  
Уже  в  конце  XX  века  на  свет  появилась  самостоятельная  отрасль  лингвистики, 
изучающая эмоции – эмотиология, которая позволила вывести категорию эмотивности 
на новый  уровень изучения.  С помощью данной науки  стало возможным исследовать 
эмотивность  с  новых  позиций,  используя  уже  накопленный  опыт  в  данной  сфере 
лингвистических исследований [3, с. 227]. 
Источники  порождения  эмотивности  текста  разнообразны  и  не  всегда 
понимаются  одинаково.  По  мнению  В.  А.  Масловой,  содержание  является  основным 
источником  эмотивности  художественного  текста.  Автор  считает,  что  «содержание 
текста  является  потенциально  эмоциогенным,  потому  что  всегда  найдется  реципиент, 
для которого оно окажется личностно значимым» [5, c. 21].  
Эмотивность  художественного  текста  направлена  на  то,  чтобы  вызвать 
эмоциональный  отклик  у  читателя  и  посредством  этого  восприятия  обеспечить  более 
глубокое  понимание  подтекстовой  информации.  Выполняя  также  и  эстетическую 
функцию, эмотивность заставляет сопереживать описываемому событию или герою.  
С целью воздействовать на чувства читателя автор может использовать различные 
средства,  начиная  с  самого  начального  уровня  языка  –  фонетики,  и  заканчивая 
синтаксисом. Например, передача фонетических средств эмотивности осуществляется с 
помощью знаков препинания. Использование восклицательных знаков, многоточия или 
тире обращает внимание читателя на определенные ситуации, наполненные эмоциями. 
На  морфемном  уровне  писатель  оперирует  многообразием  морфем,  используя 
различные суффиксы, префиксы, с тем, чтобы усилить роль лексем на данном участке 
текста.  Употребляя  различные  эмоционально-окрашенные  слова  и  словосочетания, 
эмотивную  лексику,  которая  выражает  отношение  автора  и  персонажа  к  тому  или 
иному  событию,  антонимы  и  синонимы,  автор  раскрывает  категорию  эмотивности  на 
лексическом уровне. И, наконец, на синтаксическом уровне мы можем встретить такие 

 
 
341 
приемы,  как  эллиптические  конструкции,  риторические  вопросы,  недосказанные 
предложения, а также  инверсию.  
Также  различают  эмотивные  смыслы  по  их  развернутости  в  тексте  и 
функциональной направленности.  С точки зрения данной классификации существуют 
контекстно-функциональные  и  функционально-текстовые  разновидности  эмотивных 
смыслов  в  образе  персонажа.  Первые  дополнительно  подразделяются  на  фразовые, 
фрагментные  и  общетекстовые,  а  ко  вторым  относятся  интерпретационно-
характерологические, эмоционально-жестовые и эмоционально-оценочные [6, c. 124]. 
Проиллюстрируем  вышеизложенные  теоретические  положения    на  материале 
романа современного американского автора Николаса Спаркса «Дорогой Джон».  
Авторское  описание  эмоциональных  состояний  героев  особенно  важно  для  
понимания  внутреннего  мира  персонажа,  с  помощью  интерпретации  эмотивных 
смыслов читателю удается «снять мистическое покрывало с облика героя» [7, c. 67].  
С  самого  начала  читатель  узнает  о  взаимоотношениях  главного  героя,  Джона 
Тайри, с отцом, обращая внимания на различные лингвистические средства, на которых 
писатель акцентирует его внимание, и на протяжении всего романа он видит динамику 
их  отношений,  которые  меняются  от  презрения  и  равнодушия  до  благодарности  и 
любви.  
My dad and I were as different as two people could possible be. Where he was passive 
and  introspective,  I  was  always  in  motion  and  hated  to  be  along;  while  he  placed  a  high 
value on education, school for me was like a social club… . He had poor posture and tended 
to shuffle…; I bounced from here to there… . While he had sandy hair, hazel eyes… , I had 
brown hair and eyes… [8, c. 4]. Используя антитезу, автор показывает отношения Джона 
к  отцу;  героя  волнует  такая  разница  между  ними,  что  наводит  его  на  разные 
подозрения.  …my  dad  would  have  been  better  suited  to  being  a  monk  than  a  parent,  he 
lived  for  routine,  he  was  socially  awkward  [8,  c.  4],  описывая  своего  отца  простыми 
словами,  используя  сравнения  и  эпитеты,  читатель  может  догадываться,  что  отец  не 
вызывал у Джона больших эмоций, его отношение было близко к равнодушию.  
Когда  главный  герой  учился  в  старших  классах,  положение  ухудшилось  -  our 
estrangement  grew  worse  over  time.  Теперь  уже  Джон  чувствовал  стеснение,  когда  они 
появлялись  вдвоем  на  людях:  though  he  was  not  obese,  his  pants  nipped  at  the  waist, 
making  him look as  if he were three months  pregnant, and I knew  I  wanted nothing to  do 
with him. I was embarrassed by the sight of him…, I avoided him, things got worse [8, c. 6]. 
Однажды, не выдержав, Джон повысил голос на отца, за что потом будет винить себя – 
“I am sick and tired of hearing about coins!” – I shouted at him. “I never want to hear about 
them again!” My dad said nothing, but I will never forget his pained expression… [8, c. 7]. 
Благодаря использованию восклицательных знаков читатель ощущает раздраженность 
и гнев героя. На все подобные выходки сына отец реагировал спокойно, не выражая ни 
единой эмоции: he was a quietest man I’ve ever known, he said nothing.  
Встреча  с  Саванной  изменила  не  только  всю  жизнь  героя,  но  и  повлияла  на 
взаимоотношения с отцом. My dad was happy, and I know it. I could see the way his eyes 
gleamed  as  he  gestured  to  a  coin  [8,  c.  42].  В  данном  предложении  автор  использовал 
эмоциональную  кинему  глаз,  с  целью  передать  эмоции  счастья  отца  Джона.  Впервые 
герой видел, как было хорошо его отцу разговаривать с кем-то на любимую его тему, 
когда Саванна пришла в их дом и с интересом слушала рассказы о монетах. Провожая 
девушку домой, Джон уже совсем по-другому думал об его отце: I know my dad and I 
did not have the best relationship, but … he was the only family I had [8, c. 42].  
Подростковое  чувство  стеснения  отца  переросло  в  его  защиту,  когда  Саванна 
подарила книгу о людях аутистах. Она хотела помочь Джону понять отца и принять его 
таким, какой он есть, что возмутило героя и даже привело его в ярость. В следующих 
примерах автор использует в основном эмоционально-жестовые эмотивные смыслы, с 

 
 
342 
целью показать состояние героя в полной мере: I felt myself stiffen, I withdrew my arm, 
my voice rising, my jaw  tightened, I pulled away and got to  my feet, my stomach  knotted, I 
shouted, I snarled, my expression was hard, I could feel my muscles tensing, I did not hide 
the anger in my voice, I felt my hands clench into fists [8, c. 53].   
Спустя  некоторое время,  уже осознав, что поддался эмоциям, герой обдумывает 
произошедшую  ситуацию.  Описание  эмоциональных  мыслей  героев  является 
значительно важной информационной добавкой, с помощью которой читатель в полной 
мере  может  понять  внутренний  мир  персонажа.  I  was  outraged  by  her  subterfuge  yet 
couldn’t understand why I was this angry? It wasn’t as if my dad and I were close; it wasn’t 
as  if  I  even  thought  I  really  knew  him.  So  why  had  I  been  so  angry?  And  why  was  I  still? 
Because,  the  little  voice  inside  me  asked,  there’s  a  chance  she  might  be  right?  It  didn’t 
matter,  though.  Whether  he  was  or  wasn’t,  so  what?  How  was  that  going  to  change 
anything?  And  why  was  it  any  of  her  business?  [8,  c.  55]

жүктеу/скачать 5,42 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: