Табиғаттану ұғымдарының даму әдістемесі

Қоршаған ортаның жекелеген заттарын адамдар ешқашан да басқа заттардан ажыратып бөлек қабылдай алмайды. Заттарды бір бірімен үздіксіз сәйкестендіріп салыстыру, олардың арасындағы айрмашылықтар мен ұқсастықтарды табу заттты белгілі бір топқа жатқызуға мүмкіндік береді. Ұқсаз заттар тобы бір ғана белгіленген сөз арқылы анықталынады. Яғни оқушылардың санасында алғашқы тұжырымдар, элементарлы ұғымдар қалыптасады. Ұғым дегеніміз ойлау жұмысының жемісі жекелеген заттар мен құбылыстар жөніндегі қорытынды білімдердің нәтижесі.

Ұғымның тусініктен еңбасты ерекшелігі мынада : тусінік заттың сыртқы көрінісін, яғни сезім органдары арқылы тікелей қабылдауға мүмкін болатын заттың белгілерін бейнелейді. Тусінік заттың мәніне терең ене алмайды. Тусінікке Қарағанда ұғым бір ғана топтың заттары ушін жалпы тән байланыстардың белгілері мен маңызды қасиеттерін көрсетеді.

Белгілі бір ғылымның негіздерін меңгеру дегеніміз ең алдымен осы ғылымның ұғымдар жуйесін меңгеру деген сөз. Сондықтан кез келген пәнді оқытудағы ең басты міндет ол оқытушының бала санасында дұрыс ғылыми ұғымдарды қалыптастыруға ұмтылу болып табылады.

Ұғымдардың пайда балуы көптеген заттарға тєн жалпы белгілердің абстракциялануының тек қана нәтижесі емес, қайта ол құбылыстар мен заттарды танудағы таным тереңдігін, қатынастарды және жаңа қырларды ашудың процесстерін негіздейді.

Әрбір ұғымдар баланың санасында қарапайым тужырымдардан бастап, қоршаған орта заттары мен құбылыстарының терең де күрделі байланыстары мен қашеттерін ұйғарумен бітетін дамудың ұзақ жолымен журеді.

Ұғымдарды байытып дамыту оқушылардың сөздік қорының баюымен байланысты жүреді. Мазмұнынан айрылған сөздер бос форма балудан қалады. Сондықтан олар шыңдық жөніндегі шынайы данақты білімдердің айқын көрінісі болып табылады.