67
2. 13 ғ. кезеңде, яғни «классикалық» схоластикада «христиандық
аристотелизм» үстемдік етті, яғни, кемеліне жеткен схоластика ғылыммен
философиялық теологиядан бөлініп, философиялық, теологиялық ілімдердің
қалыптасып, етек жайған кезең. Өкілдері: Ұлы Альберт, Фома Аквинский.
3. Құлдырау кезеңі (14-15 ғғ.) – шынайы ғылыми және философиялық
ойлардың тез қарқынды түрде дамуының салдарынан теологияның мистикалық
ілімге айналуына байланысты схоластика мүлдем нәтижесіз ілім кейпіне енді.
Тақуалар мен неосхоластардың арасындағы дау-дамай ушыға келіп, шіркеудің
Реформацияға қарсы күресіне ұлысты. Өкілдері – Уильям Оккам, Жан Буридан
т.б.
Ортағасыр философиясындағы негізгі бағыттар:
1. Реализм – орта ғасырлық схолистикада орын алған философиялық
бағыт, ол универсалиялар реалды түрде өмір сүреді және жалқы заттардан
бұрын өмір сүреді деген көзқарасты қалыптастырды. Ортағасырлық реализм іс
жүзінде ұғым мен обьективтік дүниенің, жалпы мен жалқының арақатынасы
туралы мәселенің шешіміне келгенде Платонның бағытын жалғастырды.
Көрнекті өкілдері – Ансельм Кентерберийский және Шамполық Гильом, Фома
Аквинский болды. Ортағасырлық реализмге қарсы номинализм өкілдері күрес
жүргізді.
2. Номинализм (лат. nomen – есім, атау) – ұғымды тек жекелеген заттардың
атауы ғана деп есептейтін ортағасырлық философиялық бағыт. Ортағасырлық
реализмге қарсы номиналистер тек өздеріне тән қасиеттері бар заттар ғана
өмірде бар деп тұжырымдады. Заттар туралы біздің жалпы түсінігіміз олардан
тысқары бола алмайды, тіпті заттардың шынайы күйі мен қасиеттерін елестете
алмайды. Номиналистер заттардың бастапқы, ал ұғымның соңғылығын
мойындай отырып, материалистік тенденциялармен байланысты көзқараста
болды. Көрнекті өкілдері: Росцелин, Дунс, Скотт, Оккам.
Достарыңызбен бөлісу: