Қазақстан республикасы денсаулық сақтау министрлігі
жүктеу/скачать 2,48 Mb. Pdf көрінісі
|
| Ақша дегеніміз
- кез - келген уақытта басқа бір тауарға айырбастала алатын жалпылама эквивалент. Кез - келген тауар өзінің құнын ақшамен көрсетеді. Ақшаның маңызы оның қасиеттерінен байқалады: жалпыға тікелей айырбасталу формасы; құнның дербес формасы; еңбектің заттық сыртқы өлшемі. «Деньги» ұғымы түркілердің - күміс металды «теңге» деген атауынан шыққан. Ол XV - ші ғасырдың басында Əмір Темірдің басқару кезеңінде дайындалған. Тарихи тұрғыдан қарағанда ақша айырбастың даму процесінде пайда болды. Ол басқа тауарларға қарағанда өте тез өтімі (ливкидті) ерекше тауар ретінде болды. Алғашқыда тауарлармен айырбас сирек жəне кездейсоқ сипатта болған. ~47~ Кейіннен əр алуан тауарлар жинағының (ассортимент) кеңейуімен, бір тауардың басқа тауарға айырбасталу мүмкіншілігі пайда болды. Осы айырбастың əртүрлі варианттарының көп болуы, қажетті варианты іздеуге белгілі қиыншылықтар əкелді. Көп вариантты айырбастың қиындау барысында əр түрлі тауарлардың ортасынан жалпы эквивалент рөлін орындайтын жеке тауарлар бөлініп шыға бастады. Мысалы, Сібірде - бағалы аңдардың терісі, Азияда - ірі қара мал, Индияда - пілдің сүйегі т.б. Соңынан осы рөлді бағалы металдар - күміс жəне алтын орындады. Олар ақша деп аталды. Ақырында жалпылама эквивалент рөлі алтынмен есептелінетін болды. Оған мүмкіндік туғызған оның қасиеттері: 1. Сапалық біркелкілігі 2. Сандық (еркінше) бөлінуі 3. Ықшамдылығы , азғантай алтын санында еңбектің көп саны сіңген 4. Сақталынуы. Əдеттегі тауар сияқты алтынның да тұтыну құны жəне өз құны болады. Алтынның тұтыну құны əшекелеуде, алтындауда, өнеркəсіпте қолданылуында жəне т.б. жатыр. Құнның еңбектік теориясы бойынша, оны өндіруге кеткен қоғамдық қажетті еңбекпен анықталады. жүктеу/скачать 2,48 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|