ҚОСЫМША (сапалы аударма жасау техникалары)

Аударма-бұл кәсіби қызметтің өте күрделі және қарқынды түрі, оның нәтижесі келесі факторларға байланысты:

1. Жазбаша аудармалардың сапасына әсер ететін сыртқы жағдайлар:

• 
  аударманы орындаудың белгіленген мерзімдері
  
• 
  аудармашыны қажетті анықтамалық материалдармен қамтамасыз ету
  
• 
  аударылатын мәтіннің терминологиялық күрделілік дәрежесі
  
• 
  баяндау мен тұжырымдардың анықтығы
  
• 
  түпнұсқа мәтінінің көрнекі оқылуы
  
• 
  түпнұсқаны ұсынудың ыңғайлы форматы.
  

1.2. Аудармашыға байланысты факторлар:

• 
  аудармашының осы тақырыпты білуі
  
• 
  аудармашыда осы тақырып бойынша мәтіндерді жазбаша аудару тәжірибесінің болуы
  
• 
  аудармашыда аударма тақырыбы бойынша арнайы сөздіктердің болуы және оларды пайдалану мүмкіндігі.
  

2. Ауызша аудармалардың сапасына әсер ететін сыртқы жағдайлар:

• 
  аудармашыға баяндамалардың мәтіндерін және аудармаға дайындалу үшін басқа да материалдарды алдын ала беру
  
• 
  қолайлы техникалық құралдарды таңдау және аударма процесін дұрыс ұйымдастыру
  
• 
  аударым реципиенттерін дұрыс отырғызу (шетелдік қатысушылар аз болған кезде)
  
• 
  аудармашының құлаққаптарындағы дыбыстың акустикалық сапасы (синхронды аударма кезінде)
  

2.2. Аударылған спикерге байланысты факторлар:

• 
  оратордың "аудармашымен жұмыс істей білуі"
  
• 
  арнайы терминдермен қанықтылықты қоса алғанда, материалды баяндаудың күрделілік дәрежесі
  
• 
  аударылған спикердің филологиялық сауаттылығы, диалектизмдер мен регионализмдердің болуы
  
• 
  сөйлеушінің дикциясының айтылуы мен айқындылығы
  
• 
  аударылған сөйлеушінің сөйлеу жылдамдығы
  

c) аудармашыға байланысты факторлар:

Аудармашы назар аударуы керек маңызды аспектілер:

1. 
   Бастапқы және мақсатты тілдердегі нақты контекст. Бір тұжырымдаманың мағынасы мен ішкі мәтіні өте әртүрлі болуы мүмкін.
   
2. 
   Екі тілдің грамматикалық ерекшеліктері. Грамматика кез-келген тілдің маңызды құрамдас бөлігі бола отырып, олардың әрқайсысында өзіндік ережелер бар.
   
3. 
   Мақсатты тілдегі емле сапалы аударманың маңызды факторы болып табылады. Өздеріңіз білетіндей, ағылшын және Американдық Ағылшын нұсқаларының арасында жазуда көптеген айырмашылықтар бар. Мысалы, американдық нұсқадағы ағылшын сөзі түске ұқсайды.
   
4. 
   Мақсатты тілге қабылданған жазбаша нормалар. Бұл емле, тыныс белгілері, грамматика, сондай-ақ капиталдандыру ережелері (сөздерді бас әріптермен белгілеу) және мәтінді абзацтарға бөлу туралы.
   
5. 
   Идиомалар мен тұрақты өрнектерді бір тілден екінші тілге аудару көбінесе қиындық тудырады. Мысалы, кез-келген басқа тілге Wear your heart on your sleeve ағылшын фразасының сөзбе-сөз аудармасы түсінікті болуы екіталай.
   

Аударманың сапалы болуы аудармашының мынадай қабілеттеріне байланысты: