Сұрақ: Түркі қағанатындағы тілі және жазуы?
Жауап:
Түркі қағанатында соғды тілі үстем етсе, екінші түркі қағанатында руна
жазуы тарады. VII-VIII ғғ. Моңғолия мен Алтайда, Хакасия мен Тувада, Шығыс
Түркістан мен Жетісуда Көне түрік алфавитімен жазылған 200-ден
астам тас
ескерткіштер қалды.
Сұрақ: Сопылық ілімінің негізін салушы?
Жауап: Қожа Ахмет Ясауи.
Тарихи жағдайға талдау
Тапсырма
Түркі өркениетінің әлемдік таиихқа қосқан үлесін жүйелеп, анықтаңыз.
Ойыңызды толықтай білдіріңіз.
Түркі өркениетінің әлемдік тарихқа қосқан үлестерін төмендігідей ұлгіде
жүйелесек:
Тәңірлік дүниетанымды қалыптастырды, Зәрдүш (Зороастр діні
тарады; металл қорытудың
ежелгі орталығы болды;
Түркі жазуы болды және жыл мезгілін маусымға бөліп, осы күнгі календарьлық
дүниетанымды қалыптастырды;
Ерекше
әскери құрылымы, әскери өнердің шебер үлгілерін қалдырды;
Архитектуралық өнердің өзіндік үлгісін қалдырды: Айша бибі, Алашақан,
Сырлытам, Қарахан, Жошыхан, Аяққамар, Жұбанана, Болғанана, Ботағай
мавзолейлері т.б.
Би-шешендер бай ауыз әдебиетін қалдырды. Әуез (музыка өнері)
шарықтады. Тек қана Қазақ хандығы тұсында 5000-дай күй (аспапты музыка)
дүниеге келген;
Тарихи жағдайға талдау
Сәндік қолданбалы өнер орта ғасырдың дамыған кезінде өркендей бастаған.
11-12 ғасырларда
ғимараттарды өрнектеп, сәндеу ісінде оюланған кірпіштер –
терракота кеңінен қолданылды. 10-12 ғасырларда сәулетті ірі құрылыстар салына
бастаған. Бұл құрылыс жүйелерінің салынуына ислам дінінің нығая бастауы себеп
болды. Бұл кездегі ғимараттар – мешіттер, кесенелер, мазарлар, моншалар.
Тапсырма
Ортағасырдың сәулет өнеріне тәң кесенелердің
орналасқан жерлерін атап
көрсетіп, торды толтырыңыз.
Достарыңызбен бөлісу: