Қазақстан республикасы ғылым және жоғАРҒы білім министрлігі
жүктеу/скачать 434,73 Kb.
|
1 2
Байланысты:Мектеп оқушыларының көру қабілетінің бұзылыстарының алдын алу
- Бұл бет үшін навигация:
- К оммерциялық емес акционерлік қоғам «М.ӘУЕЗОВ атындағы Оңтүстік Қазақстан университеті»
- Кейс-стадий Тақырыбы
- Қабылдаған
|
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ ЖОҒАРҒЫ БІЛІМ МИНИСТРЛІГІ
«ЖАРАТЫЛЫСТАНУ ҒЫЛЫМДАРЫ ЖӘНЕ ПЕДАГОГИКАСЫ» ЖОҒАРЫ МЕКТЕБІ «БИОЛОГИЯ ЖӘНЕ ГЕОГРАФИЯ» КАФЕДРАСЫ Кейс-стадий Тақырыбы: Мектеп оқушыларының көру қабілетінің бұзылыстарының алдын алу Орындаған: Сарсенбай Д. Әбілда Ш. Тобы: ЕП 23-13к1 Қабылдаған: Пирназарова Г. А. Шымкент, 2024 ж. Жоспар Кіріспе Негізгі бөлім Қорытынды Пайдаланылған әдебиеттер Глоссарий Крассворд Тест сұрақтар Кіріспе
Леонардо Да Винчидің көру түйсігіне байланысты сызған суреті Сіздердің әрқайсысыңыз құрғақ көз синдромы туралы есітген шығарсыздар. Заманауи технологиялар, компьютерлер мен гаджеттердің дамуы дәуірінде біздің көзқарасымыз үнемі экранға зейін қояды, ал бұл жасырын қауіп төндіреді. Көбінесе көру қабілеті компьютердің өзінен емес, монитор мен көздің арасындағы қауіпсіз қашықтықтың сақталмауынан, демалыс режимінің болмауынан бұзылады. Көру қабілетіне үлкен ауыртпалық түседі. Осыдан шығатыны – көздің шаршауы және басқа да маңызды проблемалар. Егер проблемаға уақытында назар аудармаса, онда құрғақ көздің созылмалы синдромына тап болуы мүмкін. Бұл көз бетінің жеткіліксіз ылғалдануынан туындаған патологиялық жағдай. Көптеген адамдар оның симптомдарын байқайды: көздегі шаншып ауыру және ашып ауыру; мерзімді шаншу және қышу; көз жасының жиі ағуы; тітіркену және қызару; көзде құмның болуын сезіну; көтеріңкі жарықсезгіштік; көз алдындағы жаялық немесе дақтар. Бастапқы кезеңде аурудың белгілері әлсіз байқалады және тез кетуі мүмкін. Бірақ егер сіз проблеманы елемесеңіз, ауру толығымен байқала бастайды, симптомдар ауыр болады, уақыт өте келе созылмалы түрге айналады. Ауыр кезеңде құрғақ көз синдромын жеңу әлдеқайда қиын. Ауру асқынған жағдайда синдром көздің мөлдір қабығы мен конъюнктивасын зақымдайды. Бұл көру қабілетінің ішінара немесе толық жоғалуына алып келуі мүмкін ауыр патология. Әрине, мұндай жағдайлар өте сирек кездеседі, бірақ асқынусыз да құрғақ көз синдромы өмір сүру сапасын айтарлықтай нашарлатады. Синдромды дамыту бойынша тәуекел тобына жанаспалы линзаларды пайдаланатын, көзге операция жасатқан (оның ішінде көру қабілетін лазерлік түзету), егде жастағы адамдар, диабетиктер мен аллергиктер жатады. Жиі жағдайда синдромның дамуына жұмысы компьютер алдында күнделікті отыруға байланысты адамдар шағымданады. Тәуекел тобына сондай-ақ көлік жүргізушілер, шаң қоймалар мен құжаттар сақтау орындарының қызметкерлері де жатады. Ауасы құрғатылған үй-жайларда тұрақты болатын кеңсе қызметкерлері де қауіпті топқа жатады. Аурудың дамуын қарапайым әдістермен ескертуге болады: дұрыс жұмыс режимін сақтау, көзге демалыс беру, бөлмені жиі желдету, серуенге шығу. Бірақ бұл мүмкін болмаса, көзге арналған «жасанды көз жасы» ылғалдайтын тамшыларын пайдаланыңыз. Бұл препараттар көз бетінің кебуін болдырмауға көмектеседі. Олар табиғи болуы керек, сондықтан құрамына және консерванттар мен фосфаттардың болмауына назар аударыңыз. Гиалурон қышқылы негізінде жасалатын неміс офтальмологиялық Хило Комод тамшылары мінсіз жарасымды болып саналады. Бұл құрғақ көз синдромының алдын алу және жою үшін тамаша нұсқа. Астенопия (көздің шаршауы). Табиғатпен адам 80% уақыт алысқа қарау керек деп есептелген, сондықтан көз үшін үнемі “жақын” жүктеме өте зиянды. Біздің көзімізге барлық заттардың айқын көрінуі үшін көз бұршағы жауап береді. Ол линза ретінде жұмыс істейді – көз торына жарық сәулесін сындырады және суретке фокусталады. Жақыннан да және алыстан да жақсы көруді қамтамасыз ету үшін көз бұршағы кірпікті бұлшықтың көмегімен пішінін өзгертеді. Адам үнемі өзіне жақын орналасқан затқа қараған кезде (мысалы, компьютер мониторына) бұлшықет әлсірейді. Астенопия өзінен өзі ауру болып табылмайды, бірақ көздің әртүрлі ауруларына (конъюнктивит, блефарит, аккомодация спазмы) тез ауысады. Астенопия кезінде сізді мынадай симптомдар мазалауы мүмкін: көзге қос көріну; суреттің анық еместігі және бұлдырлығы; көз жасының қатты ағуы; көздің шаншып ауруы, ашып ауруы; бас ауруы. Астенопияны жұмыс уақытын дұрыс ұйымдастыра отырып, көзге демалуды және көз үшін қауіпсіз қашықтықта жұмыс істеу мүмкіндігін қамтамасыз ете отырып, ескертуге болады. Рефракцияның бұзылуы. Бұл көз жеткілікті түрде фокустала алмайтын және айқын бейнені қалыптастыра алмайтын жағдай. Статистика бойынша, біздің планетамыздың әрбір үшінші тұрғыны миопиядан (сығырлықтан) зардап шегеді, ол кезде жақыннан объектілер айқын көрінеді, ал алыстан бұлдырлап көрінеді. Сонымен қатар гиперметропия (алыстан көргіштік) кеңінен таралған, ол кезде жақын тұрған заттар нашар көрінеді, ал алыс тұрған заттар – жақсы көрінеді. Астигматизм де кездеседі, ол кезде заттар кез келген қашықтықта анық көрінбейді. Рефракция бұзылуының алдын алу қиын, бірақ уақтылы диагностика кезінде оның дамуын алдын алуға болады. Көз жарақаттары. Өкінішке орай, механикалық жарақаттан ешкім сақтандырылмаған. Көзге мөлдір қабықты жарақаттауы мүмкін шіркейлер, қылтықтар, құмтүйірлер жиі түседі. Тіпті егер бөгде денені уақытында алып тастаса да, тітіркену немесе қызару қалады. Егер көздің жасаурауы мен қызаруы жалғасса, бұл эрозияның пайда болуын білдіреді. Түнде жанаспалы линзаларды шешуді ұмытып кеткен адамдарға бұл сезім өте таныс: таңертең көзді ашу мүмкін емес. Сондай-ақ, косметика мен тұрмыстық химиядан тітіркену және тіпті жеңіл күйіктер де болады. Жарақат кезінде қалпына келу үшін уақыт қажет, бірақ гиалурон қышқылы мен Хило Кеа декспантенолы бар арнайы тамшылардың көмегімен емдеуді тездетуге болады. Препарат қосымша көзді ылғалдандырады және қабынуға қарсы әсер етеді. Жайсыздық тез кетеді және мөлдір қабық тіндерін регенерациялау уақыты азаяды. Жастық аурулар. Егде жастағы адам көптеген өзгерістерді бастан кешіреді, оның ішінде көру жітілігінің төмендеуі. Жасы үлкен адамдардың көзге байланысты ең кеңінен таралған аурулары мыналар: Глаукома – ол кезде көзішілік қысым артады, бұл көзішілік жүйелердің қан айналымының бұзылуына әкеледі, көз жүйкесі қысылады және оттегі тінге жеткіліксіз түседі. Көру қабілеті біртіндеп нашарлайды. Көбінесе 65 жастан асқан адамдар зардап шегеді. Катаракта – бұл ауру кезінде көз бұршағына дақ түседі, бұл бұлдырлаудан, көру қабілетінің жарқындылығының және кереғарлығының төмендеуінен көрінеді. Толық соқырлыққа әкелуі мүмкін, емдеуге келмейді дерлік. Ауруды толық тексергеннен кейін дәрігер ғана анықтай алады. Катарактаны көз бұршағын жасанды көз бұршағына ауыстыру бойынша хирургиялық араласу нәтижесінде ғана табысты емдеуге болады. Макулодистрофия – бұл патология кезінде көздің тор қабығы зақымданады, көздің алдында “тұман” пайда болады, ымырт кезінде көру қабілетінің проблемалары басталады. Ауруды толығымен емдеу мүмкін емес, бірақ офтальмологтар аурудың дамуын баяулата алады. Макулодистрофия кезінде тиісті емсіз адам көру қабілетінен толық айырылуы мүмкін. Пресбиопия – көз бұршағының икемділігінің бұзылуы, нәтижесінде ол фокусталу қабілетін жоғалтады. Қол созып жете алатын қашықтықтағы заттарды аңғарудың қиындауынан көрінеді. 40-45 жаста байқалады. Не болса да, егер сіз жайсыздық немесе күдікті симптомдарды сезсеңіз, диагнозды нақтылау үшін дереу дәрігерге қаралыңыз. Оқу жылында оқушының ата — аналары кездесетін бірінші нәрсе-баланың көзіне айтарлықтай жүктеме. Оқушының көз бұлшықеттерінің тұрақты кернеуі көру органдарында қан айналымының бұзылуына және ерте шаршауға әкеледі. Балалық шақтағы көру қабілетінің бұзылуының ең көп таралған түрі-миопия. Статистикаға сәйкес, бастауыш сыныптарда Балалардың шамамен 10% - ы миопиядан зардап шегеді, мектепті бітірген кезде бұл көрсеткіш 30% жетеді. Миопия (миопия) баланың көзінің шамадан тыс жүктелуіне байланысты пайда болады, мұнда көзқарас ұзақ уақыт бойы жақын пәндерге бағытталған: оқулық, дәптер, сурет альбомы. Қосымша сабақтар, ұйқының болмауы, отырықшы өмір салты - мұның бәрі оқушының көру қабілетінің нашарлауына ықпал етеді. Балалардағы көз ауруларының алдын алу үшін бірнеше қарапайым ережелерді есте сақтау ұсынылады: 1) телешоуларды немесе компьютердегі сабақтарды жарты сағаттан артық ұзақ көру балалардың көру қабілетіне теріс әсер етеді. Теледидар экранына дейінгі оңтайлы қашықтық 2-ден 5 метрге дейін. Монитор баланың қолының ұзындығында тұруы керек. Бұл жағдайда отыру бүйірден емес, экранның дәл алдында болуы керек 2) жатып оқуды болдырмаңыз. 3) ашық ауада көбірек жүріңіз. Көп жүрмейтін балаларда миопия (миопия) алу қаупі артады. 4) баланың көру қабілеті жақсы болуы үшін оны дұрыс және ұтымды тамақтанумен қамтамасыз ету өте маңызды. Ата-аналар, егер сіз баланың көзін қысып, жиі жыпылықтап, көзін ысқылап, экранға жақын отыра бастағанын байқасаңыз, оның көру қабілеті нашар болуы мүмкін. Бұл мәселені шешуді кейінге қалдырмаңыз, офтальмологқа барыңыз! Дәрігерге уақтылы бару оқушының көру қабілетін сақтайды және оның одан әрі нашарлауына жол бермейді. Глоссарий 1) Көз бұршағы - түсті қабықтың артында мөлдір серпімді дене 2)Тор қабық – көздің ішкі қабығы 3) Аккомодация - көз бұршағының әртүрлі қашықтықтағы заттарды көруіне икемделуі 4)Конъюктизм – кілегей қабықшасы көз алмасының талшықты қабығының бетіне жалғасуы 5) Көз бұлағы – екі қабықтың кеңірек келген ішкі бұрышы 6) Мүйізді қабық – талшықты қабықтың тамырсыз келуі 7)Ақ қабық – фиброз қабығының артқы бөлігі 8)Тамырлы қабық – көз алмасының ортаңғы қабығы 9)Нұрлы қабық – тамырлы қабықтың алдыңғы бөлігі 10)Кірпік – жоғарғы және төменгі қабақтардың жиегінде орналасқан қорғаныш аппараты 11)Көз бұрышы – екі қабықтың біріккен жері 12) Кірпікті дене – тамырлы қабықтың ортаңғы бөлігі Кроссворд По горизонтали 2. Состоит из двух частей: задней части (зрительная часть сетчатки), состоящей из светочувствительных клеток передней части - не содержащей светочувствительных элементов 4. Структура глаза, бесцветная прозрачная масса, по консистенции напоминающая студень - … тело 5. Расположен позади зрачка и прилегает к радужке. Представляет собой прозрачное тело, имеющее форму двояковыпуклой линзы 6. Имеют вид валиков, они покрыты волосами и предохраняют глаз сверху 7. Костное вместилище глазного яблока и образованы черепными и лицевыми костями 8. Глазное яблоко - имеет форму По вертикали 1. Прочная соединительнотканная оболочка, которая покрывает весь глаз и защищает его от механических и химических влияний 3. Представляют собой кожные складки, при смыкании они полностью покрывают глазное яблоко 4. Пронизана густой сеткой кровеносных сосудов, которые питают ткани глаза 7. Является периферической частью органа зрения, служащей для восприятия световых раздражений жүктеу/скачать 434,73 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|
1 2