Қазақстан республикасы жоғары оқу орындарының Қауымдастығы с. Қ. Тұртабаев
жүктеу/скачать 1,75 Mb. Pdf көрінісі
|
| 24-сурет.
Репликативтік айыр ДНҚ-полимераза I ферментінің əсерінен ДНҚ фрагменті синтезделіп, түзілген ДНҚ фрагменттерінің ұштары фосфо- диэфирлік байланыстармен 3¹ → 5¹ бағытта лигаза ферментінің əсерімен жалғастырылады. Репликативтік айырдың жылжуына қарай, осы процестер қайталанып, екінші балалық тізбек түзіледі. Матрица біткен кезде ДНҚ-ның репликациясы аяқталады. Репликацияның дəлдігі өте жоғары. Мысалы, жаңа синтез- делінетін тізбекте 10¹º нуклеотидтер бірімен-бірі жалғасты рыл- ғанда, бір қате кетуі мүмкін, бірақ қате репарация арқылы жыл- дам түзетіледі. ДНК-репарациясы. Түрлі факторлар əсерінен (t, радиация, репликация қатесі, т.б.) нуклеотид тізбегінде өзгерістер болып, тізбекті ұстап тұрған коваленттік байланыстар үзілуі мүмкін. Бұл 179 кезде пурин, пиримидин негіздері үзіледі (депуриндену, депири- мидиндену). Нəтижесінде адам ағзасы бір тəулікте 5·10 4 нуклеотидтер ден айырылуы мүмкін. Орта есеппен адам жасы 70 жыл болса, бұл ағзаның 40%-ы жойылады деген сөз. Бұл процеске қарсы жасуша- да репарация ферменттерінің жүйесі қызмет жүргізеді. ДНК-ның репарация ферменттерінің жүйесі дегеніміз - ДНҚ-ның үзілген жерлерін тауып, оны жөндеп отыратын ферменттер тобы. Бұл жұмысты атқаратын ДНҚ-гликозидазалар. Одан кейін эндонукле- аза ферменттері бұзылған жерлерге 3 1 → 5 1 фосфодиэфир байла- ныстарды гидролиздейді. Тазарту үшін экзонуклеаза ферменттері бұзылған жердің екі жағынан бірнеше азотты негіздерді жояды. Кейін ДНК-полимераза бұзылған жерді қайтадан құрып шығады. Демек репарация дегеніміз - бұзылған жерді, үзілген фраг- менттерді қосып жөндеу (25-сурет). 25-сурет. Репарация – бұзылған жерді, үзілген фрагменттерді қосып жөндеу жүктеу/скачать 1,75 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|