Мерзімді және талап етуге дейінгі депозиттер

1 жылға дейінгі мерзімді депозиттер есебі үшін 2015 “Клиенттердің мерзімді депозиттері” шоты арналған, шоттың кредиті бойынша 1 жылға дейінгі мерзімге қысқа мерзімді депозитке түскен сомалар көрсетіледі, ал дебеті бойынша қысқа мерзімді депозиттерді жою үшін төленген сомалар көрсетіледі. Шот пассивті, кредиттік сальдо клиенттердің банк алдындағы қарызын көрсетеді.

Мысалы, банк клиенті- заңды тұлғаға қысқа мерзімді депозит 181 күннен 1 жылға дейінгі мерзімге 50 мың теңгені сақтау жағдайында ашылды, келісім соңында проценттерді есептеу – 30% жылдық.

Келесідей жазбалар жасалады:

1. Дебет 2203 “Клиенттің ағымдағы шоттары”

Дебет 1051 “Ұлттық банктің корреспонденттік шоты”

Кредит 2215 “Клиенттің қысқа мерзімді депозиттері” (50000 теңге)

2. Мерзімі біткен соң 15000 теңге процент есептеу (50000*30%)

Дебет 5215 “Қысқа мерзімді депозиттер бойынша проценттік шығындар”

Кредит 2720 “Клиенттердің депозиттері бойынша есептелген шығындар”

3. Келісім- шарт мерзімі біткен соң 15000 теңге депозит қайтарылады:

Дебет 2215 “Клиенттің қысқа мерзімді депозиттері”

Кредит 1051 “Ұлттық банктің корреспонденттік шоты”

Кредит 2203 “Клиенттің ағымдағы шоттары” 50000 теңге.

4. Есептелген процент сомасын төлеуде:

Дебет 2720 “Клиенттердің депозиттері бойынша есептелген шығындар”

Кредит 2203 “Клиенттің ағымдағы шоттары”

Кредит 1051 “Ұлттық банктің корреспонденттік шоты”.

1 жылдан жоғары депозиттердің есебі үшін 2217 “Клиенттердің ұзақ мерзімді салымдары” шоты арналған . Шот пассивті, кредиттік сальдо банк алдындағы клиенттің қарызын, ал дебеті бойынша – депозиттер мен проценттерді жою сомалары көрсетіледі.

Талап ету депозиттері клиентпен банкті ескертусіз кез келген уақытта алынуы мүмкін. Талап ету депозиттері есебі үшін 2211 “ Клиенттердің талап ету депозиттері” шоты арналған, шоттың кредиті бойынша клиенттерден алынған талап ету депозиттері, ал дебеті бойынша клиенттерге талап ету депозиттерін жою үшін төленген сомалар есептеледі.

Клиенттердің талап ету депозиттері бойынша проценттік шығындар 5211 “ Клиенттердің талап ету депозиттері бойынша проценттік шығындар” синтетикалық шотында жүргізіледі, шоттың дебеті бойынша талап етуге дейінгі депозиттер бойынша проценттік шығындар сомасы, ал кредиті бойынша 4999 “Салық салуға дейінгі табыс” шотына қажетсіздендірілген сомалар көрсетіледі.

Депозиттік операциялар бойынша аналитикалық есеп депозиттік келісімге сәйкес қатысушылармен ашылған дербес шоттарда жүргізіледі. Қатысушылар заңды және жеке тұлғалар болуы мүмкін.

Дербес шоттардағы жазбалар негізі банктік жинақтың келісім – шарты болып табылады.

Аналитикалық есеп шоттары бойынша проценттерді есептеу үшін депозиттік шоттың әрбір иесіне сақтау мерзімі және проценттік ставкалар мөлшері бойынша жеке дербес шот ашады. Депозиттік жинақ бойынша есептелген проценттер сол кезеңнің балансында жүргізіледі.