Пайданы тарату есебі. Қорлардың пайда болуы және оларды пайдалану

Пайданы бөлу есепті жыл нәтижелері бойынша акционерлердің жалпы жиналысы шешімі бойынша келесідей тәртіпте жүргізіледі: 30% -бюджетке төлемдер; пайданың қалған бөлігі банктің қадағалау кеңесімен бекітілген пайданы қалыптастыру және бөлу туралы ережеге сәйкес 1) резервтік қор құруға - 20%; 2) дивидендтер төлеуге -40%; 3) жинақтау қорына -25%; 4) тұтыну қорына -15%.

Пайданы бөлуде келесідей жазба жасалады:

Дебет 3599 (бөлінбеген табыс)

Кредит 2581 (салық бойынша есеп айырысулар)

Кредит 3510 (резервтік қор)

Кредит 2853 (акционерлермен есеп айырысулар)

Кредит 3580 (өндірістік және әлеуметтік даму қоры).

Банктің резервтік қоры банк қызметін жүзеге асырумен байланысты зиянды жабу үшін құрылады. Резервтік қордың мөлшері Ұлттық банктің талаптарына сәйкес келуі керек. Қазіргі кезде ол қазақстан Республикасы Ұлттық банкі талаптарына сәйкес жіктеуге жатпайтын активтер сомасынынң 5%-і мөлшерінде анықталады.

Тұтыну және жинақтау қоры өз қалаулары бойынша құрылады, яғни оның шамасы банк басқармасымен анықталады. Тұтыну және жинақтау қоры банк басқармасымен бекітілген смета бойынша шығындалады.

Тұтыну қоры банкке салық инспекциясымен заңдылықтарды бұзумен байланысты айыппұлдарды төлеу бойынша шығындарды жабуға; жұмысшыларға тұтынушылық несиелер ұсыну үшін; материалдық көмек көрсету үшін; банктің жұмысшыларына мәдени-бұқаралық шаралар жүргізуге қор құруға қолданылады.

Жинақтау қоры жалпы банктік инвестицияларға, банкті компьютерлендіру және автоматтандырудың біріңғай кешенді жүйесін өңдеу және енгізуге, қызмет ғимараттарын, тұрғын-үй және т.б. жұмсалуы мүмкін.

Заңды тұлғалардан табыс салығы жыл ағымында аванспен төленеді және келесі жазбамен бейнеленеді:

Дебет 2851 (салық бойынша есеп айырысу)

Кредит 1051 (корреспонденттік шот)

Табыс салығы бойынша есеп айырысулар жасалғаннан кейін әрбір квартал сомасы 5999 «Табыс салығы» шотына жатқызылады.

Алдыңғы жылда банкпен алынған зиянды жабуда келесідей жазба жасалады:

Дебет 3510 (резервтік қор)

Кредит 3599 (бөлінбеген табыс немесе зиян)

Тауар немесе қызмет үшін беру немесе төлем, сонымен қатар басқа қажеттіліктерге өндірістік және әлеуметтік даму қорынан төлемдер келесі жазбамен көрсетіледі:

Дебет 3580 (өндірістік және әлеуметтік даму қоры)

Кредит 2203,1001 (есеп айырысу шоты, кассадағы ақша).