Өзіндік тексеруге арналған сұрақтар.
Тақырыпты қаншалықты меңгергеніңізді білу үшін келесідей сұрақтарға жауап беріңіз.
1. Құжаттау деген не?
2. Құжаттардың қандай түрлерін білесіз.
3. Бухгалтерлік кітапта не көрсетіледі?
4. Банк ішілік бақылау дегеніміз не?
5. Банк ішілік бақылаудың қандай түрлері бар?
6. Бухгалтерлік журналда қандай мәліметтер жазылады?
Әдебиеттер: (1) 16-32 бет, (2) 18-28 бет
Тақырып 5. Есеп айырысу операцияларының есебі
Дәріс сұрақтары:
1. Қолма-қолсыз есеп айырысулар мәні, жүзеге асыру тәртібі.
2. Төлем тапсырмасы және төлем талап-тапсырмасымен есеп айырысулар есебі.
3. Чекпен және аккредитивпен есеп айырысулар есебі.
4. Пластикалық карточкалармен есеп айырысулар есебі.
5. Электронды есеп айырысуда есепті ұйымдастыру.
1. Қолма-қолсыз есеп айырысулар мәні, жүзеге асыру тәртібі.
Ұйымдардың ақшалай қаражаты банкте олардың қызмет сипатына сәйкес ағымды және есеп айырысу шоттарында сақталады.
Банктік шот – бұл банк тәжірибесінде қалыптасқан іскерлік қатынас салтында қолданылатын заңдылықтар мен келісім-шарттарда қарастырылған, клиентке банктік қызмет көрсетуді жүзеге асырумен байланысты депозитті қабылдау және банктік операцияларды жүзеге асыру бойынша банк пен клиент арасындағы келісім-шарттық қатынасты бейнелеу әдісі.
Коммерциялық банктердің дәстүрлі базалық функцияларының бірі өз клиенттеріне әртүрлі банктік қызмет көрсету үшін қажетті (қолма-қолсыз) ақшасыз есеп айырысуларды ұйымдастыру және жүргізу болып табылады.
Шоттардың әртүрлі түрлерін ашуда (есеп айырысу, ағымдағы, депозиттік және т.б.) өз клиенттеріне коммерциялық банктер олардың тапсырмалары бойынша сәйкес төлем құжаттарының бар болуында клиент шотынан құжатта көрсетілген соманы қабылдайды және қажетсіздендіріледі.
Нарықты экономика жағдайында кәсіпорындар мен ұйымдардың жекелігі әртүрлі меншік формалары кәсіпорындары арасындағы, сонымен қатар жеке тұлғалар арасындағы шаруашылық байланыстардың көптүрлілігі және дамытуды нығайтуды ұсынады. Мұндай байланыстар қолма-қол ақшасыз есеп айырысулар арқылы жүзеге асырылады.
Субъектілер барлық шаруашылық жұмыстарын жүргізу үшін және басқа субъектімен есеп айырысу үшін өз ақша қаражаттарын банкте ашылатын арнайы шоттарда сақтайды.
Банкаралық есеп айырысуларды жүргізгенде екінші деңгейдегі банктермен есеп айырысу орталықтарындағы құжаттар айналымы Ұлттық Банктің нормативтік құжаттарына сәйкес жүргізіледі.
Ақша қаражаттарын сақтау үшін және жеке, заңды тұлғалар арасында есеп айырысу үшін Қазақстан Республикасының банк мекемелері есеп айырысу шотын және ағымдағы шот ашады. Банктік шотты ашу банк пен шот иесі арасында банктік шоттың келісімін жасаумен жүргізіледі. Онда орындалатын операциялардың тізімі және қосымша қызметтер мен төлем тәртібі, сонымен қатар клиент реквизиттері және банкпен шаруашылық субъектіге берілген жеке код көрсетіледі.
Қазақстан Республикасының «Ақшаларды төлеу және аудару туралы» Заңына сәйкес ақшасыз есеп айырысулардың келесідей түрлері қолданылады:
-чектер беру;
-төлем карточкасын пайдалану;
-төлем тапсырмасын көрсету;
-төлем талап-тапсырмасын көрсету;
-инкассалық бұйрықтарды көрсету;
-банктік шотты тура дебеттеу;
-республиканың заңдылық актілерімен бекітілген басқа тәсілдер;
-есеп айырысудың аккредитивті формасы.
Достарыңызбен бөлісу: |