Қазақстан республикасының азаматтық ҚҰҚЫҒЫ. ОӘК
жүктеу/скачать 1,61 Mb.
|
аза стан республикасыны азаматты Ы Ы. О К
- Бұл бет үшін навигация:
- 1. Мәміле ұғымы және мәміленің түрлері
| Тақырып - 7.
Мәмілелер. 1. Мәміле ұғымы және мәмленің түрлері 2. Мәміленің нысаны . 3. Жарамсыз мәмілелер және мәмлелердің жарамсыздығының салдары 1. Мәміле ұғымы және мәміленің түрлері АК 147-б. сәйкес, азаматтар мен заңды тұлғалардың азаматтық құқықтары мен міндеттерін белгілеуге, өзгертуге немесе тоқтатуға бағытталған әрекеттері мәмілелер деп танылады. Демек, субъектілердің мақсатты әрекеттері мәмілелер деп танылады. Мәмілелер оларды жасаушыларда азаматтық құқықтар мен міндеттер туғызады. Мәмілелер - бұл саналы түрде жасалатын әрекеттер, оларда әрекет ететін тұлғалардың еркі байқалады. Заң (АК-нің 148-бабы) мәмілелердің екі түрін ажыратады: бір жақты мәмілелер және шарттар. - Мәмілердің жасалу негіздеріне байланысты олар казуальдық және абстрактілік болып бөлінеді. - Мәмілердің өзара қатынас сипатына байланысты олар нeгiзгi және қосымша (акцессорлық) мәмілелер (шарттар) болып бөлінеді. - Бір тараптың міндетіне басқа тараптың қарсы міндеті сәйкес келуіне орай, мәмілелер ақылы және ақысыз болып бөлінеді. - Егер мәмілені жасау үшін тараптардың келісімі жеткілікті болса, бұл – консенсуалды мәміле. Егер де әрі, мәміле нысанасы болып табылатын мүлікті беру талап етілсе, бұл – реалды мәміле (заем, сыйға тарту шарты және т.б.). Кез келген шарт - бұл мәміле, ал кез келген мәміле - шарт емес. Шарттар мәмілелердің басым бөлігін құрайды. АК 150-бабы шартпен жасалатын мәмілеге арналған. Шарттық мәміленің кейінге қалдырылатын шартпен жасалған мәміле және күші жойылатын шартпен жасалған мәміле түрлері ажыратады. Міндетті түрде туатын шарт, мәмілені шартты емес, мерзімді етеді . АК-ның 156-бабында көзделген биржалық мәмілелер мәмілелердің ерекше түріне жатады. 2. Мәміленің нысаны АК 151-бабы мәміленің ауызша және жазбаша түрлерін ажыратады. Ал жазбаша түрі, өз кезегінде, жай және нотариалдық болуы мүмкін. Сөз жүзінде жасалатын мәмілелер ауызша түрде жасалған мәмілелер деп есептеледі. АК 152-бабына сәйкес мынадай мәмілелер жазбаша түрде жасалуы тиіс: 1. егер мәмілелердің жекелеген түрлері үшін заңдарда өзгеше жағдай арнайы көзделмесе немесе іскерлік қызмет ерікінің әдеттегі құқықтарынан туындамаса, мәмілелерді жасау кезінің өзінде орындалатындарынан басқа, кәсіпкерлік қызмет үрдісінде жүзеге асырылатын; 2. мәмілелердің жасалу кезінің өзініңде орындалатындарнан басқа, 100 айлық есептік көрсеткіштен астам сомаға; 3. заңдарда немесе тараптардың келісімінде көзделген өзге де реттерде. Заң құжаттарында немесе тараптардың келісімімен белгіленген реттерде жазбаша мәмілелер оларды нотариат куәландырғаннан кейін жасалды деп саналады (АК 154-бабы). Заң бірқатар жағдайларда жасалған мәмілелерді тіркеуді талап етеді (мысалы, АК 118, 238-б.). Заң бойынша тіркеуді керек ететін мәміле осындай тіркеуді тиісті тіркеу органында жасағаннан кейін ғана заңдық күшіне енеді /155-бап/. Сондықтан бұл жағдайда мәмілеге қойылатын міндетті талаптар бұзылуының жалпы зардаптары қолданылады. жүктеу/скачать 1,61 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|