Қазақстан республикасының азаматтық кодексi мұрағаттық версия


-тарау. Оралымды басқару құқығы



Pdf көрінісі
бет11/18
Дата12.03.2017
өлшемі1,05 Mb.
#9270
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   18

   10-тарау. Оралымды басқару құқығы  
      202-бап. Оралымды басқару құқығы ұғымы мен 
 
               оның мазмұны 
 
      Оралымды басқару құқығы меншiк иесiнiң қаражаты есебiнен қаржыландырылатын 
мемлекеттiк мекеменiң, меншiк иесiнен мүлiк алушы және өз қызметiнiң мақсатына, 
меншiк иесiнiң тапсырмаларына және мүлiктiң мақсатына сәйкес заң құжаттарымен 
белгiленген шекте сол мүлiктi иелену, пайдалану және оған билiк ету құқығын жүзеге 
асырушы қазыналық кәсiпорындардың заттық құқығы болып табылады. 
 
      Ескерту. 202-бапқа өзгерту енгiзiлдi - Қазақстан Республикасының 1998.03.02. 
N 211 
, 1998.12.16. 
N 320 
Заңдарымен. 
 
       203-бап. Оралымды басқару құқығына ие болу және тоқтату 
 
      Оралымды басқару құқығына ие болу мен тоқтату, егер заңдарда өзгеше 
белгiленбесе, осы Кодекстiң 13 және 14-тарауларында көзделген ережелер мен тәртiп 
бойынша жүзеге асырылады. 
 
      204-бап. Оралымды басқаруға берiлген мүлiктi 
 
               меншiктенушiнiң құқығы 
 
      1. Оралымды басқарудағы мүлiктi меншiктенушi заң   құжаттарына сәйкес 
мемлекеттiк мекеме немесе қазыналық кәсiпорын құру, оның қызметiнiң мәнi мен 
мақсаттарын белгiлеу мәселелерiн шешедi, мемлекеттiк мекеменiң немесе қазыналық 
кәсiпорынның заң жүзiндегi тағдырын, оның қызметiнiң мазмұнын белгiлеуге құқығы 
бар. 
 
       2. Меншiк иесi мемлекеттiк мекеменiң немесе қазыналық кәсiпорынның меншiк 
иесi берген мүлiктi тиiмдi пайдалануы мен сақтауына бақылау жасауды жүзеге асырады. 
 
       3. Мемлекеттiк мекеменi бiрнеше меншiк иесi құрған жағдайда, олардың 
арасындағы қатынастар мен меншiк иелерiнiң өз мүлкiне билiк жүргiзу құқықтары 
құрылтай шартымен немесе сол сияқты келiсiммен белгiленедi. 
 

 
      Ескерту. 204-бапқа өзгерту енгiзiлдi - Қазақстан Республикасының 1998.12.16. 
N 320 
Заңымен 

 
      205-бап. Меншiк иесiнiң оралымды басқаруға 
 
               берiлген мүлiктi қайтарып алу және 
 
               қайта бөлу құқығы 
 
      Мемлекеттiк мекемеге немесе қазыналық кәсiпорынға бекiтiлiп берiлген мүлiктi 
меншiктенушi, егер заң құжаттарында өзгеше белгiленбесе, ол мүлiктi қайтарып алуға, 
не өзi құрған басқа заңды тұлғалар арасында өз қалауы бойынша қайта бөлуге құқылы. 
 
      Ескерту. 205-бапқа өзгерту енгiзiлдi - Қазақстан Республикасының 1998.12.16. 
N 320 
Заңымен 

 
      206-бап. Мемлекеттiк мекеменiң немесе қазыналық 
 
               кәсiпорынның мүлкiне билiк ету 
 
      1. Мемлекеттiк мекеменiң, егер заң актісінде өзгеше белгіленбесе, өзiне 
бекiтiлiп берiлген мүлiктi және оған смета бойынша бөлiнген қаражат есебiнен сатып 
алынған мүлiктi өз бетiмен иелiктен айыруға немесе өзгеше әдiспен оған билiк етуге 
құқығы жоқ. 
 
       2. Қазыналық кәсiпорын өзiне бекiтiлiп берiлген мүлiктi, сол мүліктің меншік 
иесінің жазбаша келісімімен ғана иеліктен айыруға немесе оған өзгеше әдіспен билік 
етуге, сондай-ақ дебиторлық берешекті, осы баптың 3-тармағында көзделген 
жағдайларды қоспағанда, беруге және есептен шығаруға құқылы. 
 
       Қазыналық кәсiпорын, егер заңдарда өзгеше көзделмесе, өзi өндiрген өнiмдi 
дербес сатады. 
 
       Қазыналық кәсiпорынның табыстарын бөлу тәртiбiн оның мүлкiн меншiктенушi 
белгiлейдi. 
 
       3. Қазыналық кәсіпорынның өзінің негізгі құралдарына жататын мүлікті сатуға 
және оған қатысты сыйға беру мәмілелерін жасасуға құқығы жоқ. 
 
      Ескерту. 206-бапқа өзгерту енгiзiлдi - Қазақстан Республикасының 1998.12.16. 
N 320 
, 2001.03.02. 
N 162 
, 2002.05.21.  
N 323 
Заңдарымен. 
 
       207-бап. Қазыналық кәсiпорынның, мекеменiң және 
 
               мемлекеттiк мекеменiң борыштары бойынша 
 
               құрылтайшының жауаптылығы 
 
      1. Қазыналық кәсiпорын өзiнiң мiндеттемелерi бойынша өз билiгiндегi ақшамен 
жауап бередi. 
 
       Қазыналық кәсiпорынның ақшалай қаражаты жеткiлiксiз болған жағдайда, оның 
мiндеттемелерi бойынша Қазақстан Республикасының Үкiметi немесе тиiстi жергiлiктi 
атқарушы орган субсидиарлық жауаптылықта болады. 
 
       Шарттық мiндеттемелер бойынша жауапкершiлiк мемлекеттiк кәсiпорын туралы заң 
актiлерiнде белгiленген тәртiппен туындайды. 
 
       2. Мекеме мен мемлекеттiк мекеменiң жауапкершiлiгi осы Кодекстiң 44-бабының 
1-тармағында көзделген тәртiппен туындайды. 
 
      Ескерту. 207-бапқа өзгерту енгiзiлдi - Қазақстан Республикасының 1997.07.11. 
N 154 
, 1998.03.02. 
N 211 
, 1998.12.16.  
N 320 
Заңдарымен. 
 
       208-бап. Мекеменi меншiктену құқығының ауысуы 
 
      Мекеменi меншiктену құқығы басқа адамға ауысқан кезде бұл мекеме өзiне 
тиесiлi мүлiкке оралымды билiк жүргiзу құқығын сақтап қалады. 
 
   11-тарау. Ортақ меншік  
      209-бап. Ортақ меншiк ұғымы мен оның 
 
               пайда болу негiздерi 
 
      1. Екi немесе бiрнеше адамның меншiгiндегi мүлiк оларға ортақ меншiк 
құқығымен тиесiлi болады. 
 
       2. Мүлiк меншiк иелерiнiң әрқайсысының меншiк құқығындағы үлестерi белгiлене 

 
отырып (үлестiк меншiк) немесе ондай үлестер белгiленбей (бiрлескен меншiк) ортақ 
меншiкте болуы мүмкiн. 
 
       3. Мүлiкке ортақ меншiк үлестiк меншiк болып табылады, бұған мүлiкке ортақ 
меншiк құру заңда көзделген реттер қосылмайды. 
 
       4. Ортақ меншiк екi немесе бiрнеше адамның меншiгiне мүлiк түскен кезде 
пайда болады, оны өзiнiң мақсаты өзгертiлмейiнше бөлуге болмайды (бөлiнбейтiн 
заттар), өйткенi ол заңға сәйкес бөлiнуге жатпайды. 
 
       Бөлiнетiн мүлiкке ортақ меншiк заң құжаттарында немесе шартта көзделген 
реттерде пайда болады. 
 
       5. Бiрлескен меншiкке қатысушылардың келiсiмi бойынша, ал келiсiмге қол 
жетпеген жағдайда - сот шешiмi бойынша ортақ меншiкке осы адамдардың үлестi меншiгi 
белгiленуi мүмкiн. 
 
       6. Жылжымайтын мүлiкке меншiк кондоминиум нысанында пайда болуы мүмкiн, бұл 
жағдайда жылжымайтын мүлiктiң жекелеген бөлiктерi азаматтардың және (немесе) заңды 
тұлғалардың дара (бөлек) меншiгiнде болады, ал жылжымайтын мүлiктiң бөлек меншiкте 
емес бөлiктерi ортақ үлестiк меншiк құқығымен жылжымайтын мүлiк бөлiктерiнiң 
иелерiне тиесiлi болады. 
 
       Әрбiр меншiк иесiнiң ортақ мүлiктегi үлесi оның жылжымайтын мүлiктiң өзiне 
тиесiлi бөлiгiне бөлек меншiгiнен ажырағысыз. 
 
       Әрбiр меншiк иесiнiң ортақ мүлiктегi үлесiнiң мөлшерi мен оны ұстауға 
арналған шығындарға қатысу дәрежесi, егер заң актiлерiнде немесе шартта өзгеше 
көзделмесе, жылжымайтын мүлiктiң дара (бөлек) меншiктегi бөлiктерiнiң мөлшерiне 
байланысты болады. 
 
       Кондоминиумның әр алуан түрлерiнiң құқықтық режимiнiң ерекшелiктерi заң 
актiлерiмен айқындалуы мүмкiн. 
 
       7. Инвестициялық пай қорының активтерiне ортақ үлестiк меншiктiң құқықтық 
режимiнiң ерекшелiктерi Қазақстан Республикасының инвестициялық қорлар туралы заң 
актiсiмен айқындалады. 
 
      Ескерту. 209-бапқа өзгерту енгiзiлдi - Қазақстан Республикасының 1998.03.02. 
N 211 
, 2004.07.07. 
N 577 
Заңдарымен. 
 
       210-бап. Үлестiк меншiк құқығындағы үлестi анықтау 
 
      1. Егер үлестi меншiкке қатысушылар үлестерiнiң мөлшерi заң құжаттары 
негiзiнде анықталуы және оған барлық қатысушылардың келiсiмiмен белгiленуi мүмкiн 
болмаса, үлестер тең деп саналады. 
 
       2. Үлестi меншiкке барлық қатысушылардың келiсiмiмен олардың әрқайсысының 
ортақ мүлiктi құру мен көбейтуге қосқан салымдарына қарай қатысушылардың үлестерiн 
анықтау мен өзгерту тәртiбi белгiленуi мүмкiн. 
 
      211-бап. Үлестi меншiкке қатысушының оны жақсартуға 
 
               байланысты құқықтары 
 
      1. Ортақ мүлiктi пайдаланудың белгiленген тәртiбiн сақтай отырып, оны бөлмей 
жақсартуды өз есебiнен жүзеге асырған үлестi меншiк қатысушысының ортақ мүлiкке 
құқықтағы өз үлесiн тиiсiнше ұлғайтуға құқығы бар. 
 
       2. Ортақ мүлiктi бөлiп алып жақсарту, егер үлестi меншiкке қатысушылардың 
келiсiмiнде өзгеше көзделмесе, оны жасаған қатысушының меншiгiне түседi. 
 
      212-бап. Үлестi меншiктегi мүлiкке билiк ету 
 
      1. Үлестi меншiктегi мүлiкке билiк ету оның барлық қатысушыларының келiсуiмен 
жүзеге асырылады. 
 
       2. Үлестi меншiкке әрбiр қатысушы өзiнiң үлесiн өз қалауы бойынша сатуға, 
сыйға тартуға, өсиет етуге, кепiлге беруге, не осы Кодекстiң 216-бабында көзделген 
шарттарды сақтай отырып, оған өзгеше түрде билiк етуге құқылы. 
 

 
      213-бап. Үлестi меншiктегi мүлiктi 
 
               иелену және пайдалану 
 
      1. Үлестi меншiктегi мүлiктi иелену және пайдалану оның барлық 
қатысушыларының келiсуiмен, ал келiсiмге келмеген жағдайда - сот белгiлейтiн 
тәртiппен жүзеге асырылады. 
 
       2. Үлестi меншiктiң әрбiр қатысушысы ортақ мүлiктiң өз үлесi мөлшерiне тең 
бөлiгi өзiнiң иеленуiне және пайдалануына берiлуiне құқылы, ал бұл мүмкiн болмаған 
жағдайда - өз үлесiне тиесiлi мүлiктi иеленетiн және пайдаланатын басқа 
қатысушылардан тиiстi ақша сомасын немесе өзге де өтем төлеудi талап етуге құқылы. 
 
      214-бап. Үлестi меншiктегi мүлiктi пайдаланудан 
 
               алынатын жемiстер, өнiмдер мен табыстар 
 
      Үлестi меншiктегi мүлiктi пайдаланудан алынатын жемiстер, өнiмдер мен 
табыстар ортақ мүлiктiң құрамына келiп түседi. Жемiстiң, өнiм мен табыстың одан 
кейiнгi бөлiнуi, үлестi меншiктiң қатысушылары арасында, егер олардың арасындағы 
келiсiмде өзгеше көзделмесе, олардың үлестерiне сәйкес жүргiзiледi. 
 
      215-бап. Үлестi меншiктегi мүлiктi күтiп 
 
               ұстауға байланысты шығындар 
 
      Үлестi меншiктiң әрбiр қатысушысы ортақ мүлiк бойынша өз үлесiне сәйкес 
салықтар, алымдар және өзге де төлемдер төлеуге, сондай-ақ оны күтiп ұстау мен 
сақтауға байланысты шығындарға қатысуға мiндеттi. 
 
      216-бап. Сатып алудың басым құқығы 
 
      1. Үлестi меншiк құқығындағы үлестi бөгде адамдарға сату кезiнде сатылатын 
үлестi оның сатылатын бағасы бойынша және жария саудаға салып сату реттерiнен басқа 
тең жағдайларда үлестi меншiктiң қалған қатысушыларының сатып алуға басым құқығы 
болады. 
 
       Үлестi меншiкке барлық қатысушылардың келiсiмi болмаған жағдайда үлестi 
меншiк құқығындағы үлестi сату үшiн жария саудаға салу осы Кодекстiң 222-бабының 2-
тармағында көзделген реттерде және заң құжаттарында көзделген өзге де реттерде 
жүргiзiлуi мүмкiн. 
 
       2. Үлесiн сатушы оның сату бағасын және оны сатудың басқа да шарттарын 
көрсете отырып, үлестi меншiктiң басқа қатысушыларына өз үлесiн бөтен адамға сату 
ниетi туралы жазбаша түрде хабарлауға мiндеттi. Егер үлестi меншiктiң басқа 
қатысушылары сатып алудан бас тартса немесе қозғалмайтын мүлiкке меншiк құқығындағы 
сатылатын үлестi бiр ай iшiнде, ал басқа мүлiк жөнiнен - хабар алған күннен бастап 
он күн iшiнде сатып алмаса, сатушы өз үлесiн кез келген адамға сатуға құқылы. 
 
       3. Үлес сатып алудың басым құқығы бұзыла отырып сатылған жағдайда үлестi 
меншiктiң кез келген басқа қатысушысы үш айдың iшiнде сотта өзiне сатып алушының 
құқықтары мен мiндеттерiн аударуды талап етуге құқылы. 
 
       4. Үлестi сатып алудың басым құқығын басқа бiреуге беруге рұқсат етiлмейдi. 
 
       5. Осы баптың ережелерi айырбас шарты бойынша үлестi иелiктен айыру кезiнде 
де қолданылады. 
 
       6. Осы баптың ережелері стратегиялық объектілерді иеліктен шығару 
жағдайларына қолданылмайды. 
 
      Ескерту. 216-бапқа өзгерту енгізілді - Қазақстан Республикасының 2007.08.07. 
N 321 
(ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен. 
 
      217-бап. Үлестi меншiк құқығындағы үлестiң шарт 
 
              бойынша сатып алушыға ауысатын кезi 
 
      Үлестi меншiк құқығындағы үлес, егер тараптардың келiсiмiнде өзгеше 
көзделмесе, шарт жасасқан кезден бастап шарт бойынша сатып алушыға ауысады. 
 
       Мемлекеттiк тiркеуге немесе нотариат куәландыруға тиiстi шарт бойынша үлестi 

 
меншiк құқығындағы үлестiң ауысатын кезi осы Кодекстiң 238-бабының 2-тармағына 
сәйкес белгiленедi. 
 
      218-бап. Үлестi меншiктегi мүлiктiң бөлiнуi және 
 
               одан үлестi бөлiп шығару 
 
      1. Үлестi меншiктегi мүлiк оған қатысушылар арасындағы келiсiм бойынша 
өздерiнiң арасында бөлiнуi мүмкiн. 
 
       2. Үлестi меншiкке қатысушы ортақ мүлiктен өз үлесiн бөлiп шығаруды талап 
етуге құқылы. 
 
       3. Үлестi меншiкке қатысушылар ортақ мүлiктi бөлу немесе бiреуiнiң үлесiн 
бөлiп шығарудың әдiстерi мен шарттары жөнiнде келiсiмге келе алмаған жағдайда 
үлестi меншiкке қатысушы ортақ мүлiктен өз үлесiн заттай бөлiп берудi талап етуге 
құқылы. 
 
       Егер үлестi заттай бөлiп беруге заң құжаттарында жол берiлмесе немесе ол 
ортақ меншiктегi мүлiкке шамадан тыс залал келтiрмейiнше мүмкiн болмаса, бөлiнiп 
шығушы меншiк иесi үлестi меншiктiң басқа қатысушыларынан өз үлесiнiң құнын 
төлетуге құқылы. 
 
       4. Осы бап негiзiнде үлестi меншiктiң қатысушысына заттай бөлiп берiлетiн 
мүлiктiң меншiк құқығындағы оның үлесiне сәйкессiздiгi тиiстi ақша сомасын немесе 
өзге өтем төлеу арқылы жөнге келтiрiледi. 
 
       Басқа меншiк иелерiнiң үлестi меншiкке қатысушыға оның үлесiн заттай бөлiп 
берудiң орнына өтем төлеуiне қатысушының келiсуiмен жол берiледi. Тиiстi меншiк 
иесiнiң үлесi шамалы болып, нақты бөлiп шығару мүмкiн болмай және ол ортақ мүлiктi 
пайдалануға онша мүдделi болмаса, сот бұл меншiк иесiнiң келiсiмi болмаған күнде де 
үлестi меншiкке қатысушыларды оған өтем төлеуге мiндеттей алады. 
 
       5. Осы баптың 3 және 4-тармақтарына сәйкес өтем алғаннан кейiн меншiк иесi 
ортақ мүлiктегi үлеске құқығын жоғалтады. 
 
       6. Осы баптың 3-5-тармақтарында баяндалған ережелер бойынша ортақ мүлiктi 
бөлу iсiн жүргiзудiң не одан үлестi бөлiп шығарудың тиiмсiздiгi айқын болған 
жағдайда сот мүлiктi жария саудаға салып сатып, кейiн одан түскен соманы ортақ 
меншiкке қатысушылар арасында олардың үлестерiне сәйкес бөлiп беру туралы шешiм 
шығаруға құқылы. 
 
      219-бап. Ортақ бiрлескен меншiк 
 
       1. Ортақ бiрлескен меншiк: 
 
       1) ерлi-зайыптылардың ортақ меншiгi; 
 
       2) шаруа қожалығы мүшелерiнiң ортақ меншiгi; 
 
       3) жекешелендiрiлген тұрғын үйге ортақ меншiк түрiнде болады. 
 
       2. Заң құжаттарында ортақ бiрлескен меншiктiң басқа да түрлерi көзделуi 
мүмкiн. 
 
       3. Ортақ бiрлескен меншiк, егер оған қатысушылар арасындағы шартта өзгеше 
көзделмесе, тағайындалады және қолдануда болады. 
 
      Ескерту. 219-бапқа өзгерту енгiзiлдi - Қазақстан Республикасының 2007.01.12. 

225 
Заңымен. 
 
      220-бап. Бiрлескен меншiктегi мүлiктi иелену, 
 
               пайдалану және оған билiк ету 
 
      1. Бiрлескен меншiкке қатысушылар, егер олардың арасындағы келiсiмде өзгеше 
көзделмесе, ортақ мүлiктi бiрлесiп иеленедi және пайдаланады. 
 
       2. Мүлiкке билiк ету жөнiндегi мәмiленi қатысушылардың қайсысы жасағанына 
қарамастан бiрлескен меншiктегi мүлiкке билiк ету барлық қатысушылардың келiсiмi 
бойынша жүзеге асырылады. 
 
       3. Егер барлық қатысушылардың келiсiмiнен өзгеше туындамайтын болса, 
бiрлескен меншiкке қатысушылардың әрқайсысы ортақ мүлiкке билiк ету жөнiнде 

 
мәмiлелер жасасуға құқылы. Бiрлескен меншiкке қатысушылардың бiреуi ортақ мүлiкке 
билiк етуге байланысты жасаған мәмiле басқа қатысушылардың талап етуiмен мәмiле 
жасаған қатысушының қажеттi өкiлеттiгi болмады деген себеппен мәмiледегi екiншi 
тарап бұл жөнiнде бiлгенi немесе көпе-көрiнеу бiлуге тиiс болғандығы дәлелденген 
ретте ғана жарамсыз деп танылуы мүмкiн. 
 
       Нотариаттың куәландыруын немесе мемлекеттiк тiркеудi керек ететiн мәмiлелер 
жасасу кезiнде бiрлескен мүлiкке басқа қатысушылардың мәмiле жасауға келiсiмi 
нотариалдық тәртiппен расталуға тиiс. 
 
       4. Егер осы Кодексте немесе өзге де заң құжаттарында бiрлескен меншiктiң 
жекелеген түрлерi үшiн өзгеше белгiленбесе, осы баптың 1-3-тармақтары қолданылады. 
 
      221-бап. Бiрлескен меншiктегi мүлiктi бөлу 
 
               және одан үлестi бөлiп шығару 
 
      1. Ортақ меншiктi бiрлескен меншiкке қатысушылар арасында бөлу, сондай-ақ 
олардың бiреуiнiң үлесiн бөлiп шығару қатысушылардың әрқайсысының ортақ мүлiкке 
құқығындағы үлесi алдын ала анықталған жағдайда ғана жүзеге асырылуы мүмкiн. 
 
       2. Ортақ мүлiктi бөлу және одан үлестi бөлiп шығару кезiнде, егер заң   
актiлерiмен немесе қатысушылардың келiсiмiнде өзгеше көзделмесе , олардың үлестерi 
тең деп танылады. 
 
       3. Ортақ мүлiктi бөлу және одан үлестi бөлiп шығару негiздерi мен тәртiбi 
осы Кодекстiң 218-бабының ережелерiмен белгiленедi, өйткенi ол осы Кодекспен, басқа 
да заң құжаттарымен бiрлескен меншiктiң жекелеген түрлерi үшiн өзгеше белгiленбеген 
және бiрлескен меншiкке қатысушылар қатынастарының мәнiнен туындамайды. 
 
      Ескерту. 221-бапқа өзгерту енгiзiлдi - Қазақстан Республикасының 1998.03.02. 

211 
Заңымен. 
 
      222-бап. Ортақ мүлiктегi үлестен ақы өндiрiп алу 
 
      1. Үлестi немесе бiрлескен меншiкке қатысушыға несие берушi қатысушыда басқа 
мүлiк жеткiлiксiз болған жағдайда борышқордың ортақ мүлiктегi үлесiн одан ақы 
өндiрiп алу үшiн бөлiп беру туралы талап қоюға құқылы. 
 
       2. Ортақ меншiктiң өзге қатысушылары борышқордың үлесiн сатып алудан бас 
тартқан реттерде несие берушi борышқордың ортақ меншiк құқығындағы үлесiн жария 
саудаға салу жолымен осы үлестен сот арқылы ақы өндiрiп алуға талап етуге құқылы. 
 
       3. Егер мұндай жағдайда үлестi заттай бөлiп шығару мүмкiн болмаса, не үлестi 
немесе бiрлескен меншiктiң қалған қатысушылары бұған қарсылық бiлдiрсе, несие 
берушi борышқордан өз үлесiн ортақ меншiктiң өзге қатысушыларына осы үлестi 
нарықтық құнына сәйкес бағамен сатып, сатудан түскен қаражатты борышты өтеуге 
салуды талап етуге құқылы. 
 
      223-бап. Ерлi-зайыптылардың ортақ меншiгi 
 
      1. Ерлi-зайыптылардың некеде тұрған кезде жинаған мүлкi, егер бұл мүлiк ерлi-
зайыптылардың үлестi меншiгi болатыны, не олардың әрқайсысына тиесiлi немесе меншiк 
құқығында тиiстi бөлiктерде ерлi-зайыптылардың әрқайсысына тиесiлi екенi олардың 
арасындағы шартта көзделмесе, олардың бiрлескен меншiгi болып табылады. 
 
       2. Ерлi-зайыптылардың некеге тұрғанға дейiн тиесiлi болған, сондай-ақ 
олардың некеде тұрған кезiнде сыйға тартылған немесе мұрагерлiк тәртiппен алған 
мүлкi олардың әрқайсысының меншiгi болып табылады. 
 
       Қымбат бағалы және басқа әсемдiк заттарын қоспағанда, жеке пайдаланудағы 
заттар (киiм-кешек, аяқ киiм және т.б.), некеде тұрған кезде ерлi-зайыптылардың 
ортақ қаражатына сатып алынғанымен, оларды пайдаланған жұбайдың меншiгi деп 
танылады. 
 
       Егер некеде тұрған кезде ерлi-зайыптылардың ортақ мүлкiнiң есебiнен сол 
мүлiктiң құнын едәуiр арттырған қаражат жұмсалғаны (күрделi жөндеу, қайта жаңғырту, 
қайта жабдықтау және т.б.) анықталса, ерлi-зайыптылардың әрқайсысының мүлкi олардың 

 
бiрлескен меншiгi деп танылуы мүмкiн. 
 
       3. Ерлi-зайыптылардың бiрiнiң мiндеттемелерi бойынша жаза өз меншiгiндегi 
мүлiкке ғана, сондай-ақ бұл мүлiктi бөлiсу кезiнде ерлi-зайыптылардың бiрiне 
тиесiлi болатын ортақ мүлкiндегi өз үлесiне ғана қолданылуы мүмкiн. 
 
       4. Ерлi-зайыптылардың ортақ бiрлескен меншiк құқықтарының ерекшелiктерi 
Қазақстан Республикасының неке және отбасы туралы заңдарымен белгiленедi. 
 
      Ескерту. 223-бапқа өзгерту енгiзiлдi - Қазақстан Республикасының 1998.03.02. 

211 
Заңымен. 
 
      224-бап. Шаруа немесе фермер қожалығының меншiгi 
 
      1. Шаруа қожалығының мүлкi, егер оның мүшелерiнiң арасындағы шартта өзгеше 
белгiленбесе, оларға бiрлескен меншiк құқығында тиесiлi болады. 
 
       Бiрлескен қызмет туралы шарт негiзiнде жай серiктестiк нысанында 
ұйымдастырылған фермер қожалығының мүлкi оның мүшелерiне ортақ үлестiк меншiк 
құқығында тиесiлi болады. 
 
        Өзiндiк кәсiпкерлiкке негiзделген фермер қожалығының мүлкi оған жеке меншiк 
құқығында тиесiлi болады. 
 
       2. Шаруа немесе фермер қожалығы мүшелерiнiң меншiгiнде жер учаскелерi, жер 
учаскесiндегi екпелер, оның iшiнде жеке орман қорындағы екпелер, ерiксiз және 
(немесе) жартылай ерiктi жағдайларда өсiрiлiп, ұсталатын жабайы жануарлар, 
шаруашылыққа арналған және өзге де қора-қопсылар, мелиорациялық және басқа да 
құрылыстар, өнiм беретiн және жегiн мал, құс, ауыл шаруашылығына арналған және өзге 
де техника мен жабдықтар, көлiк құралдары, құрал-саймандар және қожалық мүшелерi 
берген және (немесе) қожалық үшiн оның мүшелерiнiң ортақ қаражатына сатып алынған 
басқа да мүлiк болуы мүмкiн. 
 
       3. Шаруа немесе фермер қожалығының қызметi нәтижесiнде алынған жемiстер, 
өнiм мен кiрiстер шаруа немесе фермер қожалығы мүшелерiнiң ортақ мүлкi болып 
табылады және олардың арасында келiсiм бойынша пайдаланылады. 
 
      Ескерту. 224-бап жаңа редакцияда - Қазақстан Республикасының 2007.01.12. N 
225 
Заңымен. 
 
      225-бап. Шаруа немесе фермер қожалығының мүлкiн бөлу 
 
      1. Барлық мүшелерiнiң шығып кетуiне байланысты немесе өзге де негiздер 
бойынша немесе фермер қожалығы тоқтатылған жағдайда ортақ мүлiк осы Кодекстiң 218 
және 221-баптарында көзделген ережелер бойынша бөлiнуге тиiс. Z980214 
 
       2. Шаруа немесе фермер қожалығы мүшелерiнiң бiрi одан шыққан кезде, 
шаруашылықтың өндiрiс құрал-жабдықтары бөлiнуге жатпайды. Қожалықтан шыққан адамның 
бұл мүлiкке ортақ меншiктегi өз үлесiне сәйкес ақшалай өтем алуға құқығы бар. 
 
       3. Осы баптың 1 және 2-тармақтарында көзделген реттерде бiрлескен меншiк 
құқығындағы шаруа немесе фермер қожалығы мүшелерiнiң, егер олардың арасындағы 
келiсiмде өзгеше көзделмесе, қожалық мүлкiне үлестерi тең деп танылады. 
 
      Ескерту. 225-бапқа өзгерту енгізілді - Қазақстан Республикасының 2007.01.12. 

225 
Заңымен. 
 

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   18




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет