ҚазаҚстан Республикасының білім және ғылым министРлігі а и. артемьев, с.Қ. мырзалы ғылым таРиХы және ФилОсОФиЯсы

Неокантиандықтың  танымал  екі:  Марбург  және  Баден  (неокан-

тиандықтар  жұмыс  істеген  қалалардың  атымен  аталған)  мектебі  бол-

ды.  Олар:  «Философияда  алға  қарай  бір  қадам  жасағысы  келетін  кез 

келген адам Кант философиясын оқып білуді өзінің ең бірінші міндеті 

деп  санауға  тиіс»,  –  деп  пайымдады  (П.Ноторп).  Сондықтан  екі  мек-

тепке де ортақ болғаны – И.Канттың философиясы бұрынғыдай өзекті 

деген ұстаным. Соған сүйене отырып, таным теориясының, философия 

мен қоғамдық тәжірибенің қазіргі замандағы мәселелерін шешуге бо-

лады. Олар кантиандықтың «таным нысанның тәжірибеге сай көрінісі 

немесе  сипаты  емес,  ол  –  осы  ұғымның  кең  мағынасында  таным  мен 

ғылым нысанасын құрастыру болып табылады» дейтін негізгі идея-

сын бұлжымастай сақтайды.

Марбург  мектебінің  өкілдері  кантиандықтың  негізгі  кемшілігін 

психологизмнің артықшылығынан, ғылыми таным бірлігін негіздеуден 

көрді. Сондықтан олар танылатын субъектінің құрылымын ғылымның 

өзінің  логикалық  құрылымымен  ауыстыруға  тырысты.  Сөйтіп,  олар 

таным  теориясын  оның  сезімдік  танымға  байланысынан  тыс,  таза