ҚазаҚстан Республикасының білім және ғылым министРлігі а и. артемьев, с.Қ. мырзалы ғылым таРиХы және ФилОсОФиЯсы


  Ғылыми  танымдағы  дерексіздендіру  және  дерексіздіктер



Pdf көрінісі
бет313/440
Дата07.01.2022
өлшемі2,22 Mb.
#17066
1   ...   309   310   311   312   313   314   315   316   ...   440
5.  Ғылыми  танымдағы  дерексіздендіру  және  дерексіздіктер 

(абстракциялау  және  абстракциялар).  Дерексіздендіруді,  яғни  зат-

ты  белгілерінен,  қасиеттерінен  ажыратып,  ойша  дерексіздендіруді 



323

ғылыми  танымның  негізгі  әдістеріне  жатқызуға  болады,  өйткені 

ғалым  зерттеліп  жатқан  заттың  жеке-дара,  кездейсоқ  қырларынан 

тартынып,  оның  маңызды,  қажетті  байланыстарын  бөліп  алады.  Дәл 

осыған  байланысты  ғылымда  ұғым-түсініктер  (санаттар)  пайда  бо-

лады.  Мыңжылдықтар  бойы,  негізінен,  жердің  үстіңгі  бетіндегі  зат-

тар  мен  құбылыстар  зерттеліп  келді.  Іс  жүзінде  әрбір  дерексіздікке 

ұғымдардың  ар  жағында  жатқан,  сезіммен  қабылданатын  заттар  мен 

құбылыстар  сәйкес  болды.  Енді,  XX  ғасырдан  бастап,  жағдай  күрт 

өзгерді:  жай  денелердің  қозғалысы  мен  жылдамдығының,  олардағы 

температура мен қысымның орнына, ойша көз алдымызға келтіре ал-

майтын «жарықтың жылдамдығына жақын қозғалыстар», «аса жоғары 

қысымдар», «аса жоғары температуралар» келді. Осындай жағдайларда 

дерексіздендірудің маңызы артады. Бүгінгі заман ғылымында бірінші, 

екінші,  үшінші  деңгейлердің  дерексіздендірілуі  жайында  айтылып 

жүр. Сондықтан бұл мәселені тереңірек қарастырып көрейік, ол үшін 





Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   309   310   311   312   313   314   315   316   ...   440




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет