XX ғасырда классикалық емес немесе постклассикалық

Классикалық  ғылымның,  бәрінен  бұрын,  математикалық  талдау 

әдістемесін  пайдаланатын  тәжірибелік  зерттеулердің  жетістіктеріне 

сүйеніп,  ғалымдар  XX  ғасырда  ғылымда  таңғажайып  жаңалықтар 

ашты  және  сонымен  бір  мезгілде  классикалық  ғылымның  негізгі 

қағидаларын  сынға  ұшыратты.  Ғылымда  жаңа  жағдай  орын  алып, 

ол  ғылым  дамуындағы  классикалық  емес  кезеңнің  пайда  болуына 

келтірді.

Оның  негізгі  себебі  адам  даналығының  микро-  және  мегаәлем 

құпияларына  енуі  болды.  Ғасыр  басында  Майкельсон  бірқатар  тәжі-

рибелер  жасай  отырып,  ғылымнан  кезінде  Аристотель  енгізген  эфир 

түсінігін  қуып  шығады.  Бірақ,  екінші  жағынан,  мүлдем  қара  денелер 

жиынтықтарын түсіндіруде үлкен қиындықтар туды.

Классикалық  ғылым  тудырған,  сол  уақытта  денелер  жылдам-

дығымен  танымал  болған  әлемнің  механистік  суреті  шектерінде 

электр-магниттік  құбылыстардың  табиғатын  түсіну  мүмкін  бол-

мады.  Соңғылардың  жылдамдығы  Күн  сәулесінің  жылдамдығына 

(300  шақ/сек)  парапар  болып  шықты.  Бұл  релятивистік  физиканың 

шығуына  себеп  болды.  Немістің  ұлы  ғалымы  А.Эйнштейн  1905 

жылы  салыстырмалылықтың  дербес,  ал  1916  жылы  жалпы  тео-

қалыптасқан түсінігін төңкеріп тастады. «Ультракүлгін апат» деп ата-

латын жаңалық классикалық ғылымның микроәлемде болып жататын 

үдерістерге қатысты түсінік құралын пайдаланудың мүмкін еместігін 

241

көрсетті,  сөйтіп,  макро-  және  микроәлемдерді  танып  білуде  оларды 

ажыратудың  қажеттігі  айқын  болды.  Классикалық  физикада  болған 

энергияның  біркелкі  және  үздіксіз  таралуы  туралы  ережені  терістей 

отырып, М.Планк энергияның жекелеген топ-шоғырлармен таралаты-

нын дәлелдеп, сол арқылы кванттық механика негіздерін құрды. Сол 

жылдары  ғалымдар  атомның  күрделі  құрылымын  тапты:  саны  көп 

жүктеу/скачать 2,22 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: