Көркем шығармадағы кейіпкер типі қандай?
Образдыңжасалутәсілдерінелайықоныңтүрлері бар. Еңалдымен, әдеби тек тарапынанкелгенде, образ үштүрлі: эпикалық образ, лирикалық образ, драмалық образ.
Лирикалықобразда адамның аса тереңәрінәзікашылатынішкі сыры, мінез-құлқы, жан-тынысыайрықшаәсемайшықтабады. Лирикалықшығармалардаақынныңөзбейнесі, оныңішкібітімі, мыңиірімкөңіл-күйінен, нәзік сыры мен сезіміненөріліпжасалғанөзгешекейіпкеркөрінісбереді.
Абай Құнанбайұлыныңқарасөздеріндеақынныңішкі сыры, күйініші-сүйінішібайқалады. Өлеңдеріндеайтылатынойларыныңбірталайынжаңасөзбентаратады. Олайболсаақынқарасөзіндеақынныңөзбейнесі – лирикалықбейне бар. Мысалы, біріншіқарасөзінде Абай жазуғақалайкіріскенітуралысөйлейді.
Ақынлирикалықкейіпкерретіндебіріншіқарасөзіндеоқырманментілдесеотырып, жерортасыжасқа (45-55 жасарасы) келгеншеөмірінайтакетіп, алда не істеп, не жазатынытуралы сыр айтады. «Ал, ендіқалғанөміріміздіқайтіп, не қылыпөткіземіз? Сонытабаалмайөзім де қайранмын» – депойланғанынайтады. Абай осы сөздеріменуақыткім-кімді де мансабына, байлығына, көкірегінеқарамай, ақыры, қажытады, жалықтырады. Ақылыжеткендердіңадампендесініңжаратылыстағыорныбір-бірініңжағасынжыртуемесекендігінтүсіндіреді.
«Ақырыойладым: осы ойымакелгеннәрселердіқағазғажазаберейін, аққағаз бен қарасияныермекқылайын, кімде-кімішіненкеректісөзтапса, жазыпалсын, я оқысын, керегіжоқдесе, өзсөзімөзімдікідедім де, ақырыосығанбайладым, ендімұнанбасқаешбіржұмысымжоқ», – деп, ойланакелеөзойларынқарақалам мен ақпарақбетінетөгілтежазуғашешімқабылдағанынайтады. Ел, мал, ғылым, софылық пен бала бағуды ой елегіненөткізіп, ойынакелгеннәрселердіқағазбетінетүсірудіжөндепшешкеніменбөліседі.
.
Дерек-1
үзінді
|
талдау
|
Ғылым таппай мақтанба,
Орын таппай баптанба,
Құмарланып шаттанба
Ойнап босқа күлуге.
Бес нәрседен қашық бол,
Бес нәрсеге асық бол,
Адам болам десеңіз.
Тілеуің, өмірің алдыңда,
Оғанқайғыжесеңіз
|
|
Жамандықкөрсеңнәфрәтлі,
Суытыпкөңілтыйсаңыз.
Жақсылықкөрсеңғибрәтлі,
Оны ойғажисаңыз.
Ғалымболмайнемене,
Балалықтықисаңыз?
Болмасаң да ұқсапбақ,
Бірғалымдыкөрсеңіз.
Ондайболмаққайдадеп,
Айтпағылымсүйсеңіз.
|
|
Сізге ғылым кім берер,
Жанбай жатып сөнсеңіз?
Дүние де өзі, мал да өзі,
Ғылымғакөңілберсеңіз.
|
|
Достарыңызбен бөлісу: |