Толқындық теңдеу үшін бірінші бастапқы шекаралық есептің шешімі.
Толқындық теңдеуді қарастырайық
(9)
Бірінші текті шектік шарттар
(10)
Және бастапқы шарттар
(11)
Осы есепті Фурье әдісі бойынша шешейік.
U(x,t) функциясын былай елестетейік
Uxx және Utt жартылай туындыларын тауып, (9) теңдеуге ауыстырайық:
Алынған теңдеуде сол жағы тек х-ке, ал оң жағы тек t-ге тәуелді. Негізгі лемманы пайдалана отырып, біз қорытынды жасаймыз:
сонда
Шектік шарттардан аламыз
Штурм-Лиувилль есебін шығарайық
Ол өзіндік мағынаға
және өзіндік функцияға ие
Табылған λn мәндерін а) теңдеуіне қойып, оны шешеміз:
Теңдеудің арнайы шешімдерін жазамыз:
Толқындық теңдеу үшін бұл шешімдер табиғи тербелістер деп аталады. (9) теңдеуінің сызықтылығы мен біртектілігіне байланысты осы шешімдердің сызықтық комбинациясы
(12)
бұл теңдеудің шешімі де болады және U(x,t) функциясы берілген шекаралық шарттарды (10) қанағаттандырады.
Ескерту 1. Бұл жерде алынған функционалды қатар біркелкі жинақталады және 00 аймағындағы x және t-ке қатысты екі мүшесі мүшесімен дифференциялануы мүмкін деп есептейміз.
Бастапқы шарттарды (11) пайдаланып (12) формуладағы An және Bn коэффициенттерін анықтаңыз. Бірінші бастапқы шарттан біз аламыз
(13)
(13) теңдігі бастапқы φ(x) функциясының синустар бойынша Фурье қатарына кеңейтілгенін білдіреді, бұл жағдайда Штурм-Лиувилл есебінің Xn(x) меншікті функциялары болып табылады.
Фурье коэффициенттері мына формулалар арқылы есептеледі
Екінші бастапқы шарттан Bn коэффициенттері табылады
Осы жерден Bn коэффициенті
Нақты бастапқы функциялар үшін An және Bn коэффициенттерін есептеп, олардың мәндерін (12) орнына қойып, бірінші бастапқы-шектік есептің шешімін аламыз.
Ескерту 2. (12) формуланы пайдаланып тербеліс теңдеуі үшін бірінші бастапқы-шектік есептің шешімін алуға болады.
Ол үшін τ=at айнымалысын өзгертіп аламыз
Соған қарамастан бастапқы шарт өзгермейді, ал мына шарт мынадай түрге өзгереді
Сонда (x,τ) айнымалылардағы есептің шешімі мына түрге ие болады
бұл жерде
Айнымалыларға (x,t) оралсақ, аламыз
бұл жерде
Достарыңызбен бөлісу: |