Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі КӘсіби педагогика

30 
Салалық блок 
өндіріс пен саланың жалпы техникалық, Жалпы 
технологиялық және экономикалық негіздерін, салада (өндірісте) 
қалыптасқан еңбек бөлу жүйесіндегі кәсіптің орнын, саланың басқа 
мамандықтарының жетекші еңбек функцияларымен қысқаша 
танысуды, Өндірістегі еңбекті қорғау туралы мәліметтерді, өндіріс 
экологиясын және басқаларды ашатын оқу материалынан тұрады. 
Жалпы кәсіптік блок 
сала (өндіріс) шеңберінде немесе салаара-
лық деңгейде бөлінген ұқсас кәсіптер тобы үшін интеграциялық негіз 
болып табылатын теориялық және практикалық оқу материалын 
қамтиды. Бұл топқа кіретін кәсіптердің жалпы техникалық-техноло-
гиялық немесе қызмет негіздері болуы мүмкін. Егер осы кәсіптер үшін 
салалық блок бөлінбесе (салааралық топтастыру жағдайында), онда 
салалық блоктарға тән, мысалы, экономикалық сипаттағы элементтер 
жалпы кәсіптік блоктарға қосылуы мүмкін
. 
Кәсіби блок
 – 
бұл негізгі оқыту
. Бұл блоктың көлеміне де, оның 
мәніне де қатысты. Кәсіби блок шеңберінде қажетті деңгейде кәсіби 
қызметтің тиісті түрлерін меңгеру негізінде жатқан оқу материалы 
беріледі. 
Арнайы блок 
кәсіпке жататын мамандықты игеру үшін қажетті 
теориялық және практикалық оқу материалынан тұрады. 
Арнайы блоктың бір түрі
 – 
жалпы арнайы блок. 
Жалпы арнайы блок
, егер кәсіп кең техникалық-технологиялық 
алаңды қамтитын және еңбек мазмұны жағынан едәуір ерекшеленетін 
мамандықтардың тармақталған желісін қамтитын жағдайда бөлінеді. 
Бірақ мамандықтың бірнеше мамандықтары үшін жалпы оқу 
мазмұнын бөлуге болады, ол жалпы арнайы блок түрінде ресімделеді. 
Мұндай тәсіл үздіксіз кәсіптік білім берудің тұтас жүйесін құру 
тұрғысынан өте маңызды сабақтастық қағидатын қамтамасыз етуге 
мүмкіндік береді, өйткені қайта даярлау кезінде бұрын игерілген 
блоктарды ескеруге болады [6]. 
Келтірілген блоктардан басқа кәсіби білім беру мазмұнының 
кейбір басқа да жеткілікті әмбебап және функционалдық оқшауланған 
кіші жүйелерін қарастыру қажет. 
Қайта бейіндеу блоктары 
қолда бар мамандық (мамандық) 
негізінде экономиканың басқа саласына жиі ауысып, жаңасын алуға 
мүмкіндік береді, сондықтан олар жұмыссыз азаматтарды, жұмыспен 
қамтылмаған халықты және жұмыстан босатылатын қызметкерлерді 
оқыту жүйесі үшін маңызды. Қайта бейіндеу блоктары еңбек нарығы 

31 
динамикасының болжамдарын, неғұрлым орынды, қысқа және тиімді 
бөлуді ескере отырып, дидактикалық тұрғыдан қайта даярлау 
бағыттарын ескере отырып әзірленеді және осы мақсаттар үшін 
арнайы әзірленген оқыту жүйесіне негізделеді. 
Жоғары кәсіптік білім беру блогы 
(орта кәсіптік немесе жоғары 
кәсіптік) кадрларды даярлаудың екі сатылы жүйесімен байланысты, 
екінші сатыда жалпы техникалық және салалық даярлық деңгейін 
(негізінен теориялық сипаттағы) орта (немесе толық емес жоғары) 
кәсіптік білім деңгейіне жеткізу міндеті қойылған кезде, бұл 
түлектерге кәсіптік училищенің дипломымен қатар техника (немесе 
кіші инженер) дипломын алуға мүмкіндік береді. Бұл блоктар көп 
сатылы көп деңгейлі дайындық үшін оқу-бағдарламалық құжаттарды 
жасау кезінде маңызды болып табылады. 
Бизнес-блоктар 
нарықтық қатынастардың қалыптасуының 
заманауи жағдайларында маңызды. Оларды зерттеу адамдардың 
нарыққа кіруі үшін қолайлы жағдайларды қамтамасыз етеді, өйткені 
көптеген мамандықтар жалданып жұмыс істеу мүмкіндігін де, дербес 
істі ұйымдастыру
 
мүмкіндігін де
 
болжайды.
 
Озық кәсіби даярлық блогы 
осы мамандық шеңберіндегі қазіргі 
заманғы техника мен технологияның ел бойынша орташа деңгейден 
едәуір ерекшеленетін жаңа жетістіктері туралы мәліметтерді қамтиды. 
Бұл блоктың ерекшелігі
– 
ол жаңа техника-технологиялық ортада 
жұмысты игеруге қабілетті кәсіби мобильді мамандарды даярлау үшін 
негіз бола алады. Бұл блокты игеру жұмыстан босатылған 
қызметкерлер үшін маңызды [6].
Оқыту нысанына қарамастан әрбір блоктың мазмұны айтар-
лықтай өзгеруі мүмкін. Мамандарды даярлаудың барлық блоктарының 
интегративті сипатын қамтамасыз ету қажет, бұл ретте жүйе құраушы 
фактор ретінде маманның кәсіби тағайындалуы болады. 
Маманның білім беру мазмұнын қалыптастыру кезінде білім, 
білік және дағды, кәсіптік маңызды қасиеттер құрамы белгіленеді, 
оларды студенттер оқу үдерісінде меңгеруі тиіс. Оқыту мазмұнын 
қалыптастыру кезінде білім алушыларға дидактикалық бірліктер (оқу 
элементтері) түрінде ұсынылатын Оқу ақпаратының құрамы және 
тиісті Біліктіліктер мен дағдыларды, сондай-ақ кәсіптік маңызды 
қасиеттерді қалыптастыруға бағытталған міндеттер, тапсырмалар мен 
жаттығулар кешені айқындалады. 
Техника мен технологияның, ғылым мен мәдениеттің жылдам 

32 
дамуы жағдайында нақты еңбек жағдайларына байланысты кәсіби 
білім тез ескіреді және үнемі жаңартуды қажет етеді. Айналыстағы 
барлық оқыту технологияларымен, материалдармен, машиналармен 
және механизмдермен тіпті бір нақты өндірісте танысу іс жүзінде 
мүмкін емес. Еңбек нарығын қалыптастыру кезеңінде мамандардың 
кәсіби ұтқырлығының ықтималдығы артады, бұл олардың қызметінің 
бейінін кеңейтуді талап етеді. Көптеген ақпараттан студенттердің 
білім жүйесін және қызмет тәсілдерін қалыптастыра отырып, оларды 
әртүрлі жағдайларда тиімді пайдалану үшін, яғни оларға іргелі білім 
беру қажет [2]. 
Білім берудің фундаментализациясы практикалық қызметте 
басшылыққа алуға болатын маңызды және өзгермейтін мазмұнның 
жиынтығы болып табылады. Әңгіме жаңадан алынған білімді қолдану 
мүмкіндігін дұрыс бағалауға мүмкіндік беретін негізгі қағидаттарды, 
заңдылықтарды білу туралы болып отыр. Бұл жалпығылыми немесе 
жалпы кәсіптік пәндердің басым болуы емес, бұл кәсіби пайдалану 
үшін неғұрлым маңызды білімдерді, оларды таңдау қағидаттарын, 
олардың өзара алмасушылық мүмкіндіктерін және т. б. бейіндеуші 
пәндерде анықтау[11]. 
Көптеген мамандықтар үшін мемлекеттік стандарт экономика 
салаларының дамуы мен қажеттіліктеріне байланысты әртүрлі 
мамандану көзделген. Сондықтан маманды дайындаудың келесі 
сызбасын қолдануға болады: 
1 және 2 жыл

жүктеу/скачать 1 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: