Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі Шығыс Қазақстан облысы әкімдігі білім басқармасының

Электрқондырғының (электроқозғалтқыш, басқа электротехникалық бұйымдар) орындалуы келесіні қамтуы тиіс:

- жұмысшыларды электр тоғының және электромагниттік өрістің қауіпті және зиянды әсерінен қорғау, электрқауіпсіздігі  талабына сәйкестігі.

Электрқондырғының (электроқозғалтқыш, басқа электротехникалық бұйымдар) орындалуы келесіні қамтуы тиіс:                                                        

 - жұмысшыларды электр тоғының және электромагниттік өрістің қауіпті және зиянды әсерінен қорғау, электрқауіпсіздігі  талабына сәйкестігі.

Техникалық әдістері және құралдармен электрқауіпсіздік қамтылуы

 Тоқ жүретін және тоқ жүрмейтін бөліктерге тиіп кетуден қорғауды қамтуда, оқшаулама бүліну әсерінен кернеу берілуі мүмкін болғанда, келесі әдіс және құралдар қолданылады:

қорғаныстық қоршау;

— тоқ жүретін бөліктердің қауіпсіз орналасуы;

— тоқ жүретін бөліктерді оқшаулау;

Қауіпсіздік белгілері

Ескерту:

Алдын-алу

Көрсету

— қорғаныстық жермен қосу;

    Электр жеткізу желісінің өткізгіш сымдарына дейін кранның нысанасының қауіпсіз ара-қашықтықта ысыру, бұрылу және көтеру механизмін автоматты тоқтатуға жұмыс қозғалысының шектеуіші.

— қорғаныстық ажыратылу;

— Жеке қорғаныс құралдары:

 Бұл электр құралдарымен жұмыс жасайтын қызыметкерлердің электр тоқпен зақымдануынан қорғайтын құралдарын айтамыз.

 Олар 3 түрге бөлінеді.

1. Изоляциялау құралдары.

2. Қорғау құралдары.

3. Көмекші құралдары.

1. Изоляциялау – қорғану жолы, ол адамды ток жүру элементтерінен изоляциялау арқылы қорғайды. Бұл негізгі жəне қосымша болып екіге бөлінеді.

а) негізгі изоляциялау – ұзақ уақыт электр қондырғы кернеуіне шыдайды. Ол жұмысшыларға тоқ жүру бөлігінде жұмыс жасауға мүмкіндік береді. Оларға мыналар жатады арнайы диэлектрлік қолғап, тоқ өлшеуіш қысқаш, монтер құралы, кернеу көрсеткіш.

б) қосымша изоляциялау – электрлік галоштар, резина төсеніштер т.б

2. Қорғану құралдары: қорғау қорғаныс жабдығы уақытша ток жүретін бөлшектерден қорғайды. Изоляциялау қалпақшасы, ескерту плакаттары, қоршау шектері.

3. Көмекші қорғану заттары – сəулелік, жылулық жəне механикалық жерлерден жұмысшыны жеке қорғауға арналған. Оларға қорғау көзілдіріктері, противогаздар, сақтандыру белбеулері жəне қолғаптар жатады.

Жұмыстарды орындау кезіндегі электр қауіпсіздік ережелері

Жұмыс орындау кезінде:

— өндірістік нұсқау, еңбекті қорғау нұсқаулық ережелерін сақтау;

— электр тоғына түсуді болдырмау мақсатында түйіспелік қысқышқа, шығысына, жалаңаш сымдарға жанасуына ТИЫМ САЛЫНАДЫ;

— Егер тоқ өткізгіш элемент жерде жатса, адымды кернеу қаупі есіңізде болсын.

 Тоқ таратылу зонасында қозғалуға, диэлектрлік галош және кілемше, құрғақ ағаш, бөрене қолданыңыз.

 Қорғаныстық құралдар болмаған жағдайда қысқа адыммен тоқ таратылу зонасынан шығыңыз, аяқты жерден алмай жүру және табанды бір-біріне жақындатып, тигізіп жүру.

  — кран немесе басқа жабдықтың, механизм тоқ жүретін бөлікке тиіп кеткенде немесе электрлік разряд болғанда, аталған механизмнен 8м кем емес қашықтықта болу, адымды кернеу әсері зонасынан шығу ережесін орындау;

  — жабдықтың қорғаныстық жерлестіру жермен жалғануын мұқият қарау  

Жабдықтың бөлігіне жалғанатын жерлестіру өткізгіші, жермен жалғанатын, болттың жалғану немесе дәнекерлеу арқылы орындалады. Жалғану қарауға ыңғайлы болу қажет. 

Жабдықтың бөлігіне жалғанатын жерлестіру өткізгіші, жермен жалғанатын, болттың жалғану немесе дәнекерлеу арқылы орындалады. Жалғану қарауға ыңғайлы болу қажет. 

— электрлік өткізгіш және электржабдықтың дұрыстығын тексеру.

Электр тоғы соққан кезде зақымданушыға алғашқы көмекті көрсетуші ескеруі тиісбіріншіден электркоректендіруші рубильник немесе ажыратқышты ажырату керек

Әрбір жұмысшы, өзінің жұмыс орнына кернеу беретін рубильник орнын білуі тиіс.

— егер электрмен қамтуды ажырату мүмкін болмаса, зақымданушыны тоқ жүретін бөліктерден босату түрлері:

- құрғақ ағаш

- бөліктерден босату түрлері

- немесе диэлектрлік штангі

-ж ағадан тартып

- балтамен өткізгіш сымды шауіп:

1) оперативтік электр қондырғыларды іске қосып тексеру, жеңіл жүмыстар істеу, қорғаныс жабдықтарын ереже бойынша қарап шығу, қауіпсіздігін қарау, еңбекті қорғау;

Электр қондырғыларының еңбек қауіпсіздігі шаралары немесе электр тоғынан қорғану шаралары:

2 түрі бар: кәдімгі әэне жасанды. Кәдімгідей қорғаныстық жерге қосқышқа кез-келген металл қүрылмалы ғимараттар жер астындағы металл труба еткізгіштер, кран жолдары жатады. Ал, жасанды қорғаныстық жерге қосқышқа металл стержендер немесе трубалар 25-50мм, ұзындығы 2-Зм, бұрыштық болат 50х50х5мм және металл ленталар 40х4мм өлшемдегі. Автоматтық ажыратқыш — аппаратын ішіне орналасқан, ол электр кұбырлардың немесе электр қондырғылардың (1000 В-қ) ішіне орналастырады, қауіпті жағдайда ол өздері токтан ажыратады. Пайдаланушылар үшін еңбекті қорғаудын және техникалық қауіпсіздігін, қорғану құралдары.

Қорғану құралдары 2 түрге бөлінеді:

1) Негізгі құралдар: изоляцияланған өлшем штанглері, ток өлшейтін қысқыштар, кернеу көрсеткіштері изоляцияланған құрылғылар, сатылар монтерлық қүрал-жабдықтар изоляцияланған ұстатқыштары бар траптар, алаңдар.

2) Қосымша қорғаныс құралдарына 1000 В кернеулік электр қүрылғыларда: диэлектрикалық қолғаптар, дорожкалар және де изоляцияланған подставкалар, резина фартуктар. Қоршаулы қорғаныстарға: щиттар уақытына қорғаныстық жерге қосқыш, уақытша алып жүретін жерге қосқыштар, сосын қорғаныс плакаттары. Қорғаныс құралдары жүмысшыларға қорғаныс көзілдірігі, арнайы қолғаптар, жанбайтын матадан жасалған қорғайтын монтерлық белдіктер, қорғаныс халаттары және т.б. Жоғарыдан түсу үшін монтерлық белдіктер, тырнақшалар, ременьмен телескоптық қондырғылар, сатылар.