Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі «Talap» коммерциялық емес акционерлік қоғамы
жүктеу/скачать 9,8 Mb.
|
дәнекерлеу ісі (1)
- Бұл бет үшін навигация:
- 2.1.4 Технологиялық құжаттамаға сәйкес конструкцияны құрастыруға және дәнекерлеуге дәнекерленетін металдың ұштарын дайындау
- Бақылау сұрақтары
| Бақылау сұрақтары
Табақ металын түзету қалай жүзеге асырылады? Металл шыбықты түзету қалай жүзеге асырылады? Металды механикалық тазарту үшін қандай құрал қолданылады? Металдарды қолмен тазарту үшін қандай құралдар мен материалдар қолданылады? Қандай жағдайларда металды қолмен тазарту әдісі қолданылады? 2.1.4 Технологиялық құжаттамаға сәйкес конструкцияны құрастыруға және дәнекерлеуге дәнекерленетін металдың ұштарын дайындау. 3-кестеде жиектерді дәнекерлеуге дайындау түрлері көрсетілген. 4-кестеде дәнекерленген қосылыстардың негізгі түрлері, құрылымдық элементтері және өлшемдері көрсетілген. 3-Кесте 4-кесте Дәнекерленген таңбалардың шифрын ашу Дәнекерлеу таңбаларын дәнекерлеушілер мен инженерлер жиі қолданады. Дәнекерлеудің жалпы таңбаларын және олардың мағынасын қалай оқу керектігін біліңіз. Дәнекерлеудің жалпы белгілері және олардың мағыналары. Дәнекерлеу техникалық және өндірістік сызбаларда көрсетілген кезде, жұмбақ таңбалар жиынтығы тігістің түрін, оның мөлшерін және өңдеу мен өңдеу туралы басқа ақпаратты сипаттау үшін қолданылады. Мұнда біз сізді жалпы белгілермен және олардың мағынасымен таныстырамыз. Таңбалардың толық жиынтығы Американдық ұлттық стандарттар институты (ANSI) және американдық дәнекерлеу қоғамы (AWS) шығарған стандартта келтірілген: ANSI / AWS A2.4, дәнекерлеу және бұзылмайтын бақылау белгілері. Дәнекерлеу таңба құрылымы (сурет 14) Сурет 14 Басқару сызығы деп аталатын көлденең сызық-дәнекерлеудің барлық басқа белгілері бекітілген якорь. Дәнекерлеу бойынша нұсқаулар бақылау сызығының бойында орналасқан. Көрсеткі бақылау сызығын дәнекерлеуге болатын қосылыммен байланыстырады. Жоғарыда келтірілген мысалда көрсеткі басқару сызығының оң ұшынан өсіп, төмен және оңға бағытталған, бірақ көптеген басқа комбинацияларға рұқсат етілген. Сур. 1.20 Көбінесе қосылыстың көрсеткі көрсететін екі жағы бар, сондықтан дәнекерлеуге болатын екі орын бар (15-сурет). Мысалы, екі болат пластиналар Т-пішініне қосылған кезде, дәнекерлеу т-бөлігінің өзегінің екі жағында да жасалуы мүмкін. Дәнекерлеу белгісі екі жағын ажыратады басқару сызығынан жоғары және төмен көрсеткі мен Бос орындар арқылы қосылыстар (16- сурет). Көрсеткі көрсеткен қосылым жағы көрсеткі жағы ретінде белгілі және оны дәнекерлеу бақылау сызығынан төмен берілген нұсқауларға сәйкес жүзеге асырылады. Қосылыстың екінші жағы екінші жағы ретінде белгілі және оны дәнекерлеу жоғарыда көрсетілген бақылау сызығындағы нұсқауларға сәйкес жүзеге асырылады. Сурет 16.Таврлы қосылыс Сызықтан төмен жебенің бүйіріне тең, ал сызықтан жоғары екінші жағына тең ереже жебенің бағытына қарамастан қолданылады, егер құрылымды салу кезінде өрісте дәнекерлеу керек болса, тірек сызығының түйіспесінен өсетін жалауша болады. Жалаушасыз дәнекерлеу белгісі дәнекерлеу цехта жасалуы керек екенін көрсетеді. Ескі сызбаларда өріс тігісі Жебе мен басқару сызығының арасындағы түйіспеде боялған қара шеңбермен көрсетілуі мүмкін. Көрсеткі түйісіндегі ашық шеңбер ( 17-сурет) / егер дәнекерлеу төмендегі мысалдағыдай бүкіл буын бойымен өтуі керек болса, тірек сызығы бар. сур. 17 дәнекерлеу белгісінің құйрығыдәнекерлеу туралы қосымша ақпарат алу орны. Онда дәнекерлеу процесіне сілтеме, электрод, егжей-тегжейлі сурет немесе таңбада өзінің арнайы орны жоқ дәнекерлеуді жасауға көмектесетін кез-келген ақпарат болуы мүмкін. Дәнекерлеу түрлері және олардың белгілері Әрбір дәнекерлеу позициясының өзіндік негізгі белгісі бар, ол әдетте басқару сызығының ортасына жақын орналасады (және қосылыстың қай жағында орналасқанына байланысты одан жоғары немесе төмен). Символбұл кішкене үлгі, оны әдетте дәнекерлеудің жеңілдетілген қимасы ретінде түсіндіруге болады. Төмендегі сипаттамаларда таңба көрсеткі позициясында да, екінші жағында да көрсетіледі. сур. 18 бұрыштық тігістер (18-сурет) Бұрыштық тігіс ("оны толтыру" деп жарияланған) қабаттасуды, бұрыштық қосылыстарды және Т - қосылыстарды жасау үшін қолданылады. Оның символынан көрініп тұрғандай, бұрыштық тігіс қимасы шамамен үшбұрышты пішінге ие, дегенмен оның пішіні әрдайым түзу үшбұрыш немесе изоссельдер үшбұрышы бола бермейді. Дәнекерленген металл Бұрыштық тігіс екі элементтің қосылуынан пайда болған бұрышта орналасады және негізгі металға еніп, қосылыс түзеді. (Ескерту: графиканың айқындылығы үшін төмендегі суреттерде дәнекерленген металлдың енуі көрсетілмеген. Алайда, дәнекерлеу сапасын анықтауда ену дәрежесі маңызды екенін мойындаңыз.) Сур. 1.20(19-сурет) үшбұрыштың перпендикуляр аяғы әрдайым таңбаның сол жағында, тігістің бағытына қарамастан жасалады. Аяқтың өлшемі дәнекерлеу белгісінің сол жағында жазылған. Егер дәнекерлеудің екі тармағы бірдей мөлшерде болуы керек болса, тек бір өлшем беріледі; егер дәнекерлеудің аяғы тең емес болса (аяғы бірдей дәнекерлеуге қарағанда әлдеқайда аз), екі өлшем де көрсетіледі және суретте қай аяғы ұзағырақ екендігі көрсетілген. Дәнекерлеу ұзындығы таңбаның оң жағында көрсетілген (20-сурет). сур. 20 егер ұзындығы көрсетілмесе, онда дәнекерлеу көрсетілген өлшемді сызықтардың арасында (егер берілген болса) немесе дәнекерлеу бағыты күрт өзгеруі мүмкін нүктелер арасында орналасуы керек (жоғарыда келтірілген мысалдағы плиталардың соңындағы сияқты). Үзіліссіз дәнекерлеу үшін дәнекерлеудің әр бөлігінің ұзындығы мен дәнекерлеу арасындағы интервал сызықпен бөлінеді (бірінші ұзындық, екінші интервал) және бұрыштық тігіс белгісінің оң жағына орналастырылады. Сур. 1.20 Назар аударыңыз, қашықтық немесе қадам дәнекерлеу арасындағы бос орын емес, бірақ орталықтан орталыққа дейінгі қашықтық (немесе аяғынан аяғына дейін) 21-сурет. Сур. 1.20 Дәнекерленген тігістер (22 – сурет) радиалды тігіс әдетте буындардың шетінен шетіне дейін жасалады, дегенмен ол бұрыштық қосылыстарда, т буындарында және иілген және жалпақ беттер арасындағы буындарда жиі қолданылады. Ойықтарды дәнекерлеудің әртүрлі таңбаларынан көрініп тұрғандай, ойықтарды дәнекерлеудің көптеген жолдары бар, ал айырмашылықтар ең алдымен қосылатын бөліктердің геометриясына және олардың шеттерін дайындауға байланысты. Дәнекерленген металл ойыққа түсіп, негізгі металға еніп, қосылыс түзеді. (Ескертпе: графикалық айқындық мақсатында төмендегі суреттер, әдетте, дәнекерлеу жігі металының енуін көрсетпейді. Дегенмен, дәнекерлеу сапасын анықтау үшін ену дәрежесі маңызды екенін мойындау керек.) 23-сурет дәнекерлеудің әртүрлі түрлері: төртбұрышты ойықтары бар тігістер (23-сурет) Ойық тығыз отырғызу немесе шеттерін кішкене бөлу арқылы жасалады. Бөлу дәрежесі, егер бар болса, дәнекерлеу таңбасында көрсетілген. Сур. 1.20 V-тәрізді ойық (24-сурет) Екі бөліктің шеттері ойық жасау үшін бөлек немесе екі есе кесіледі. V бұрышы дәнекерлеу таңбасында, сондай-ақ тамырдағы қашықтық (бар болса) көрсетілген. Егер V тереңдігі толық қалыңдығы болмаса-немесе екі есе V жағдайында қалыңдығының жартысы-тереңдік дәнекерлеу белгісінің сол жағына беріледі. Егер дәнекерлеудің енуі ойықтың тереңдігінен үлкен болса, V тереңдігінен кейін тиімді мойынның тереңдігі жақшада көрсетілген. Сур. 1.20 Конустық ойықтар (25-сурет) Бір бөліктің шеті кесілген,ал екіншісі төртбұрышты. Көлбеу символының перпендикуляр сызығы тігістің бағытына қарамастан әрдайым сол жақта сызылады. Көрсеткі кесілуі керек бөлікті көрсетеді. Бұл қосымша мән көрсеткі сызығындағы үзіліспен ерекшеленеді. (Алшақтық талап етілмейді, егер конструктор жоқ артықшылық дегенге қатысты қандай бөлшекті өңдеуге жатады жиегі немесе егер ұсақ-түйек, өңдеуге жататын болуы тиіс айқын үшін білікті дәнекерлеуші.) Жиектерді өңдеу бұрышы мен тереңдігі, тиімді тарылуы және тамырға бөлінуі V-ойықтың бөлімінде талқыланған әдістерді қолдану арқылы сипатталады. Сур. 1.20 U-тәрізді ойық (26-сурет) Екі бөліктің шеттері ойық өңделеді. Edge өңдеу тереңдігі, тиімді жұлдыру және тамыр бөлу Vойығы бөлімінде талқыланған әдістерді қолдану арқылы сипатталады. Сур. 1.20 Flare-V ойығы (сурет 27) Әдетте екі дөңгелек немесе қисық бөліктерді қосу үшін қолданылады. Тігістің болжанған тереңдігі таңбаның сол жағында, ал тігістің тереңдігі жақшада көрсетілген. Сур. 1.20 Ойығы бар тігіс (28-сурет) Әдетте дөңгелек немесе қисық элементті жалпақ элементпен байланыстыру үшін қолданылады. Пирофакель-V жағдайындағыдай, екі иілген беттерден пайда болған ойықтың тереңдігі және дәнекерленген тігістің өзі таңбаның сол жағына берілген, ал дәнекерлеу тереңдігі жақшада көрсетілген. Таңбаның перпендикуляр сызығы тігістің бағытына қарамастан әрдайым сол жақта сызылады. 29-сурет 29-суретте жіктердің ойықтарында қолданылатын жалпы қосымша таңбалар көрсетілгенThru балқымасы және таңбалар бары. Екі таңба да тігістің толық енуі бір жақты дәнекерлеу арқылы жасалуы керек екенін көрсетеді. Еріген жағдайда тамыр қосылыстың артқы жағындағы дәнекерленген металмен нығайтылуы керек. Арматураның биіктігі, егер ол өте маңызды болса, дәнекерлеудің негізгі символынан басқару сызығында орналасқан балқыту символының сол жағында көрсетіледі. Тігістің толық енуіне қол жеткізу үшін тірек тақтасы қолданылған кезде, оның символы дәнекерлеудің негізгі символынан басқару сызығына орналастырылады. Егер дәнекерлеу аяқталғаннан кейін жолақты алып тастау керек болса, "R" әрпі артқы жолақтың символына орналастырылады. Артқы панельдің символы штепсельдің немесе ойықтың дәнекерлеу символымен бірдей пішінге ие, бірақ контекст әрқашан таңбаның ниетін нақтылауы керек. Қосылу үшін штепсельдік және саңылаулы тігістер (30-сурет) қолданылады 30-сурет бір-біріне сәйкес келетін элементтер, олардың бірінде тесіктер бар (дәнекерлеуге арналған дөңгелек, саңылауларға ұзартылған). Дәнекерленген металл тесіктерге түсіп, екі элементтің негізгі металына еніп, қосылыс түзеді. (Ескерту: неғұрлым түсінікті болу үшін төмендегі суреттерде дәнекерленген металдың енуі көрсетілмеген. Дегенмен, дәнекерлеу сапасын анықтау үшін ену дәрежесі маңызды екенін мойындау керек.) әр қосқыш таңбаның сол жағында, ал қосқыштар арасындағы қашықтық (қадам) оң жақта көрсетілген. Дәнекерлеу үшін әр ұяшықтың ені таңбаның сол жағына, ұзындығы мен қадамы (сызықпен бөлінген) таңбаның оң жағына, ал егжейтегжейлі сурет құйрықта көрсетілген. Штепсельдер мен ойықтардың саны дәнекерленген белгінің үстінде немесе астында жақшада көрсетілген. Көрсеткі жағынан және екінші жағынан белгілер қай бөлікте тесік бар екенін көрсетеді. Егер тесік толығымен дәнекерленген металлмен толтырылмаса, оның тереңдігі дәнекерлеу белгісімен көрсетіледі. Бақылау сұрақтары Сіз қандай дәнекерленген қосылыстарды білесіз? Металл конструкцияларын өндіруде жиектерді кесудің негізгі түрлері қандай? Суреттегі көлденең сызық нені білдіреді? Басқару сызығына қосылған көрсеткі нені білдіреді? Дәнекерленген тігістер сызбаларда қалай белгіленеді? жүктеу/скачать 9,8 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|