Қазақстан республикасының денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрлігі қожа ахмет ясауи атындағы халықаралық
Иондаушы сәулелердің табиғи көздері
жүктеу/скачать 10,61 Mb.
|
10.9. Иондаушы сәулелердің табиғи көздеріЖер шарының тұрғындары, негізгі сәулеленуді табиғи көздерден алады. Ол жалпы радияциялық фонның 70 пайызын құрайды. Табиғи көздердің көп бөлігінің иондаушы сәуле әсерінен құтылу мүмкін емес. Жердің өмір сүру тарихынан басынан бастап жердің бетіне космостар әртүрлі сәулеленулер түсіп, жерге радиактивті заттарға өтеді. Адам екі жолмен сәулеленеді. Радиактивті заттар да басқа иондаушы заттар секілді ағзадан тыс орналасып оны сырттан сәулелендіру мүмкін. Егер радионуклид адам тыныс алатын ауада, тағамда немесе суда болса және ол ағзаның ішіне түссе, онда ол ішкі сәулелену деп аталады. Радияцияның табиғи көздерінен кез-келген жер тұрғындары сәулеленеді. Бірақ та кейбір адамдар басқаларға қарағанда радияцияның көп дозасын алуы мүмкін. Бұл олардың қайда тұратынымен байланысты болып келеді. Жер шарының кейбір аймақтарында. Мысалы, радиоактивті кендер көбірек орналасқан жерлерде орташа радиоактивті дозадан жоғары болады. Сәулелену дозасы адамның өмір сүру салтына да байланысты: кейбір құрылыс материялдарын қолдану, газ немесе көмір қолдану, бөлменің герметизациясы және ұшақта ұшу-осының барлығы табиғи көздердің радияция мөлшерін жоғарылатады Табиғи радияция есебінен адам ұшырайтын сәулеленудің көп бөлігіне, жалпы алғанда жердің радияция көзі жауапты. Орташа алғанда олар тұрғындар қабылдайтын, сәуленің жылдық эквиваленттік тиімділік дозаның 5/6 –дай бөлігімен қамтамасыз етеді, ал қалған сәулелер дозаның қалыптасуына иондаушы көзінен ғарыштық сәулелер септігін тигізеді. Тежеленуші сәулелену. Рентген сәулесінен 1-10МэВ шегінде болатын квант энергиясымен ерекшеленеді. Оны сонымен бірге арнайы күшейткіштерде, вакуумды жүйеде, электрондарда жедел тежеу және күшейту арқылы электростатикалық сызықты – ЭСК( электрондардың сызықты күшейткіштері), циклы кұшейткіштер арқылы болады. Бета сәулесі- корпускулярлы, үлкен жылдамдықпен жылжитын, электрондардан тұрады. Кванттарға қарағанда электрондардың белгілі массасы, электрондық заряды бар, олар электрондық және магниттік өрісте өз жолдарынан ауысады. Бета бөлшектері элементтердің жасанды және табиғи ядролық ауысуынан нәтижесінде пайда болады. Ауада өтімділік қабілеті-20м, суда-25см, жұмсақ тіндерде 1см. жүктеу/скачать 10,61 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|