Қазақстан Республикасының Экология, геология және табиғи ресурстар министрлігі

52 
шағын ГЭС 
млн.кВтч 
650,02 
781,4 
1105,3 
Күн электр станциялары 
млн.кВтч 
114,28 
138,8 
563,14 
Биоэлектр станциялары 
млн.кВтч 
0,69 
0 
14,9 
Электр энергиясын өндірудің жалпы 
көлеміндегі ЖЭК өндірілетін электр 
энергиясының үлесі
% 
1,08 
1,3 
2,3 
Дереккөз: ҚР Энергетика министрлігі 
2018 жылы мынадай жобалар пайдалануға берілді: 
- «Group Independent» ЖШС компаниясының «Маңғыстау облысының Мұнайлы 
ауданындағы Батыр а. қуаттылығы 2 МВт СЭС» жобасы; 
- «Burnoye Solar-2» ЖШС компаниясының «Жамбыл облысының Жуалы ауданындағы 
қуаттылығы 50 МВт Бурное солар-2 құрылысы» жобасы; 
- «ВЭС Сарыбұлақ» ЖШС компаниясының «Алматы облысының Сарыбұлақ ауылындағы 
қуаттылығы 4,5 МВт ВЭС Сарыбұлақ құрылысы» жобасы; 
- «ВЭС Сарыбұлақ-2» ЖШС компаниясының «Алматы облысының Сарыбұлақ 
ауылындағы қуаттылығы 4,5 МВт ВЭС Сарыбұлақ-2 құрылысы» жобасы; 
- «SES Saran» ЖШС компаниясының «Қарағанды облысындағы Сарань қ. Қуаттылығы 
100 МВт СЭС құрылысы» жобасы. 
Жоғарыда көрсетілген жобалар бойынша тартылған инвестициялардың жалпы көлемі 160 
млн. АҚШ доллары.
2019 жылы ҚР Энергетика министрлінің мәліметі бойынша 2018 жылмен салыстырғанда 
77,8%-ға өсіп, 2,4 млрд.кВт / сағ «жасыл» энергия өндірілді. Электр энергиясын өндірудің 
жалпы көлеміндегі ЖЭК үлесі-2,3%. 2019 жылы ЖЭК 21 нысаны пайдалануға берілді.
2019 жылдың аяғында орнатылған қуаты 504,55 МВт болатын 21 жаңартылатын энергия 
нысандары пайдалануға берілді. Жаңартылатын энергия көздерінің жобалары үшін тартылған 
инвестицияның жалпы көлемі 613 миллион АҚШ долларын құрады. 
Осылайша, жаңартылатын энергия көздерінің жұмыс істеп тұрған объектілерінің жалпы 
саны 90-ды құрады, олардың жалпы қуаттылығы 1050,1 МВт (ГЭС - 222,2; ЖЭС - 283; 8 ТЭЦ - 
541,7; биогаз қондырғысы - 2,42). 
2020 жылы жалпы қуаттылығы 605,5 МВт болатын тағы 18 жаңартылатын энергия 
нысанын пайдалануға беру жоспарланып отыр. Тиісінше, жаңартылатын энергия көздері 
нысандарының санын 2020 жылы 108-ге (1650 МВт) дейін арттыру жоспарлануда. 
Статистикалық деректер бойынша, ірі су электр станцияларын ескере отырып, ЖЭК 
есебінен электр энергиясын өндіру 2019 жылы 11097,0 млн.кВт сағ. құрады, оның ішінде 9993,7 
млн.кВт.с - гидроэлектростанциялар 707,1 млн. кВт.с-жел электр станциялары, 391,2 
млн.кВт.с-күн электр станциялары және 5,0 млн. кВт.с-биогазбен электр энергиясы өндірілген 
(1.4.2-кесте.). Әр түрлі салалардың электр энергиясын тұтынуы 1.4.1 суретте көрсетілген. 
1.4.2-кесте. ЖЭК электр энергиясын өндіруді ҚР облыстары бойынша бөлу. 
мың.кВт.с 
ЖЭК электр 
энергиясыны
ң жалпы 
өндірісі 
Су электр 
станцияларын
ың электр 
энергиясын 
өндіруі 
Жел электр 
станциялары
ның электр 
энергиясын 
өндіру 
Күн электр 
станцияларын
ың электр 
энергиясын 
өндіруі 
Биогазды 
пайдалана 
отырып 
электр 
энергиясын 
өндіру 
Электр 
энергиясының 
жалпы 
өндірісіндегі 
ЖЭК үлесі % 
Қазақстан 
Республикасы 
11 096 990,6
9 993 658,8
707 135,1
391 229,6
4 967,1
10,4
Ақмола 
230 796,6
230 776,4
20,2
21,4
Ақтөбе 
Алматы 
2 465 857,3
2 385 809,3
36 136,0
43 912,0
65,9
Атырау
206 628,0
206 628,0
3,4

53 
БҚО 
Жамбыл 
407 656,4
58 325,0
189 562,3
159 769,1
17,0
Қарағанды 
177 547,1
4 263,0
170 320,1
2 964,0
1,1
Қостанай 
Қызылорда 
3 054,2
3 054,2
0,2
Маңғыстау 
39 727,5
36 682,1
3 045,4
0,8
Павлодар 
2 633,3
2 624,5
8,8
0,0
СҚО 
21 549,8
16 827,0
4 722,8
0,6
Түркістан 
505 020,2
495 565,6
9 454,6
96,6
ШҚО 
6 841 333,6
6 841 333,5
0,1
70,6
Нұр-Сұлтан 
4,8
2,0
2,8
0,0
Алматы қ. 
191 017,4
191 016,4
1,0
5,9
Шымкент қ. 
4 164,4
519,0
1 642,3
2 003,1
0,6
Ірі су электр станцияларын есепке алғандағы деректер. 
Дереккөз: https://stat.gov.kz. «Қазақстан Республикасының отын-энергетикалық балансы» бюллетені 
 
Жаңармалы энергия көздерінен (ЖЭК) өндірілетін және бірыңғай энергетикалық жүйенің 
электр желісіне жеткізілетін электр энергиясын сатып алу мен сатуды «Жаңартылатын энергия 
көздерін қолдау жөніндегі қаржылық есеп айырысу орталығы» ЖШС жүзеге асырады. Орталық 
2013 жылғы «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне жаңартылатын 
энергия көздерін пайдалануды қолдау мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу 
туралы» Заңға сәйкес құрылды.
ЖЭК дамуының бастапқы кезеңінде тіркелген тарифтер тетігі ЖЭК нарығын жылдам іске 
қосуға және ЖЭК мынадай түрлерін іске асыруды жүзеге асыруға мүмкіндік берді: электр 
энергиясын өндіруге арналған жел, күн, кіші гидроэнергетика (35 МВт-тан кем станциялар) 
станциялары.
2017 жылдан бастап ЖЭК жобаларын іске асыру үшін іріктеу аукцион тетігі бойынша 
өтеді. Бұл бір жағынан жобалар мен инвесторларды іріктеудің ашық әрі түсінікті процесін 
жасауға, екінші жағынан ЖЭК қуаттарын енгізуден соңғы тұтынушылардың тарифтерге әсерін 
азайтуға мүмкіндік беретін неғұрлым тиімді технологиялар мен жобаларға ставка жасауға 
мүмкіндік берді.
1990 1995 2000 2005 2010 2015 2020 
2025 2030 2035 2040
/ Шығындар және өз қажеттіліктері I Құрылыс Көлік Өнеркәсіп Ауыл шаруашылығы ■ ТКШ
1.4.1-сурет Қазақстанда электр энергиясын тұтыну және оның шығыны.

54 
Дереккөз: Kazenergy 2017 ж Ұлттық энергетикалық баяндамасы 
2017 жылы «Жаңартылатын энергия көздерін пайдалануды қолдау туралы» ҚР Заңына 
енгізілген өзгерістер мен толықтыруларды іске асыру үшін 2018 жылы жалпы жиынтық қуаты 1 
Гвт шекті аукциондық бағалар (ҚР ЭМ 2018 жылғы 30 қағтардағы №33 бұйрығы) және 2018 
жылға аукциондық сауда-саттықты өткізу кестесі бекітілді.
Министрлік бірыңғай электр энергетикалық жүйе (БЭЖ) аймақтары бойынша нысаналы 
индикаторларды, барынша рұқсат етілген қуаттарды, инфрақұрылымның дайындығын, электр 
энергиясына қажеттілікті, сондай-ақ ЖЭК әлеуетін ескере отырып, ЖЭК пайдалану жөніндегі 
объектілерді орналастырудың тиісті жоспарын әзірледі және бекітті (2017 жылғы 24 ақпанда 
Энергетика министрінің №68 бұйрығымен). 
ЖЭК жобаларын іске асыру кезінде валюталық тәуекелдерді төмендету мақсатында 
«Тіркелген тарифтер мен шекті аукциондық бағаларды айқындау қағидаларын бекіту туралы» 
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылғы 27 наурыздағы №271 қаулысына өзгеріс енгізу 
туралы» ҚР Үкіметінің 2018 жылғы 10 мамырдағы №249 қаулысы қабылданды. 
Инвестициялық ахуалды жақсарту және инвесторлар үшін қолайлы жағдай жасау 
мақсатында 2018 жылғы 11 қыркүйекте ҚР Энергетика министрінің №360 бұйрығы бекітілді. 
Оның шеңберінде аукциондық сауда-саттықты ұйымдастыру және өткізу қағидалары, ЖЭК 
электр энергиясын орталықтандырылған сатып алу-сату қағидалары және тиісті үлгілік 
шарттар пысықталған болатын. 
Жалпы қуаттылығы 1 205 МВт болатын жаңартылатын энергия көздері жобалары 
бойынша 2018 - 2019 халықаралық аукциондық сауда-саттық электрондық форматта өткізілді. 
Аукционға 12 елден 138 компания қатысты: Қазақстан, Қытай, Ресей, Түркия, Германия, 
Франция, Болгария, Италия, Біріккен Араб Әмірліктері, Нидерланды, Малайзия, Испания. 1205 
МВт аукционға қатысушылар белгіленген қуаттылығы 3893,52 МВт жобаларды іске асыруға 
өтінімдерді ұсынды, олар сұраныстан 3,2 есе асып түсті. 
БиоЭС, СЭС және БЭЖ жобаларына сәйкес, сұраныс көлемі ұсыныс көлемінен шамамен 2 
есе асып түсті, аукционға қатысушылар арасында ең үлкен қызығушылық СЭС жобаларын іске 
асыруға қатысты болды, олар үшін сұраныс көлемі ұсыныстан 7 есе асып түсті (SPP 
аукциондық көлемі 290 МВт болған кезде қатысушылардың ұсынысы 2023,1 МВт). 
Аукцион нәтижесінде 30 компания RES электр энергиясын бір рет сатып алушымен 
(АӨҚ) жалпы қуаты 804,3 МВт-қа 15 жылға және 12 компания жалпы қуаты 162,89 МВт-қа 
шарттар жасасу кезеңінде келісім-шартқа отырды. 
Сонымен қатар, аукционға қатысушылардың сұранысы бойынша жел электр станциялары 
(ЖЭС) электр энергиясының тарифтерінің орта есеппен 10,6% -ға, кіші су электр станциялары 
(СЭС) 14,5% -ға, күн электр станциялары (ЖЭС) 36% -ға төмендегені атап өткен жөн.
Сонымен бірге жеке жобалар үшін тарифтердің максималды төмендеуі ЖЭС үшін 51%, ЖЭС 
және СЭС үшін 23% құрады. 
ЖЭК-ті электр энергиясының жалғыз сатып алушысы - Есеп айырысу-қаржы орталығы 
аукциондық тариф бойынша 15 жылдық келісімшарт бойынша, сондай-ақ жылдық тарифтік 
индекстеу арқылы ЖЭК электр энергиясын кепілдендірілген сатып алу түріндегі ЖЭК-ті қолдау 
шарасы жаңартылатын энергетика секторының дамуын жалғастыруға, сондай-ақ ЖЭК-ті 
дамытудың қабылданған нақты мақсатты индикаторларына қол жеткізуге мүмкіндік береді. 
2020 жылға қарай электр энергиясын өндірудің жалпы көлеміндегі жаңартылатын энергия 
көздерінің үлесіне 3%, 2030 жылға қарай 10% қол жеткізуді қамтамасыз ету. Біз жаңартылатын 
энергияны сатып алуға келісімшарт жасасқан инвесторлардың жобаларын іске асыру арқылы 
2020 жылға дейін мақсатты индикаторға қол жеткізуді жоспарлап отырмыз. 
Аукционға қатысушыларға қойылатын біліктілік талаптарын қамтитын аукциондық сауда-
саттықты ұйымдастыру және өткізу ережесіне сәйкес ҚР Энергетика министрлігінің ресми 
сайтында келесі аукциондық сауда-саттықты өткізу кестесі тұрақты орналастырылады.
ЖЭК нарығын құру халықаралық қаржы институттарымен және Еуропалық Қайта Құру 
және даму банкі (ЕҚДБ), Азия Даму Банкі, Жаңартылатын энергия жөніндегі IRENA (IRENA) 
халықаралық агенттігі, Дүниежүзілік банк, БҰҰ Даму Бағдарламасы, USAID, Nrel 

55 
Американдық ұлттық зертханасы, Eni, General Electric, Shell компаниялары сияқты және тағы 
басқа ұйымдармен өзара іс-қимыл жасау жолымен жүзеге асырылады. 
ҚР Энергетика министрлігі БҰҰДБ-мен бірлесіп 2017 жылдың соңында Қазақстанда күн 
энергетикасын жоспарлау және енгізуге арналған интерактивті күн атласын әзірледі. 2018 
жылы ҚР күн ресурстарының атласы ЖЭК бойынша есептік-қаржылық орталыққа берілді. 
Қазіргі уақытта «ЖЭК бойынша РФО» ЖШС интернет-сайты арқылы Атласқа тегін, ашық қол 
жеткізу қамтамасыз етіледі (rfc.kegoc.kz).
ЖЭК белсенді дамытудан басқа, Энергетика министрлігінің бірінші кезектегі іс-
шараларының қатарында газ саласын одан әрі дамыту тұр. Халықаралық сарапшылардың 
болжамдары бұл мәселенің ұзақ мерзімді перспективада келешегі зор екенін айтады. Көмірді 
газ отынымен біртіндеп ауыстыру қоршаған ортаға әсер ету деңгейін төмендетіп қана қоймай, 
арниктік газдар шығарындыларын азайтуға мүмкіндік береді. 
Елді газдандыру белсенді жүргізілуде, Энергетика министрлігінің мәліметтері бойынша 
2018 жылдың қорытындысы бойынша халықты газдандыру деңгейі 49,68%-ға жетті (шамамен 9 
млн.адам), ал 2020 жылға дейін газдандыру деңгейі бойынша 50%-ға өту жоспарланған. 
Облыстар әкімдіктерінің деректері бойынша елді газдандырудың нақты жалпы деңгейі 2019 
жылы халықтың жалпы санының 51,47%-ын (9,5 млн.адам) құрады (1.4.3-кесте). 
1.4.3-кесте. Өңірлер бойынша халықты газдандыру деңгейі
Облыстар бойынша 
барлығы 
Облыс 
бойынша газ 
құбырларының 
жалпы 
ұзындығы, км 
01.01.2020 ж. 
облыс 
халқының 
саны 
01.01.2020 ж.
газдандырылға
н халықтың 
саны 
Облыс (қала) халқын 
газдандыру деңгейі, % 
01.01.2019 
01.01.2020 
Қазақстан 
Республикасы 
51 561 
18 632 169 
9 539 721 
49,68 
51,20 
Ақмола 
0 
736 682 
0 
0 
0 
Ақтөбе 
6 720 
881 728 
792 472 
88,5 
89,9 
Алматы 
4 161 
2 055 651 
801 564 
39,2 
39,0 
Атырау
5 921 
645 371 
634 635 
98,4 
98,3 
БҚО 
7 614 
656 974 
627 300 
95,5 
95,5 
Жамбыл
4 745 
1 130 276 
1 000 400 
75,3 
88,8 
Қарағанды 
0 
1 376 827 
0 
0 
0 
Қостанай 
3 908 
868 524 
487 185 
55,2 
56,1 
Қызылорда 
2 710 
803 545 
517 325 
64,2 
64,4 
Маңғыстау 
4 499 
698 919 
688 776 
99,0 
98,6 
Павлодар
0 
752 252 
0 
0 
0 
СҚО 
0 
548 751 
0 
0 
0 
Түркістан 
9 411 
2 018 100 
1 152 672 
54,7 
57,1 
ШҚО 
224 
1 369 635 
16 362 
0,7 
1,2 
Нұр-Сұлтан қ. 
0 
1 136 008 
0 
0 
0 
Алматы қ. 
5 309 
1 916 782 
1 869 197 
98,2 
97,5 
Шымкент қ. 
6 340 
1 036 144 
951 833 
92,0 
91,9 
Дереккөз: ҚР Энергетика министрлігінің деректері 
2019 жылы республикалық бюджеттенн елді газдандыруға 88 жоба, оның ішінде 
Алматы, Ақтөбе, Жамбыл, Батыс Қазақстан, Маңғыстау, Қостанай, Қызылорда, Шығыс 
Қазақстан, Қарағанды, Түркістан облыстарында және Нұр-Сұлтан қаласында жалғасатын 16 
және 72 жаңа жоба іске асыруға 39,3 млрд.теңге бөлінді. 2019 жылы барлығы 15,4 млрд.теңге 
сомасына 36 жоба аяқталды. 2019 жылы қосымша 663,8 км газ желісі өткізілді. Газ реттеу 
пункттерінің саны 1380 бірлікті құрады, табиғи газды есепке алу құралдарының орнатылған 

56 
саны 25937 бірлікті құрады. 2019 жылы аяқталған жобалар бойынша 100 мыңнан астам халық 
газға қосылуға мүмкіндік алды.
Халықты газдандырудың ең жоғары деңгейіне Маңғыстау, Атырау облыстарында және 
Алматы қаласында (100%-ға жуық) қол жеткізілді. СҚО, Қарағанды, Ақмола, Павлодар 
облыстары және Нұр-Сұлтан қаласы толығымен газдалмаған күйінде қалып отыр (1.4.3-кесте, 
1.4.2-сурет). 
2017 жылы табиғи газ ресурстары 32,4%-ға меншікті өндіру есебінен және 16,1%-ға 
ТМД елдерінен импорттау арқылы қамтамасыз етілді. Табиғи ресурстардың жалпы көлемінде 
табиғи газ үлесінің өсу үрдісі байқалады (2012 жылғы 19,3%-дан 2017 жылғы 26%-ға дейін).
2017 жылы 52,9 млрд.м
3
газ өндірілді, ал 2018 жылы – 55,5 млрд. м
3
. Табиғи газды ішкі 
тұтыну 2016 жылы 13,2 млрд.м
3
-ден 2018 жылы 14,8 млрд. м
3
-ге дейін (өсім 12%-ға) өсті. Газ 
саласы үшін негізгі міндет елді мекендер мен энергетика объектілерін газдандыру болып 
қалып отыр. 
Жер қойнауын пайдаланушылардың шикі газды өңдеуді дамыту бағдарламаларын іске 
асыру барысында 2018 жылы мұнай өндіру кезінде жағылатын ілеспе газ көлемі өткен 
жылмен салыстырғанда (1043,5 млн.м
3
) 30%-ға төмендеді және 731,5 млн. м
3
құрады, мұнай 
өндіру 2017 жылы 86,2 млн. тоннадан 2018 жылы 90,36 млн. тоннаға дейін және газ өндіру 
тиісінше 52,9-ден 55,5 млрд. м
3
дейін ұлғайған. Бұл ретте кәдеге жаратылған газ көлемі 51,9 
млрд.м
3
-тен 54,7 млрд. м
3
-ке дейін, яғни 2,8 млрд. м
3
-қа ұлғайды, бұл тұтастай алғанда ел 
өңірлеріндегі экологиялық жағдайға оң әсер етеді және газ ресурстарын ұтымды пайдалануға 
ықпал етеді. 
1.4.2-сурет. Қазақстан халқын газдандыру деңгейі. 
Елімізде 2019 жылы электр энергиясын өндіру 106,5 млрд.кВт/сағ. немесе 2018 жылға 
қарағанда 99,3%-ды құрады. 2019 жылы электр энергиясын өндірудегі газ электр 
станцияларының үлесі 19 309,8 млрд.кВтс немесе 20,2%-ды құрады. 

57 
2017* жылы электр энергетикасындағы көмірқышқыл газының шығарындылары 2012 
жылғы деңгейден 6,9%-ға артты. 

жүктеу/скачать 4,19 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: