9. Күтілетін нәтижелер
Күтілетін нәтижелер «құзыреттілік» ұғымы арқылы түсіндіріледі, оны
операциялық деңгейде өлшеу индикаторлардың көмегімен жүзеге асырылады (3-
кесте).
Кесте 3. Құзыреттерді дамыту индикаторлары
Даму индикаторлары
Аспаптық және
жүйелі
құзыреттер
Әлеуметтік-жеке
құзыреттер
Экономикалық
және ұйымдастыру-
басқару
құзыреттері
Кәсіби-бейіндеуші
құзыреттер
-
талдау және
синтездеу қабілеті
мен дайындығы;
-
зерттеу және
білім
беру
процесін
ұйымдастыру
және жоспарлау
қабілеті
мен
дайындығы;
-
әртүрлі
бағдарламалық
оқытумен жұмыс
істеу дағдыларын
пайдалану
қабілеті
және
дайындығы;
- білім беру ұйымы
қызметінің мәселелері
бойынша
сындарлы
сынға және өзін-өзі
сынға алу қабілеті;
- командада жұмыс
істей
білу
және
дайындық;
- тұлғааралық қарым-
қатынас этикасына ие
болу;
-
табысқа ұмтылу,
шығармашылық
бастама білдіру;
- халықаралық ортада
жұмыс істеу қабілеті
мен дайындығы;
Шығармашылық
педагогикалық
ұжымның жұмысын
ұйымдастыру
қабілеті;
-
білім
сапасын
басқару
бойынша
білімді
пайдалану
қабілеті;
-
өзінің
кәсіби
қызметінің
нәтижелерін дұрыс
бағалау қабілеті;
-
инновациялық
идеяларды
пайдалану қабілеті
мен дайындығы;
- мамандық бойынша
базалық
білімді
жұмыста
пайдалану
қабілеті;
-
жұмыста арнайы
(тереңдетілген кәсіби
білімді)
қолдану
қабілеті;
-
ғылыми-зерттеу
сипатындағы білімді
іске асыру қабілеті;
-
шығармашылық
идеяларды түпкілікті
нәтижеге
жеткізу
мүмкіндігі;
38
-
ақпаратты
басқару
дағдыларын
пайдалану
қабілеті
және
дайындығы
(ақпаратты табу
және
талдау
қабілеті);
- шығармашылық
және
басқарушылық
шешімдер
қабылдауға
дайындық;
-
білімді
практикада
қолдану қабілеті;
- жаңа идеяларды
қалыптастыру
мүмкіндігі;
- өз жұмысының
сапасы
үшін
жауапкершілік
- үздіксіз оқу қабілеті
мен дайындығы;
-
жаңа
кәсіби
жағдайларға
тез
бейімделу мүмкіндігі;
- өз бетінше жұмыс
істеу қабілеті;
-
өз
қызметінің
нәтижелері
үшін
жауапкершілікті өзіне
алуға дайын болу;
- әріптестерге ашық
және құрметпен қарау
-
шығармашылық
тәуекелге дайындық;
-
өз
қызметінің
тәуекелдерін бағалай
білу
Осылайша, білім беру ұйымдарының басшыларын ротациялау үшін келесі
тетіктерді пайдалану ұсынылады:
1. Ротация принциптерін жүзеге асыруды қамтамасыз ету
2. «Ротация туралы ережені» әзірлеу
3. «Ротациялық жоспарды» әзірлеу
4. Өңірлік аспектіні ескере отырып, басшыны ауыстыруды талап ететін/
ротациялауға жататын білім беру ұйымдарын/білім беру ұйымдарының
басшыларын айқындау жөніндегі өлшемшарттарды (критерийлерді)
әзірлеу.
5. Кадрлық резервті құру
6. Бейімделу процесін дайындау
7. Ұжыммен және ата-аналар қауымымен байланыс
8. Мониторинг
9. Күтілетін нәтижелер
39
Қорытынды
Айналу терең ойластырылған болуы керек. Оны білім беру ұйымдары
басшыларының қозғалысы жеке, алдын ала жоспарланатын және жалпы білім
беру жүйесіне жүктелген міндеттерді шешуге ықпал ететін педагогикалық
кадрларды дамыту жүйесінің құрамдас бөлігі ретінде қарастырған жөн.
Білім беру ұйымдарының басшыларын ротациялауды қолдану келесі
артықшылықтарды береді:
Білім беру мүмкіндіктерінің теңдігі
. Ротация, зерттелген елдердің
халықаралық тәжірибесі көрсеткендей, студенттердің кең ауқымы үшін
тәжірибелі, жоғары кәсіби мұғалімдерге қол жеткізуді қамтамасыз етеді.
Мектептегі білім берудің біртектілігі.
Тағы да, білім беру басшылары
мен мұғалімдерді ротациялау ұзақ уақыт бойы жұмыс істеп келе жатқан елдердің
тәжірибесіне сүйене отырып, білім берудің мемлекеттік секторында білікті
мұғалімдер жеке секторға қарағанда біркелкі бөлінген деп айтуға болады.
Теңгерімді педагогикалық ұжым.
Мысалы, Жапонияда мұғалімдерді
ротациялауды қадағалайтын Білім беру кеңесі командалардың жас және
тәжірибелі мұғалімдер арасындағы, ер және әйел мұғалімдер арасындағы тепе-
теңдікті сақтауын қамтамасыз етеді.
Позитивті тәжірибе мен тәжірибені беру.
Бұл мұғалімдермен де, мектеп
әкімшілігімен де жұмыс істейді. Мысалы, Сингапурда оқу орындарының
директорларын ротациялау идеясы, басқалармен қатар, пайдалы, дәлелденген
тәжірибелерді белгілі бір мектепте ғана емес, сонымен қатар білім беру
мекемелерінің тұтас «тізбегіне» енгізу болып табылады.Азия елдерінің
тәжірибесі көрсеткендей, ротация шынымен де кәсіби өсу мен тәжірибе үшін
тиімді.
Мұғалімдер әртүрлі командалар мен жағдайларда жұмыс істеу тәжірибесін
алу мүмкіндігіне ие болады. Ал ротация бір жақты болмайтындықтан, яғни әлсіз
мектептерге тәжірибелі басшылар ғана ротацияланбайды, сонымен қатар
жаңадан бастағандар да күштірек мектептерге жұмысқа орналасады, бұл
жаңадан келгендерге әріптестерінен сабақ алуға және педагогикалық тәжірибе
жинақтауға мүмкіндік береді. Білім беру ұйымдарының басшылары жаңа
ұжымда жұмыс істеуге, сан алуан мәселелер мен мәселелерді шешуге үйренеді.
|