Ќазаќстан Республиксыныњ Білім жєне ѓылым министрлігі
II тарау. Жалпы психикалық даму моделі ретінде балалардың психофизиологиялық дамымауының ерекшеліктерін зерттеу
жүктеу/скачать 393,5 Kb.
|
| II тарау. Жалпы психикалық даму моделі ретінде балалардың психофизиологиялық дамымауының ерекшеліктерін зерттеу
2.1."Психофизиология" ұғымының мәні "Психофизиология" термині XIX ғасырдың басында француз философы Н. Массиастың арқасында пайда болды, ол бұл терминді нақты объективті физиологиялық әдістерге негізделген психиканы зерттеу үшін қолданды [1, с. 37]. Осыған ұқсас анықтаманы - "физиологиялық психология" - психологияның негізін қалаушы Вильгельм Вундт өз еңбектерінде қолданған. Алайда, біздің көрнекті отандасымыз Александр Романович Лурия өткен ғасырдың 70-ші жылдарында жарияланған еңбектерінде физиологиялық психология жеке күрделі психикалық процестер мен функциялардың физиологиясын зерттейтінін, ал психофизиология адам мен жануардың біртұтас мінез-құлқының физиологиялық негіздерін іздейтінін анықтап, осы екі ұғымды анықтады. Психофизиология-бұл психологиялық және физиологиялық ақпаратты қолданатын ғылым, оның зерттеу саласы адамның мінез-құлқының физиологиялық параметрлері болып табылады [12, с. 16]. Психофизиологияның міндеттері: 1. Орталық жүйке жүйесінің организмнің сыртқы және ішкі ортасы туралы ақпаратты алу, беру және талдаудың физиологиялық механизмдерін зерттеу; 2. Шешім қабылдау механизмдерін және оларды ми мен жалпы дене деңгейінде жүзеге асыруды зерттеу; 3. Зейіннің, мотивацияның, есте сақтаудың, ойлаудың, қозғалыстың физиологиялық негіздерін білу; 4. Қалыпты және стресстік жағдайларда эмоционалды реакциялардың физиологиялық негіздерін білу; 5. Адам психикасына байланысты физиологиялық функциялардың бұзылу механизмдерін білу; 6. Психодиагностика мақсаттары үшін физиологиялық параметрлер динамикасын бақылауды қолдана білу; 7. Психикалық процестердің физиологиялық корреляциясы туралы білімді қолдана отырып, пациенттің психикасы мен мінез-құлқына түзету әсерін тигізе білу; 8. Психокоррекцияны пациенттің өзгерген физиологиялық параметрлері мен денесінің жағдайына оң әсер ету үшін қолдана білу (әсіресе балалар психологының жұмысындағы қазіргі заманғы бағыт). Психофизиология әдістеріне мыналар жатады: бақылау, сынақтар, модельдеу, эксперимент және электрофизиологиялық әдістер (эрг - ретинальды Жарық стимуляциясына жауап ретінде пайда болатын биоэлектрлік белсенділіктің графикалық көрінісі; ЭОГ – электроокулография және ЗВП - визуалды индукцияланған потенциалдар) [20, С. 61]. Психофизиология бірнеше негізгі салаларға бөлінеді, олардың әрқайсысы физиологиялық заңдар негізінде адамның психикалық қызметінің кез-келген бағытын нақтылайды және зерттейді. Оларды атайық: 1) когнитивті психофизиология - танымдық қызметтің физиологиялық заңдылықтарын зерттейтін бағыт. Мұнда ақпараттық тәсіл зерттеушіге ми процестері мен психикалық әрекеттерді бөлек емес, белгілі бір байланыста – жүйеде қарастыруға және зерттеуге мүмкіндік береді. 2) жасқа байланысты психофизиология - адам психологиясының физиологиялық параметрлерінің оның жетілу процесінде өзгеруін зерттеу. 3) салыстырмалы психофизиология - адам миының архитектурасы мен жұмыс істеуіндегі айырмашылықтарды, сондай-ақ жануарлар мен адамдардың әртүрлі түрлерінің мінез-құлқындағы айырмашылықтарды анықтайтын және белгілейтін ғылым. 4) дифференциалды психофизиология - адам психикасындағы жеке айырмашылықтардың жаратылыстану себептерін зерттейтін психофизиология саласы. Мұнда 2 негізгі әдіс қолданылады: физиологиялық және психологиялық көрсеткіштерді салыстыру және кез-келген психикалық белсенділік кезінде физиологиялық процестердің өзгеруін бақылау. 5) Кәсіби қызметтің психофизиологиясы – жұмыс сапасына өз әсерін тигізетін нақты қызмет процесінде адамның психофизиологиялық қасиеттерін зерттейтін бағыт. Сондай – ақ, психофизиология ғылымы басқа ғылыммен-психологиялық іс-әрекеттің миын ұйымдастыруды зерттейтін нейропсихологиямен тығыз байланысты екенін атап өткен жөн. Психофизиологияның неврологияның бір саласы ретінде қалыптасуы британдық зерттеушілердің жетістіктерімен байланысты (атап айтқанда, нейрондардың электрлік белсенділігін зерттеуге және жалпы ЭЭГ теориясына үлкен үлес қосқан А.Адриан бастаған электрофизиологтар мектебі). Психофизиологияның жетістіктері психофизиологиялық процестердің кибернетикалық модельдерін, клиникалық психологияны, еңбек психофизиологиясын, спортты және ғылымның басқа салаларын құруда кеңінен қолданылады. Бүгінгі таңда зерттеушілер өзімізді және ішімізде болып жатқан процестерді жақсы түсінуге көмектесетін жаңа жаңалықтар ашуды жалғастыруда. Осы білімнің арқасында адам өзін және өмірін өз қалауына сәйкес жасай алады, дені сау және бақытты бола алады. жүктеу/скачать 393,5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|