сыртқы қарым-қатынастары Қазақстан жерінде алғашқы мемлекеттердің пайда болуына
әкелді. Ондай мемлекеттердің негізін сақ, ғұн, үйсін, қаңлы, сармат тайпалық одақтары
құрады.
Темір құралдарды игерудің нәтижесінде жер өңдеу жеңілдеп, жетілдіріле түсті.
Егістік алқаптары мен суару жүйесі кеңейтілді. Ағаш пен тасты өңдеудің жетілуі негізінде
қала құрылысының қарқыны күшейді. Бұл уақытта aт әбзeлдeрі, қaру-жaрaқтaр мен
әшекeй бұйымдар жacaу дамыды. Темірді пайдалану қорғаныс және шабуыл қаруларын
жетілдірді. Бұл Қазақстан жерін мекендеген халықтарға өз жерін сыртқы жаудан қорғауға
мүмкіндік берді. Олар кейде көрші мемлекеттерге шабуылдар жасап, жерін кеңейтіп
отырды. Осы кезең ат әбзелдерінің, дөңгелекті көліктің дамуымен де сипатталады.
Көліктің пайда болуынан сауда қатынастары мен ақша айналымы қалыптасты.
Дереккөз:
Қазақстан тарихы «Көне заманнан бүгінге дейін» І том. Алматы «Атамұра»
2010ж.
Қазақстан тарихы. Очерктер. Алматы. «Дәуір» баспасы 1994 ж
«Археология» В.Л.Янин 2006ж
|
