4.Кестеде «Қазақ» этнонимі туралы деректердің мазмұнын түсіндіріңіз.
[4]
5. ПТМС формуласы негізінде «Керей мен Жәнібектің қазақ хандығының құрылуы тарихындағы рөлі» тақырыбына қатысты өз ойыңызды жазыңыз.
Позиция
Түсіндіру
Мысал (2 мысал келтіріңіз)
Салдары (қорытынды)
[6]
Балл қою кестесі
Тапсырма №
Жауап
Балл
Қосымша ақпарат
1
ақиқат
ақиқат
жалған
ақиқат
4
Әр жауапқа 1 балл
2
Моғолстан
Түркі тайпалары
Түркіленген моңғол тайпалы
Әбілхайыр хандығы
Қыпшақ және қарлұқ текті түркі тайпалары
Түркіленген моңғол тайпалары
6
3
5
4
В.В. Радлов: «Қазақ сөзінің мағынасы тәуелсіз, ерікті адамдар» деген пікірі қазақ халқының еркін өмір сүріп , көшпелі өмір салтын ұстанатындығын көрсетеді. Ш.Ш.Уалиханов: «қазақ күшті, мықты, шабытты дегенді білдіреді» деген пікірінде қазақ халқының әскери өнері туралы, жауынгер халық екендігін көрсетеді.
Ш.Құдайбердіұлы: «қазақ өз алдына ел болып жүрген халық» деген пікірінде егемен тәуелсіз өмір сүруі, жеке мемлекет құруын айтады
Б.Кәрібаевтың пікірінше қазақ – түркi сөзi. Бастапқыда ол ерiктi, еркiн деген себебі: бостандығы, өмір сүру салты. Қазақ халқының бостандықты бағалайтын, ешкімге бас имеген халық екендігін көрсетеді.
4
Басқа да дұрыс жауаптар қабылданады
5
Позиция Керей мен Жәнібектің қазақ хандығының құрылуы тарихындағы рөлі өте жоғары болды деп санаймын. Түсіндіру Өйткені XV ғасырдың аласапыран кезінде артына 200 000 адамды ерітіп өз мемлекетін құруға талпыну батылдықтың көрінісі.
Мысалы Керей мен Жәнібекті құшақ жая қарсы алған Моғолстан ханы Есенбұға оларға Шу мен Талас алқабын берді. Бұл қазақ мемлекетінің құрылуының алғашқы қадамы болды. Қазақтың алғашқы ханы Керей ақ киізге көтеріліп хан сайланды. Ал Жәнібек сұлтан Керей ханның сенімді серігі, әрі досы бола білді. Кейіннен Жәнібек хан болды. Керей мен Жәнібек ханның ұрпақтары әке аманатын орындап, әрі қарай қазақ хандығының өркендеуіне үлес қосты. Қазақ хандығына қосылған қазақтар саны жыл санап арта бастады.
Салдары (Қорытынды) Керей мен Жәнібек құрған қазақ хандығы Орталық Азиядағы алғашқы ұлттық мемлекет деп саналады.
