Қазақстан тарихы Сессия билеттері Қазақстан аумағындағытасғасырынақатыстыархеологиялықескерткіштердіңашылуы. Қазақстан там дәуірініңзерттелутарихын археолог Ж.Қ. Таймағамбетов «Палеолит Казахстана



бет1/20
Дата04.01.2023
өлшемі213,34 Kb.
#60359
түріДиссертация
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   20
Байланысты:
Қазақстан тарихы Сессия билеттері


Қазақстан тарихы Сессия билеттері
1.Қазақстан аумағындағытасғасырынақатыстыархеологиялықескерткіштердіңашылуы.
Қазақстан там дәуірініңзерттелутарихын археолог Ж.Қ. Таймағамбетов «Палеолит Казахстана (основные проблемы)» аттыдокторлықдиссертациясындаүш кезеңге бӛліп қарастырған. Біріншікезеңалғашқымәліметтердіжинақтаудепаталады. Ол ХХ ғасырдың бас кезінен 1950 жылдарғадейінсозылады.Екіншікезеңакадемиялықмекемелердіңтасдәуірісаласынабағытталғанзерттеужұмыстарынжүргізуменсипатталады. Үшіншікезеңі, 1980 жылдарданбасталыпжәнетасдәуірініңескерткіштерінауқымды, кешендітүрдезерттеулеріменжалғасынтабады.
Біріншікезеңге, археологияғадеген қызығушылықтары бар ғалымдар (А.П. Симонов 1906, Д.С. Назаров 1907) анықтап, кездейсоқтапқантасдәуірініңартефактілерінжатқызуғаболады. Кеңес кезеңінде кең көлемде жүргізілгенгеологиялықжұмыстартасдәуіріескерткіштерініңашылуынаалыпкелді.Орталық Азия палеолитінзерттеуге – А.П. Окладниковтың 1938 жылыТесіктасүңгіріндемустьекезеңінежататынадамныңсүйекқалдықтарынтабуысебепшіболып, өзықпалынтигізді.
ЕкіншікезеңніңбасталуыОрталықҚазақстанархеологиялықэкспедициясыныңжұмыстарыменбайланысты (Ә.Х. Марғұлан 1948), ал кейінненШығысҚазақстанэкспедициясы (С.С. Черников 1951), Қаратау палеолит отряды (Х.А. Алпысбаев 1958), СолтүстікБалқашэкспедициясыныңжұмыстарымен (А.Г. Медоев 1960), соныменқатарОрталықҚазақстанда М.Н. Клапчуктыңзерттеулеріменжалғасынтапты.НегізіненШығысҚазақстанда – Пещера, Ново-Никольское,Нарым, Свинчатка, ОңтүстікҚазақстанда – Бөріқазған, Тәңірқазған, Тоқалы, Ақкөл.Ш.Ш. Уәлихановтұрақтары (Х.А. Алпысбаев 1960-1972) ашылды. А.Г. Медоев СолтүстікБалқашмаңынан қызықты палеолит тұрақтары -Семізбұғыкешендерін, Қызылқайнар (1963, 1963), Ертісмаңында – Қарасор, Құдайкөл (1968) және Маңғышлақта – Шақбақатаны (1970) ашты.
Үшінші кезең – Ә.Х. Марғұлан атындағы археология институты және Қ.И. Сәтбаев атындағы геология институтыныңбірігіп, палеолит ескерткіштерінекешендізерттеулержүргізукезеңі. Зерттеулердіңбастыбағытыашылғантұрақтардажаратылыстануғылымыныңтүрліәдістерінқолдануарқылытереңталдауларжүргізу (Ж.Қ. Таймағамбетов 1981 – 1992, О.А. Артюхова 1981 –1990, В.С. Волошин 1981 – 1987, Б.Ж. Аубекеров 1988 – 1990, Б.С. Қожамқұлова 1981 – 1984) болды.Осысәтте, Ш.Ш. Уәлиханов атындағы көп мәдени қабатты палеолит тұрағында (Ж.Қ. Таймағамбетов 1983, 1989 – 1993) жәнеБатпақ, Ангренсорда (В.С. Волошин 1987, 1990 – 1992) зерттеулердіжалғастырудыңмаңызызореді.

ТАС ДӘУІРІНІҢ АРХЕОЛОГИЯЛЫҚ ЕСКЕРТКІШТЕРІ.


1.ЕРТЕ ПАЛЕОЛИТ
Бөріқазған мен Шабақты. Орналасуы: Оңт. Қаз. , Жамбыл обл.
Ерекшелігі: 5000-ға жуықтасқұралдартабылды, бәрі де қашау мен үшкіртас-р.
Шақпақата мен Арыстанды.
Орналасуы: Маңғыстаутүбегі мен Қаратауда.
Ерекшелігі: ертетас ғ. тұрақтарының ең көнелері, табылған құралдарШығысАфриканыңОлдувэйсайынантабылғанеңкөнеқұралдарменбірзаманғажатады.
Қазанғап, Тәңірқазған.
Орналасуы: Оңт. Қаз.
2. ОРТА ПАЛЕОЛИТ.
Обалысай.
Орналасуы: Жезқазған.
Ерекшелігі: мустьерліккезеңніңеңежелгітұрағы.
Мұзбел.
Орналасуы: Орт. Қаз.
Қанай.
Орналасуы: Шығ. Қаз.
Ш. Уәлиханов атындағы көпқабатты тұрақ.
Орналасуы: Арыстандыөз. бойында.
Ерекшелігі: неғұрлымжақсызерттелген тұрақ.
3.КЕЙІНГІ ПАЛЕОЛИТ.
Батпақ.
Орналасуы: Орт. Қаз.
Ерекшелігі: 300-ге жуықтас құрал табылған.
Шульбинка.
Орналасуы: Шығ. Қаз.
Ерекшелігі: 5000 еңбекқұралдартабылды.
Семізбұғы.
Орналасуы: Орт. Қаз.
Ерекшелігі: түзу, кейдеқайқы ас пышақсияқтықырғыштартабылды.
Қарабас, Ангренсор.
Орналасуы: Орт. Қаз.
Бұқтырма, Шүлбі.
Орналасуы: Шығ. Қаз.
Ащысай.
Орналасуы: Оңт. Қаз.
Ерекшелігі: бизон, арқар, жабайы жылқы сияқты жануарлардың сүйектері жәнепышақтәріздітілгіштертабылды.
Майбұлақ.
Орналасуы: Жетісу.
4. МЕЗОЛИТ (ОРТА ТАС ДӘУІРІ).
Тұрақтар саны (жалпыҚаз. б/ша): 20-дан астам.
Мичурин, Явленко.
Орналасуы: Қызылжар қ., Есілөзенібойы.
Дүзбай.
Орналасуы: Торғайойпаны ауд.
Тельман.
Орналасуы: Атбасар маңы.
Ерейментау.
Орналасуы: Ақмола.
Әкімбек, Қарағанды.
Орналасуы: Қарағандымаңы.
Қызылсу.
Орналасуы: Маңғыстау.
5. НЕОЛИТ.
150-ге жуықтұрақ, көнекеншығару, жерлеуорындары.
Жезқазған өңірі.
Ерекшелігі: жерлеуорындарыныңүстінетасүйген, қабірдіңқабырғасытасплиталарменқоршалған, адамныңбасынбатысқақаратып, шалқасынан жатқызды.
Усть-Нарым.
Орналасуы: Шығ. Қаз.
Ерекшелігі: құрал-саймандарғаөте бай, өткір, ұсақсынатастаркөптабылды.
Зеленая Балка, Қарағанды.
Орналасуы: Орт. Қаз.
Ерекшелігі: үймалыныңсүйектерітабылды.
Пеньки.
Орналасуы: Солт. Қаз
Ерекшелігі: тасшапқылар, жалпақ пышақтар, жаңқадан жасалғанқырғыштаркөптепкездеседі.
Сексеуіл.
Орналасуы: Қызылорда обл.
Ерекшелігі: табылғансүйектердің 80% қойлар мен сиырдікі.
Железинка.
Орналасуы: Солт. Қаз.
Ерекшелігі: селосыныңмаңындаөліктіңкремациясы (өрттелу) рәсіміорындалып, күлініңжанынаүшқұмыра, жебелер және сүйектердің жасалынған әшекейлер қойылған.
Қараүңгір.
Орналасуы: Қаратау.
Ерекшелігі: мекенінентабылғанқыш ыдыстардың дөңгелектүптеріқызылбояуменбоялған.


Достарыңызбен бөлісу:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   20




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет