Нұрпейісов Сапарбек
Қызылорда облысының прокуроры
ТАТУЛЫҚ ПЕН КЕЛІСІМ –
ҚОҒАМ ТҰРАҚТЫЛЫҒЫ
Қазақстан Республикасының Конституциясымен - нәсілдік, этностық, діни және
әлеуметтік қатыстылығына қарамастан, бар-лық азаматтың құқықтық теңдігіне кепілдік
берілген.
2014 жылдың 11 қарашасындағы Елбасымыздың «Нұрлы жол – болашаққа бастар жол»
атты халыққа жолдауында ешкімді кемсітпей, ешкімнің тілі мен ділін мансұқтамай, барлық
азаматтарға тең мүмкіндік беру арқылы тұрақтылықты нығайтып келетінімізді атап өтті.
Елімізде түрлі этнос өкілдерінің тату-тәтті өмір сүруіне Елбасымыздың жүргізіп отырған
сындарлы-салиқалы саясатының арқасында деп тұжырымдауға толық негіз бар.
Тағдырымызды тұтастыратын шежірелі тарихымыз, байтақ мәдени мұрамыз бен тірегі берік
тіліміз - қазақ жерін мекен еткен барлық ұлт пен ұлыстарды біріктірген ортақ құндылықтар
қатарынан саналады.
Қазақстан халқы Ассамблеясы Елбасының
1995 жылы 1 наурыздағы Жарлығымен
ұлтаралық келісімді сақтау және нығайту үшін
елімізде жаңа қоғамдық институт Президент
жанындағы
консультативті-кеңесші
орган
ретінде
құрылды.
Еліміздегі
барлық
этностардың рухани тұрғыда қайта жаңғыруы
мен дамуын қамтамасыз ету, өркениеттік және
демократиялық ұстанымдарға, мемлекеттік
ұлттық саясатта барлық олардың мүддесіне
деген құрмет пен мәдениетті қалыптастыру
Ассамблеяның басты мақсатына айналды.
Бірліктің берекелі бекетіне айналған қазақ
жерін мекен еткен 130-дан астам ұлт пен ұлыс
діні мен діліне, тілі мен түріне қармай,
татулықты ту етіп, ынтымақ пен келісім аясында өмір сүріп келеді. Азаматтық институт -
қазақстандық этносаралық және конфессияаралық келісім үлгісінің әлемдегі қауымдастық
алдында беделді ұйымға айналды. Түрлі ұлттар мен ұлыстардың басын біріктіріп, бейбіт күн
кешкен қазақ елі өзге мемлекеттерге үлгі болып келеді.
«Қазақстан халқы Ассамблеясы - ол әрі іргетас, әрі бейбітшілік, рухани келісім
мәдениетінің негізгі қағидаты. Ассамблея - мемлекеттік органдардың халықпен жемісті үн
қатысуын, барлық этностар өміріндегі өзекті мәселелерінің шешілуін қамтамасыз етуші ұйым.
«Дамудың сыры - бірлікте, табыстың сыры - тірлікте». Мұратқа жолын тапқан жетеді.
Еңбегіміздің жанбағы біздің ортақ үйімізді бейбітшіліктің бесігі етіп, барды бағалай
білуімізге байланысты. Қазақстанды қасиетті қара шаңыраққа баласақ, еліміздегі барша
этностар - сол шаңыраққа шаншылған уық.
Ортақ ордамыз - Қазақстанның босағасын берік, шаңырағын биік ұстап, түтінін түзу
ұшыру - елдік мақсат. Сонда ғана «Қазақстан - 2050» Стратегиясында айтылған үздік 30 елдің
қатарынан табыламыз. Біздің Отанымыз - ортақ, тілегіміз - бір, мақсатымыз - жалғыз. Ол -
Қазақстанның ғылымы мен өмірі – Наука и жизнь Казахстана
Science and life of Kazakhstan. №3 (30). 2015
.................................................................................................................................................................................................. ...........
10
жері гүлденген, елі түрленген, дамуы жедел,
ұрпағы кемел Мәңгілік Қазақстан!» - деді
Мемлекет басшысы.
Қазақстан Республикасы Президентінің
Жарлығымен биылғы жыл -«Қазақстан халқы
Ассамбелясының жылы» деп жариялап,
маңызды бағыттарды белгілеп берді. Себебі,
ұлтаралық қақтығыстардың орын алмауы,
тұрақтылықты қамтамасыз ету басты басым
бағыттардың бірі де бірегейі.
Елдегі
тыныштық
пен
ұлтаралық
татулықты сақтауда қариялардың қосатын
үлесі зор. Қай кезеңде болмасын қоғамдағы
өзекті мәселені талқылап, шешендігімен
алқалы жиындарда бір ауыз мақалмен, өнегелі сөзімен ел тоқтатқан даналарымыз аз емес.
«Ауылыңда қартың болса, жазып қойған хатпен тең», - деген аталы сөздің астарында терең
мән жатыр. Қазақстанның өсіп - өркендеуі, еліміздің бейбіт жағдайда өмір кешуіне өз үлесін
қосқан осы ардақты да аяулы қарттарымыздың арқасы.
Елбасының «Нұрлы жол болашақтың
жолы» атты халыққа Жолдауында таяудағы
жылдар жаһандық сынақтардың уақыты
болады. Бұл шептен тек мықты мемлекеттер,
жұдырықтай жұмылған халықтар ғана өтетін
болады деп атап өтті.
Осыған
байланысты
қоғамдық-саяси
ахуалдың тұрақтылығын қамтамасыз ету
қадағалау қызметінің басты басым бағыты
болып табылады. Тәуелсіз ел атанып, терезесі
өзгелермен теңескен тұста елді татулық пен
келісімде, өнегелік дәстүрде алып келе жатқан
ақсақалдарымыз бен ардагерлеріміздің үлесі
орасан зор.
Қызылорда облысының прокуратурасы Ассамблеяның аймақтық өкілімен және облыстық
ардагерлер Кеңесімен құқықтық бекітулерге бағытталған шаралар қабылдады.
Наурыз мейрамы қарсаңында облыстық прокуратурада қоғам қайраткері, облыстық
ардагерлер Кеңесінің төрағасы Сейілбек
Шаухаманов,
Қазақстан
халықтары
Ассамблеясының облыстық хатшылығының
меңгерушісі Ляйля Төрешова, облыс әкімінің
орынбасары Рауан Кенжеханұлы, өңірдің 11
этномәдени
қоғамдастығының
барлық
өкілдері, қоғам қайраткерлері мен үкіметтік
емес
ұйым
мүшелерінің
қатысуымен
салтанатты іс-шара өтті.
Прокурорлық қадағалау тәжірибесінде
бірінші рет Қазақстан халқы Ассамблея-
сының облыстық хатшылығы және облыстық
ардагерлер Кеңесі өзара ынтымақтастық
туралы Меморандумға қол қойылды.
Республикада прокуратура органдарын-
дағы тұңғыш бастама туралы Сыр өңірінің ардагері С.Шаухаманов: «Прокуратура
ұйымдастырған бүгінгі елімізге, халқымызға, 130 ұлттың басын қосып отырған мемлеке-
Қазақстанның ғылымы мен өмірі – Наука и жизнь Казахстана
Science and life of Kazakhstan. №3 (30). 2015
.................................................................................................................................................................................................. ...........
11
тімізге қажет саяси, әлеуметтік шараның куәсі болып отырмыз. Президентіміз ауызбіршілік,
тыныштық пен бейбітшілікті қамтамасыз ету үшін Ассамблея құрды» деді.
Ұлттардың бірлігін бекіте түскен Сыр өңіріндегі Ассамблеяның жұмысы орасан зор. Осы
тұрғыда, облыстық хатшылықтың меңгерушісі Л.Бегалықызы биылғы жылды елдегі татулық,
қоғамдық келісімді сақтауда атқарып жатқан барлық жұмыстардың есепті жылы деп
түсінуіміздің қажет екенін атап өтті. Облыс әкімінің орынбасары Р.Кенжеханұлы:
«Ассамблеяның көп идеясы өзге елдерде жоқ. Бүгінгі прокуратурамен бастау алған
меморандум басқа облыстарға үлгі болатын үздік инновациялық мысал, -деген ойын білдірді.
Алдымызда қос бірдей дүркін мереке Ұлы Жеңістің 70 және Қазақстан халқы Ассамблея-
сының 20 жылдығы қарсаңында жалпы аймаққа тарихи құжаттың қабылдануы аса маңызды
іс-шара екендігі айқын. Осы Меморандумның мақсаты қоғамдық шиеленіс тудыратын және
оған бастайтын әрекеттерге шақыру деректерінің алдын алуда ынтымақтастықта әрекет ету,
облыс аумағында келеңсіз жағдайларды болдырмау үшін ықпалдасу және кеңесу түріндегі іс-
қимылдарды жүзеге асыру болып табылады. Бұл тұрғыдан Меморандумдарда бірлесіп
белгіленген бағыттардың ішінде, қоғамдық пікір тудыратын келіспеушіліктер мен даулар
орын алған жағдайда оны реттеу және келеңсіз жағдайларды болдырмау жөнінде бірлескен іс-
қимыл тәртібінде пікірлер ұсынып, ықпалдасу, қоғамда этносаралық келісімді және
толеранттылықты одан әрі нығайту үшін қолайлы жағдайлар жасауға бағытталған әрекеттерге
қарсы тұруда бірлескен тиімді шараларды іске асыру сияқты мәселелер бекітілді.
Аталған бағыттың мүлтіксіз орындалуы нәтижесінде, мемлекеттік билік органдарының
тиісті қызметінде тиімді әрі ұтымды жаңа қырлары мен тәсілдеры айқындалып, оларды іс
жүзінде атқаруға үйрететін нысанын қарастыруға толық мүмкіндік жасайды. Сонымен қатар,
облыстағы елді-мекендерде барлығында қиын сәттерде елдің алдына шығып, сабырға
шақырып, тоқтау айтатын беделді қарияларымыздың тізімі жасалып, ол бекітілді.
Бұл қадам азаматтық қоғамның, оның ішінде түрлі этнос өкілдерінің прокуратура
органдарына деген сенімін нығайтандығы сөзсіз.
Аталған әдісті еліміздің барлық аймақтарына, әсіресе түрлі ұлт өкілдері қоныстанған
өңірлерде ендіру арқылы этносаралық шиелістерді алдын ала анықтап, олардың бейбіт түрде
шешілуіне ықпал етеді.
Халқымызда «Бақ берерде елге ырыс қонады» деген даналық сөз бар. Ынтымақ пен
тұтастықтың кілті бірлікте десек, татулықтың темірқазығына айналған еліміздің болашағы
баянды болсын!
Қазақстанның ғылымы мен өмірі – Наука и жизнь Казахстана
Science and life of Kazakhstan. №3 (30). 2015
.................................................................................................................................................................................................. ...........
12
Нурпеисов Сапарбек
Прокурор Кызылординской области
ПЕРЕХОД К ЗЕЛЕНОЙ ЭКОНОМИКЕ – РАЗВИТИЕ ПРАВОВОГО КУРСА
Переход нашей страны на экологический путь развития является важнейшим условием реа-
лизации нового политического курса государства, заложенного в Стратегии «Казахстан – 2050».
Стремление к «энергии будущего» и предстоящая выставка ЭКСПО-2017 в Астане дает
мощный импульс к такому переходу.
ЭКСПО-2017 планирует привлечь мировые альтернативные и «зеленые» энергетические
технологии. Следовательно, первые результаты определенных достижений будут демонстриро-
ваться на этой выставке, посвященной вопросам энергии будущего.
Указанная выставка будет успешным и плодотворным шагом на пути достижения главной
цели нашего государства – войти в число 30-ти самых развитых государств мира.
Основополагающим правовым документом в данной работе является Концепция по перехо-
ду нашей страны к «зеленой экономике», утвержденная Указом Главы государства от 30 мая 2013
года.
Согласно данному Указу всем государственным органам поручено руководствоваться в
своей деятельности Концепцией и принять необходимые меры по ее реализации, а также обеспе-
чить согласованность принимаемых документов системы государственного планирования с Кон-
цепцией.
В целях её надлежащего и своевременного исполнения постановлением Правительства от
31 июля 2013 года утвержден План мероприятий по ее реализации на 2013 – 2020 годы.
В то же время для координации и контроля перехода к «зеленой экономике» Указом Главы
государства от 26 мая 2014 года создан Совет по переходу Казахстана к «зеленой экономике» при
Президенте Республики Казахстан, возглавляемый Премьер-Министром.
Как продолжением Концепции 11 ноября 2014 года Глава государства объявил о Новой
Экономической Политике Казахстана «Нұрлы Жол», которая по сути является глобальным шагом
на пути перехода к «зеленой экономике».
В преддверии начала реализации Новой экономической политики «Нурлы Жол», организо-
ванная прокуратурой области 14 ноября 2014 года совместно с акиматом области международная
научно-практическая конференция на тему «Развитие «зеленой» экономики» была определена в
качестве эффективной площадки для обсуждения и решения поставленных задач Главой
государства.
Қазақстанның ғылымы мен өмірі – Наука и жизнь Казахстана
Science and life of Kazakhstan. №3 (30). 2015
.................................................................................................................................................................................................. ...........
13
Конференция проведена в рамках проекта прокуратуры области «Переход к зеленой эконо-
мике – развитие правового курса», одобренного Генеральной прокуратурой Республики Казах-
стан.
Принятия же в ней участия международных экспертов явилось ключевым фактором.
Наряду с отечественными учеными и специалистами на конференции выступили ведущие
ученые стран ближнего и дальнего зарубежья. В их числе Мухаррем Кылыч – профессор универ-
ситета Акдениз (Турция), Н.В.Аладин – профессор Зоологического института Российской Акаде-
мии наук, И.В.Дворянсков – доктор юридических наук Российского государственного универси-
тета нефти и газа имени И.М.Губкина, В.П.Коняхин – профессор Кубанского государственного
университета Российской Федерации и другие.
В вопросе преобразования экономики весьма актуальным было выступление доктора юри-
дических наук, профессора Евразийского национального университета имени Л.Н.Гумилева Му-
кашевой А.А. относительно потенциала малой гидроэнергетики и законодательного закрепления
ее понятия.
В выступлении Аладина Н.В. озвучены проблемные вопросы Аральского моря и эффектив-
ные пути их решения, в том числе связанные с повышением усилий Республики Узбекистан в
восстановлении экологической его системы.
По итогам конференции, учитывая мнения ученых и их пожелания, все материалы по под-
нятым темам на конференции были переданы в Генеральную прокуратуру, последняя в свою оче-
редь, одобрив нашу инициативу и мнения ученых, направила соответствующие письма заинтере-
сованным министерствам и ведомствам.
В целом успешная реализация такой масштабной программы, вытекающего из Концепции и
Послания Главы государства, помимо правоустанавливающей основы, зависит и от уровня про-
зрачности, выгодного и предсказуемого режима работы предприятий с налоговыми, контрольны-
ми и правоохранительными органами.
Поэтому на фоне эффективности работы госструктур должна быть повышена и координи-
рующая роль прокуроров, устранение бюрократических проволочек и совершенствование законо-
дательной базы.
И здесь очень важное направление занимают приоритеты и основополагающие принципы,
определяющие и уточняющие пошаговые действия, как госструктур, так и населения, в соответ-
ствии с конкретными условиями отрасли и региона.
В данном контексте необходимо обратить особое внимание на эффективность проводимого
мониторинга экологической безопасности населения, как в быту, так и в трудовой деятельности.
Поскольку высшими ценностями каждого государства являются человек, его жизнь, права и
свободы.
Что касается нашего региона, то особую тревогу вызывают промышленные объекты, в том
числе и деятельность недропользователей. Показатели экологического воздействия от их дея-
тельности не дают положительного результата.
Қазақстанның ғылымы мен өмірі – Наука и жизнь Казахстана
Science and life of Kazakhstan. №3 (30). 2015
.................................................................................................................................................................................................. ...........
14
Систематически выявляются факты сверх установленных нормативов эмиссии в окружаю-
щую среду в открытом виде, а также недобросовестного захоронения опасных отходов, что в
свою очередь может негативно отразиться на здоровье населения и в целом на природную среду.
Требует целенаправленного внимания и вопросы обеспечения соблюдения недропользова-
телями налогового законодательства, в частности своевременного и полного поступления налого-
вых обязательств за эмиссии в окружающую среду.
Зачастую недропользователи в целях уменьшения налогов и других обязательных платежей
в бюджет в декларациях умышленно занижают объемы эмиссий в окружающую среду.
В результате отсутствия постоянного обмена информацией между налоговыми органами и
Министерством энергетики сохраняются условия для уклонения недропользователями от уплаты
налогов и других обязательных платежей.
В целях оптимизации налогового контроля и исключения контакта уполномоченных орга-
нов с недропользователями, полагаем необходимым обеспечить органам налоговой службы до-
ступ к базе данных добычи и оборота нефти Министерства энергетики, либо интеграции инфор-
мационных систем.
Такие меры автоматизируют процесс контроля и обеспечат выявление нарушений каме-
ральным путем.
Реализация предлагаемых мер позволит исключить контакт должностных лиц уполномо-
ченных государственных органов с недропользователями.
Предлагается также рассмотреть вопрос о внедрении обязательного ежегодного аудита
недропользования в качестве эффективного инструмента соблюдения экологических и иных тре-
бований.
Аудит будет осуществляться путем анализа:
- достоверности информации и разработки рекомендаций, необходимых для рационального
использования природных ресурсов, обеспечения использования подземного пространства в со-
ответствии с действующими нормами и правилами, соблюдения безопасности жизнедеятельности
населения и охраны окружающей среды;
- исполнения лицензионных условий на недропользование, казахстанского содержания, не-
допущения незаконной переуступки лицензии, самовольной добычи, своевременного и правиль-
ного внесения соответствующих платежей.
Основные задачи:
- определение направлений относительно повышения рационального и комплексного ис-
пользования природных ресурсов, охраны недр и окружающей среды;
- контроль за выполнением условий в части поисков, разведки и добычи минерального сы-
рья, а также ее транспортировки, обработки, хранения;
- контроль за деятельностью по захоронению опасных отходов, в том числе радиоактивных,
на стадии оборудования, эксплуатации и консервации, включая систему транспортировки отходов
и их производных;
- контроль за исполнением лицензионных условий на недропользование в части недопуще-
ния незаконной переуступки лицензии, самовольного пользования недрами, своевременного и
правильного внесения соответствующих платежей;
- снижение отрицательного воздействия недропользования на здоровье населения и при-
родную среду;
- выработке рекомендаций по совершенствованию и повышению эффективности использо-
вания природных ресурсов.
Полагаем, подобная работа позволит обеспечить создание всех необходимых условий для
развития человека – главного двигателя инноваций.
Формирование у каждого человека высокого уровня экологической культуры является не-
маловажным аспектом в данном направлении.
В соответствии со статьей 38 Конституции Республики Казахстан граждане Республики Ка-
захстан обязаны сохранять природу и бережно относиться к природным богатствам.
В связи с чем, вполне закономерно будет рассмотреть вопрос о повышении ответственности
за нарушения природоохранного законодательства по аналогии с проводимой политикой в сфере
безопасности дорожного движения.
Қазақстанның ғылымы мен өмірі – Наука и жизнь Казахстана
Science and life of Kazakhstan. №3 (30). 2015
.................................................................................................................................................................................................. ...........
15
Параллельная же работа поощрительного характера будет стимулировать у граждан и об-
щества в целом на участие в сохранении природы. Актуален и вопрос привлечения населения к
решению задач охраны природы. К примеру, создание общественной дружины. В вопросе влече-
ния добровольцев к обеспечению правопорядка заслуживает внимания опыт работы Российской
Федерации. В частности, деятельность Московской городской дружины. Лишь при выполнении
совокупности таких действий можно рассчитывать на определенный успех в правосознании насе-
ления.
Создание благоприятных условий для иностранных инвесторов все еще остается весьма
важным аспектом в реализации поставленных перед нами задач. На данном участке следует не
допускать различные административные барьеры, которые могут негативно отразиться на реали-
зации какого-либо инвестиционного проекта. Необходимо обратить особое внимание на свое-
временное и беспрепятственное предоставление иностранным инвесторам различных преферен-
ций.
Исключение и недопущение нарушений представляется возможной путем проведения еже-
месячного правового мониторинга за деятельностью уполномоченных государственных органов,
а также заслушивания их ежеквартальных отчетов на комиссиях местного исполнительного орга-
на. Также будет актуальна профилактическая и праворазъяснительная работа среди названного
контингента.
В рамках профилактической работы полагаем целесообразным создать тесное взаимодей-
ствие между инвестором и государством. К примеру, на территории Жанакорганского района Кы-
зылординской области реализовывается проект «Солнечная электростанция» в рамках ЭКСПО-
2017. Проект предусматривает строительство станции по выработке электроэнергии из нетради-
ционных источников с помощью солнечной энергии с использованием поликристаллической тех-
нологии.
Иностранными инвесторами данного проекта являются ТОО «Odyssey Investment Group»
(Великобритания) и компания «Sterling and Wilson» (Индия).
В рамках данного проекта предлагается заключить между заинтересованными государ-
ственными органами и инвесторами меморандум о взаимопонимании.
В заключении хотелось бы отметить, что «Зеленая экономика» является важным и ключе-
вым средством для достижения устойчивого развития и повышения конкурентоспособности. По-
лагаем, что реализация наших предложений позволит положительно отразиться на экологическом
культурном наследии народа, обеспечить создание всех необходимых и благоприятных условий
для развития жизни и здоровья нации, а также привлечения инновационных бизнес сообществ.
Достарыңызбен бөлісу: |