Қазақтың ұлы ақыны – Абай Құнанбайұлының шығармашылығы

Қазақтың ұлы ақыны – Абай Құнанбайұлының шығармашылығы

ОРЫНДАҒАН: ЕРМЕКҚЫЗЫ САЛТАНАТ ҚТӘ311

САБАТАЙ МАРЗИЯ ҚТӘ311

Қазақтың бас ақыны – Абай Құнанбайұлының өмірі мен шығармашылығы туралы білмейтін қазақ жоқ шығар. Қазақтың заңғар жазушысы М.Әуезов «Абай – қазақтың классик әдебиетінің атасы, қазақ поэзиясының күн шуақты асқар биігі» деп баға берген еді.

• Қазақтың бас ақыны – Абай Құнанбайұлының өмірі мен шығармашылығы туралы білмейтін қазақ жоқ шығар. Қазақтың заңғар жазушысы М.Әуезов «Абай – қазақтың классик әдебиетінің атасы, қазақ поэзиясының күн шуақты асқар биігі» деп баға берген еді.

Абай алғаш өлеңдерін досы Көкпай ақынның атымен жарялап жүрген, 1886 жылдан ғана бастап өз атынан шығара бастаған. Абайдың ғылымға, өлең жазуға белсене кірісуі 40 жасынан. Өз айналасындағы рулықтан, ескіліктен, надандықтан жирене бастаған дана ақын өз елін ел етуді ойлайта соның жолын іздейді.

• Абай алғаш өлеңдерін досы Көкпай ақынның атымен жарялап жүрген, 1886 жылдан ғана бастап өз атынан шығара бастаған. Абайдың ғылымға, өлең жазуға белсене кірісуі 40 жасынан. Өз айналасындағы рулықтан, ескіліктен, надандықтан жирене бастаған дана ақын өз елін ел етуді ойлайта соның жолын іздейді.

«Әрбір ғалым хакім есем, әрбір хәкім ғалым» дейді Абай. Абайдың хакімдігі оның әр сөзінен, әр өлеңінен білінеді. Абай мұрасын шартты түрде 3 топқа бөліп қарастыруға болады. 1 өз жанынан шығарған төл өлеңдері, 2 шісі қара сөздері, 3-сі өзге тілдерден әсіресе орысшадан аударған шығармалары.

«Әрбір ғалым хакім есем, әрбір хәкім ғалым» дейді Абай. Абайдың хакімдігі оның әр сөзінен, әр өлеңінен білінеді. Абай мұрасын шартты түрде 3 топқа бөліп қарастыруға болады. 1 өз жанынан шығарған төл өлеңдері, 2 шісі қара сөздері, 3-сі өзге тілдерден әсіресе орысшадан аударған шығармалары.

Абай шығармашылығынан орын алатын тақырыптарының бірі – оқу білім іздеу, өнер үйрену мәселесі. Ақын ғылымды қазақ жұртшылығын мешеуліктен құтқару, тығырықтан жол табу мақсатында уағыздады. Абай ғылымды рухани дамудың баспалдығы деп те қараған, қараңғылыққа жаны күйген Абай жұртты надандықтан, сауаттсыздықтан құтқарудың жолы ғылым, өнер деп біледі.

Абай шығармашылығынан орын алатын тақырыптарының бірі – оқу білім іздеу, өнер үйрену мәселесі. Ақын ғылымды қазақ жұртшылығын мешеуліктен құтқару, тығырықтан жол табу мақсатында уағыздады. Абай ғылымды рухани дамудың баспалдығы деп те қараған, қараңғылыққа жаны күйген Абай жұртты надандықтан, сауаттсыздықтан құтқарудың жолы ғылым, өнер деп біледі.

Бірақ ұлы ақын осы жолда қолдау таппай «атымды адам қойған сой қайтып надан болайын, халқым надан болған соң қайда барым оңайын» деп күйінішін білдіреді. Абай қазақтағы еріншіектік, дарақылық, өсекшілдік, мақтаншақтық жағымпаздық сияқты жаман қылықтарды сынап «Біріңді қазақ, бірің дос. Көрмесең істің бәрі бос» деген сөздермен түйіндеп отырады.

• Бірақ ұлы ақын осы жолда қолдау таппай «атымды адам қойған сой қайтып надан болайын, халқым надан болған соң қайда барым оңайын» деп күйінішін білдіреді. Абай қазақтағы еріншіектік, дарақылық, өсекшілдік, мақтаншақтық жағымпаздық сияқты жаман қылықтарды сынап «Біріңді қазақ, бірің дос. Көрмесең істің бәрі бос» деген сөздермен түйіндеп отырады.

Данышпан Абай «Мынау жалған дүниеде бес күндік тірлік үшін айтысып – тартыспа, бір-біріңнің қадіріңді біл, Алланы сүй, Алла жаратқан адамды сүй» деп анық айтады. «Махаббатсыз дүние бос. Айуанға оны қосыңдар» бұл жолдар Абай поэзиясының өзегі, жазба әдебиетіміздің тарихына көз салсақ, сүйіспеншлік, махаббат мәселесінде биіке көтере жыр етекен бірінші ақын Абай екеніндігін көреміз. Абайдың махаббат тақырыбына жазған өлеңдерінің ішінде оның эстеиткалық идеялын айқындайтын өлеңдерінде жиі кездеседі.

• Данышпан Абай «Мынау жалған дүниеде бес күндік тірлік үшін айтысып – тартыспа, бір-біріңнің қадіріңді біл, Алланы сүй, Алла жаратқан адамды сүй» деп анық айтады. «Махаббатсыз дүние бос. Айуанға оны қосыңдар» бұл жолдар Абай поэзиясының өзегі, жазба әдебиетіміздің тарихына көз салсақ, сүйіспеншлік, махаббат мәселесінде биіке көтере жыр етекен бірінші ақын Абай екеніндігін көреміз. Абайдың махаббат тақырыбына жазған өлеңдерінің ішінде оның эстеиткалық идеялын айқындайтын өлеңдерінде жиі кездеседі.

«Қазақтың бас ақыны Абай Құнанбаев. Онан асқан бұрынғы – соңғы заманда қазақ даласында біз білетін ақын болған жоқ.» А.Байтұрсынов.

• «Қазақтың бас ақыны Абай Құнанбаев. Онан асқан бұрынғы – соңғы заманда қазақ даласында біз білетін ақын болған жоқ.» А.Байтұрсынов.

НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАҚМЕТ!!!