біз де қоямыз. Бірақ біз ұжымның мүмкіндігіне
намысшыл халық. Қазіргі компьютермен
ақиқат. Қойылымдарымыздан бәрібір
қазақтың исі аңқып тұрады. Алайда
ешкім тыңдағысы келмейді. Ақыл айтудың
дәуірі ткен. Қазір соңғы с зді к рерменнің
шешеді. Театр мамандары, сыншылардың
сияқты.
Ә
Þ :
жаңсақтық. Актер үнемі ізденісте жүруі керек.
ойнап кете салғың келіп тұрады. Бірақ ондай
бірден сезіп қояды. Ескертуін жасайды. Қыз
мақтайтын тұста мақтайды. Актер – қанжар
болса, режиссер – оның қайрағы. Сондықтан
керек. Жақсы қайралмаған актерден сәтті
образ тумайды. Сахнада актердің жарқырай
к рінуі режиссерге тікелей байланысты. Бұл
тұрғыдан келгенде, біздің жолымыз болды. 12
12 курсында оқимыз» деп әзілдейміз. Ол
ыждаһаттылықты талап етеді. Оған да тура
қатал мінезі керек. Еркелете отырып, алға
қажет. Егер осы лшеммен келер болсаңыз,
к з алдыңызға әкеледі. Иә, ол – қатал.
қажет жерінде жылатып та алады. Бірақ ол
ғана сезінеді. Бүгінгі жеткен жетістігінің
түсінеді. Сахнада шәкірттерін сын тезіне
жүрегіңіз елжіреп сала береді. Иә, режиссер
балалары. Ол отбасына ғана емес, зі құлын
қорған. Тәлімгерлерінің алты буын легін
аға буыны саналады. Соңынан еріп, қатарға
келеді. Тіпті сол балаларының шымылдықтың
жетіп отыр. Тағы да режиссер айтады: – нер
деген – жанкештілік. Жанкештілікте жүрген
жаннан шын нер туады. Бір кездерде сахнаға
шүкіршілік етуге үйретті. Аязби деген әулие
бар ғой аңызда. Сол секілді біз де кейде бір
біл!». К рдіңдер ме, біздің есіктің маңдайында
шыққандарыңды ұмытпаңдар! – деймін.
кеңге жайып, саялы орманға айналды. Арман
ақиқаттың жолына түсті. Алғашқы жемісін
бере бастады. Жас ркенге тыныс сыйлап,
орманындағы з орнын белгіледі. Небәрі
Жалғыз жолаушы адаспапты. Соңынан қаулап
8
sqazaq.kz
№47 (619) 18 қараша 2016 жыл
sqazaq.kz
sqazaq.kz
(
. ¾
ө
Þ )
Елімізде ғылыми және
педагогикалық кадрларды
дайындау докторантурада
философия докторы және
профиль бойынша доктор ғылыми
дәрежесін табыстаумен жүзеге
асырылады. Ұлттық, мемлекеттік
университеттер және ғылыми
ұйымдар шетелдік жоғары оқу
орындарымен бірлесе отырып,
докторлар дайындауды жүргізеді.
Себебі докторанттар дайындаудың
міндетті шарты болып шетелдік
кеңесшінің болуы табылады.
Докторанттардың 2014 жылғы
жалпы саны 2063 адамды құраған.
Олардың ішінде философия
докторы (PhD) – 1962, профиль бойынша
доктор 101. Докторанттар шығарылымы
314 адамды құрайды. Оның ішінде 125 адам
диссертация қорғаған.
Қазақстан Президенті Нұрсұлтан
Назарбаев шетелдерде бакалавриат,
магистратура және докторантура
бағдарламалары бойынша білім алуға
мүмкіндігі бар студенттерге арналған
«Болашақ» мемлекеттік бағдарламасын
құрды. Бағдарламаның 20 жыл бойы
іске асырылуы кезеңінде 11 мыңдай
білім гранттары табысталған. Шамамен
9 мың түлек оқуын аяқтап, елімізде
экономиканың, ндіріс пен мемлекеттік
басқарудың әр түрлі салалары мен
секторларында еңбек етуде. «Болашақ»
түлектерінің арқасында қоғамдық
бірлестіктер құрылды: «Қазақстан-2050»
қозғалысы, «Болашақ» бағдарламасы
стипендиаттарының қауымдастығы,
шетелде оқитын Қазақстан
студенттерінің бірлестігі.
Бағдарламаның 20 жыл бойы іске
асырылуы кезеңінде 11 мыңдай
білім гранты табысталған.
«Халықаралық бағдарламалар
орталығы» АҚ білім және ғылым
министрлігімен бірлесе отырып,
2020 жылға дейінгі жаңа 5 жылдық
жоспарды жасап шығарды. Енді
халықаралық бағдарламаға іліну
үшін к бірек жұмыс жасау керек
және ағылшын тілін жақсырақ білу
керек. 2016 жылдан бастап «Болашақ»
бағдарламасы бойынша түскендерді
дайындауда негізгі басымдық инженерлік-
техникалық салаға берілетін болады.
2016 жылдан бастап, жоспарға сәйкес,
ағылшын тілі бойынша білімділік баллдық
шкала бойынша 5 баллға дейін к теріледі.
Ортамерзімді кезеңде «Болашақ» квоталық
категориясы үшін тілдік дайындық 2015
жылдың 1 қазанынан бастау алған «6+6»
қағидасы бойынша ұсынылады. Оған сәйкес,
«болашақшылар» алты ай елімізде, алты ай
шетелде білім алатын болады. Оған қоса,
2020 жылға қарай тілдік дайындық жетіледі.
Бұл үміткерлердің бағдарлама бойынша
оқыған ағылшын тілін жоғары деңгейде
игеру үшін жасалып отыр. Оған қоса, 2016
жылдан бастап «Болашақ» бағдарламасының
үміткерлерінің барлық санатына қажетті
жұмыс тілінің жоғарылауы орын алады.
Мысалы, егер 2015 жылы үміткерлердің
кейбір санаты бойынша жұмыс тілі 1 жыл
болса, 2016 жылдан бастап ол екі жылға
ұзартылған.
згерістер «Болашақ» бағдарламасының
докторанттарына да қатысты. Бүгінде
«Болашақ» шеңберінде докторанттар
шетелде 5-6 жыл бойы білім алады. Ал кейде
шетелде болу мерзімі 6 жылдан асып түседі.
Кейбір докторанттар еліміздегі ғылыми
үдерістерден оқшауланып қалу сияқты
мәселелерге тап болады. Еліміздегі ғылыми
ортада не болып жатқандығынан бейхабар
болады. Сондықтан 2015 жылдан бастап
«Болашақтың» шеңберінде, докторантқа
уақытының бір б лігін отандық университетте
ткізуге, ал қалған б лігін шетелде зерттеу
жүргізуге жұмсауға құқық берілетін арнайы
бағдарлама қабылданды. Осылайша, ол
батыстық дипломды иеленуге және ғылыми-
зерттеуін жүргізетін, сонымен қатар шетелдік
серіктестерімен бірлескен мәселелерді
шешетін отандық университетке пайдасын
тигізуге мүмкіндік алады.
Қазақстанның 2011-2020 жылдарға
арналған білім беруді дамытудың мемлекеттік
бағдарламасында к рсетілген мақсаттың
бірі – кем дегенде екі университетті әлемдік
рейтингтерге қосу. Еліміздің жоғары оқу
орындары жаһандық рейтингтерге белсенді
түрде қатысады. QS рейтингінің тізімінде
бар.
Шығыс Еуропа мен Орталық Азия
елдерінің университеттерінің QS
2015/2016 екінші рейтингінің нәтижелері
бойынша, Қазақстан Топ-150-ге енген 14
университетімен к шбасшылар үштігіне кірді.
Ең жоғары нәтижелерді үздік жиырмалықтан
шығып, 21-орынға ие болған л Фараби
атындағы Қазақ ұлттық университеті к рсетті.
Одан кейінгі жоғары нәтиже Л.Н.Гумилев
атындағы Еуразия ұлттық университеті (33-
орын) және Қ.И.Сәтпаев атындағы Қазақ
ұлттық техникалық университетінде.
Жалпы алғанда, рейтингте Ресей
басымдыққа ие – Түркия (16 университет) мен
Қазақстанды (14) артқа тастап, 48 ресейлік
ЖОО Топ-150-ге енді.
Қазақстанның үздік екі университеті
академиялық тәжірибеде керемет нәтижелер
к рсетті: л Фараби атындағы Қазақ ұлттық
университеті осы критерий бойынша
3-орынға, ал Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия
ұлттық университеті 13-орынға ие. Еліміздің
т рт университеті осы критерий бойынша Топ-
50-ге кірді. Бұны отандық университеттердің
рейтингтегі беделін айқындайтын жетістік деп
бағалауға болады.
Кеңейтілген университеттер тізімі
осы жылы бес отандық университетпен
толықты. «Жаңадан қосылғандардың»
ішінде үздік нәтиже к рсеткендердің бірі –
67-орынға тұрақтаған Қазақ ұлттық аграрлық
университеті. Қалған т ртеуі топ-100-ге
кірген жоқ. Аймақтық университеттердің
алғашқы жүздігіне ең жақыны – Қарағанды
мемлекеттік техникалық университеті (¾
111-120
Þ Þ ¾ө
).
Рейтингке алғаш енген және Топ-100-ге
кірмеген ҚР университеттері: Д.Серікбаев
атындағы Шығыс Қазақстан мемлекеттік
техникалық университеті (111-120),
М.Қозыбаев атындағы Солтүстік Қазақстан
мемлекеттік университеті (131-140) және
Алматы техникалық университеті (131-140).
Рейтинг әрдайым дамып отыратын, осы
аймақтың әлеуметтік және экономикалық
дамуын ынталандыруда маңызды р л
атқаратын 20 елдің университеттерін қамтиды.
л Фараби атындағы ҚазҰУ – елімізде
алдыңғы қатарлы жоғары оқу орны. 1934 жылы
негізі қаланған ол,
отандық ғылым,
техника, мәдениет
және жоғарғы білімге
елеулі үлес қоса
отырып, үлкен әрі
қиын жолдан тті.
Бұл университет
бүгінде – бұл 14
факультет, колледж,
біліктілікті арттыру
институты, 7
ғылыми-зерттеу
институты, 67
мамандық бойынша
докторлық
диссертация
қорғау бойынша
25 маманданған
диссертациялық
кеңес, 15 мыңнан
астам студенттер,
магистранттар мен
докторлар. Ғылыми
инфрақұрылымға 12
орталық кіреді.
101 кафедрада 2
мыңнан астам оқытушылар мен қызметкерлер
жұмыс жасайды.
Университет қабырғасында әскери кафедра
ашылған. ҚазҰУ түлектері, ҚР қарулы күштер
қатарында. Ішкі істер және ұлттық қауіпсіздік
органдарында, кедендік қызмет мекемелерінде
қызмет етуге мүмкіндік беретін қосымша
әскери мамандық, офицерлік шен алады.
Қазіргі таңда ҚазҰУ 400-ден астам ірі
әлемдік университеттермен сәтті серіктестік
жүргізеді. Халықаралық университеттер
қауымдастығының мүшесі.
Танымал халықаралық Great Value
Colleges ұйымының зерттеулерінің нәтижесі
к рсеткендей, л Фараби атындағы ҚазҰУ
топ-50 әлемнің технологиялық ең дамыған
университеттерінің қатарына 31-орынмен
тұрақтады.
Бұл рейтингте отандық жоғары оқу
орындары ТМД елдері ғана емес, Шығыс,
Орталық Еуропаның бірден-бір кілі, сонымен
қатар Сингапур мен Жапониямен бірге бүкіл
Азия континентін таныстырады.
Great Value Colleges әлем университеттері
рейтингін құрастыруда оқыту және ғылыми-
зерттеу қызметінің әртүрлі бағыттары бойынша
сан қырлы амал-тәсілдерді қолданады.
Осылайша, адамдарға сапалы білім алу мен
ғылыми әлеуетті жүзеге асыру үшін үздік
университетті анықтауда к мек к рсетеді.
Сонымен қатар жоғары оқу орындарының
мына артықшылықтары ескеріледі:
– технологиялар немесе инновациялар
үшін ұлттық, аймақтық және халықаралық
марапаттар;
– мамандандырылған зертханалар
немесе зерттеу орталықтары; студенттердің
зерттеу мүмкіндіктерін жүзеге асыратын
ғылыми-зерттеу б лімшелері;
– қызметтегі ғылыми-техникалық
б ліктің басымдығы.
Университетті бағалау құқығы
қызығушылық танытпайтын
үшінші жаққа беріледі және беделді
дерекк здерден алынатын жалпыға
қолжетімді ақпаратқа негізделген.
Бүгінде ҚазҰУ – бұл сегіз ғылыми-
зерттеу институттарын, ғылыми-
техникалық және гуманитарлық
бағыттардағы 30-дан астам орталықтар
мен зертханаларды біріктіретін
елдің ірі ғылым және білім мекемесі.
Мемлекет қаржыландыратын
ғылыми-зерттеулердің басым б лігі
дәл осы ҚазҰУ қабырғасында жүзеге
асырылады. Бұл қаражаттардың 10%-
ы жас ғалымдарды қолдауға жұмсалады.
Соңғы үш жылда университеттің ғылыми-
зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық
зерттеулерінің к лемі үш есеге жуық
сті. ҚазҰУ ғалымдарының зерттеулері
ндіріске енгізіледі. Ал ғылыми жұмыстары
Scopus және Thomson Reuters мәліметтер
базасына кіретін жоғары рейтингті
басылымдарда белсенді жарияланып
отырады. ҚазҰУ – халықаралық Thomson
Reuters агенттігінің «Ғылым саласындағы
үздік жетістіктері үшін» арнайы дипломымен
марапатталған тұңғыш әрі бірден-бір отандық
ЖОО.
Университеттің ғылыми-технологиялық
әлеуетін
халықаралық деңгейде
мойындаудың айрықша к рінісі әлемдік
Hewlett-Packard, Cisco, Intel, Konica minolta,
Microsoft танымал компанияларының
ҚазҰУ-да оқу-ғылыми орталықтары мен
зертханаларын құруы болып табылады.
АҚШ, Ұлыбритания, Қытай, Германия,
Финляндия, Жапония және басқа да
елдердегі шетелдік серіктестерімен бірге
ИНТАС, МАГАТЭ, ЕО, НАТО, Бүкіләлемдік
банк, ЮНЕСКО-ның қаржыландыруымен
56 ірі халықаралық ғылыми жобалар
орындалуда.
ҚазҰУ әлемнің алдыңғы қатарлы ЖОО-
ларымен екі дипломды білім беруді белсенді
дамытуда. Жыл сайын мыңнан астам шетелдік
студенттер мен оқытушылар оқу және ғылыми
тағылымдамалардан ту үшін ҚазҰУ-ды
таңдайды. Осылайша, АҚШ-тың 24 студенті
жаңа оқу жылында оқу үшін қазақстандық
ЖОО-ны таңдады.
л Фараби атындағы
ҚазҰУ-де оқу үрдісінде
студенттер үшін қашықтан
оқыту технологиялары
қолданылады. Қашықтан
оқыту үрдісі Еуропа
елдерінде кең қолданылатын
және мойындалған
қашықтан оқыту жүйесі
болып табылатын оқуды
басқарудың модульдік, объектті-бағдарланған
Moodle жүйесіне негізделген. Moodle
платформасы Open University (UK), Microsoft
(US),Google(US) и Istituto Superioredi Sanità
– ISS(Italy) сынды ұйымдардың қолдауымен
белсенді дамуда. Қашықтан оқыту үрдісін
қамсыздандыру мақсатында, әл Фараби
атындағы ҚазҰУ заманауи компьютерлік
технологияларды, сонымен қатар электронды
кітаптар мен виртуалды зертханалық
кешендерді қолданатын электронды оқу
материалдарын белсенді жасап шығаруда.
Оқытуға арналған скринкаст, видеожинақ
және подкасттарды дайындау үшін жазу, ңдеу
және аудио-видео оқу материалдарының
трансляциясы үшін пайдаланылатын ең жаңа
бағдарламалық жасақтама қолданылады.
Қашықтан оқыту курстарының к пшілігі
видеожинақтармен қамтамасыз етілген. Бұл
оқытушымен нақты уақыт режимінде интернет
желісі арқылы online с йлесуге мүмкіндік
береді. Оnline байланысты қамтамасыз ету
үшін қашықтан оқыту үрдісінің қатысушылар
арасында, ҚазҰУ-да, дәрістерге қатысудың
және студенттердың қорытынды жұмыстарын
қорғаудың толық әсерін жеткізетін заманауи
Adobe Connect онлайн видео конференциялар
жүйесі іске қосылған. Қашықтан оқыту үрдісі
кез келген уақытта қолжетімді және студенттер
мен оқытушылардың орналасу орнына тәуелсіз.
ҚазҰУ-да бакалавриаттың 64 мамандығы
бойынша білім алуға болады, оның ішінде
36-сы ағылшын тілінде оқытылады. Оқыту,
студенттің келесі семестрде оқитын пәнін
зі таңдауына мүмкіндік беретін, кредиттік
технологияда ұйымдастырылған. Бұл
студенттердің оқуға деген ынтасын, демек,
олардың оқу үлгерімін арттыратын әлемдік
тәжірибе.
Үнемі шетелдік компаниялардың
қатысуымен бос орындар жәрмеңкесі
ткізіледі. Жәрмеңкелер қорытындысы
бойынша, жоғарғы курстың бес-алты мың
студентінің жартысынан к бі компанияға
сұхбаттасуға шақырылады. Шамасы, оқытудың
сапасы мен ЖОО-ның аты шулы есімі әсер
ететін болуы керек. Нәтиже ретінде – ҚазҰУ-
дың он түлегінің тоғызы диплом алғаннан
кейін, жуық арада жұмысқа қабылданады.
2014 жылы ЖОО-лардың даму
к рсеткіштері сапасын бағалауда жоғарғы
беделге ие QS (Ұлыбритания) рейтингтік
агенттігінің саралау қорытындысы бойынша,
ҚазҰУ әлемнің Топ-300 үздік университеттері
қатарына еніп, 299-орын алған болатын.
Еуропалық одақтың жоғарғы дәрежелі
сарапшыларының бағамдауы бойынша, ҚазҰУ
ғылыми-технологиялық және инновациялық
әлеуеті жағынан Қазақстан ЖОО-лары
арасында с зсіз к шбасшы болып табылады.
Осылайша, елімізде жеткілікті жоғары
деңгейде білімге қолжетімділік қағидасы жүзеге
асырылған. Қазақстандық білім берудің басым
бағыты оның жоғары сапамен анықталатын
әлемдік мән мәтіндегі бәсекеге қабілеттілігінің
қамтамасыз етілуі болып табылады. Елдің білім
беру жүйесін жаңарту үрдісі нақ осы сапаны
к теруге бағытталған. С з жоқ, айтарлықтай
күрделі жаңалықтар жоспарланған және
енгізілуде, бірақ бұл реформаларға арналған
реформалар емес. Олардың әрқайсысы айқын
мақсаттарға және күтілетін соңғы әсерлерді
анық түсінуге негізделген. Демек, нақты
нәтиже де болады.
Ә
¾
,
Þ
Þ Þ
БІЛІМ
БІЛІМ
Орталық Еуропаның бірден-бір кілі, сонымен
қатар Сингапур мен Жапониямен бірге бүкіл
Азия континентін таныстырады.
Great Value Colleges әлем университеттері
рейтингін құрастыруда оқыту және ғылыми-
зерттеу қызметінің әртүрлі бағыттары бойынша
басқарудың м
Moodle жүйес
платформасы
(US),Google(U
– ISS(Italy) сы
белсенді даму
Білім алудың
Білім алудың
жолы
жолы
Бәсекеге қабілетті болу үшін...
Әл Фараби атындағы ҚазҰУ мен
Қазақстан жоғарғы мектебінің Ұлттық
ғылым академиясы білім және ғылым
министрлігінің қолдауымен ашық білім беру
ұлттық платформасының тұсаукесу рәсімін
өткізді. Алғашқы отандық онлайн-білім беру
платформасын құру бастамасына ИИДМБ-2
жүзеге асыру үшін мамандарды даярлап
жатқан университеттермен қоса, еліміздің
12 жетекші жоғары оқу орны қосылды.
Ашық онлайн-платформа жобасы еліміздің
2011-2020 жылдарға арналған білім беруді
дамыту мемлекеттік бағдарламасын және
e-learning электрондық білім беру жүйесін
енгізуді жүзеге асыруға бағытталған. Онда
отандық университеттердің сапалы онлайн-
курсын ұсынуда. Жаппай ашық онлайн курсы
(ЖАОК) студенттер мен қызығушылық
танытушылар үшін қосымша білім алуға
таптырмас мүмкіндік. Сондай-ақ ІТ-
технологиялар арқылы білім беру қызметінің
спектрін арттырады.
ҚазҰУ ректоры академик Ғалым Мұтанов
«Қазіргі таңда қазақстандық білім беру жаңа
инновациялық мүмкіндіктерді иеленуде. Жоғары
білім беру салаларының
сарапшылары ЖАОК-ты 2028
жылға дейінгі білім беруді
дамытудың 30 перспективалық
тенденциясының айрықшасы
деп атап к рсетті. Мемлекет
басшысы әрқашан бәсекеге
қабілетті ұлттың деңгейі
оның білімімен анықталады
деп баса айтады. Осы ретте
ЖАОК ұлттық платформасын
іске қосу отандық жоғары
білім беру жүйесін дамыту
тарихында маңызды оқиға
болып табылады», – деп атап
к рсетті.
Бүгінгі таңда белгілі шетелдік ЖАОК
платформалары курстардың ауқымды
спектрін ұсынуда және сапалы білімді әлемнің
миллиондаған тыңдаушыларына қолжетімді
етіп отыр.