Мишель  Монтень  (1533-1592  жж.)

тарапынан еркіндіктен айрылған француз гуманисі. Оның діни фанатизммен 
күресіндегі  басты  қаруы  эссе,  памфлет,  сатира,  сарказм,  скептицизм, 
адамның ӛмірге деген құштарлығы болды. 
Схоластарды  сынай  отырып,  Монтень  «Христостың  догматтарын 
Пиррон скепитицизмімен қосқысы келді. Ол адамның тәуелсіздігі мен ӛзіндік 
жауапкершілігін  тежейді»  деген  болатын.  Оның  философиясы  адамға 
«күмандануға құқық беруді», оның ішінде христиандық философиядағы діни 
кӛзқарасты таныту еді. Жан ӛлмейді деген ілімін зерттей келе, Монтень оны 
материя  ретінде  тани  бастады.  Агностиктерден  айырмашылығы  ол  адамды 
«күмәндануға  құқылы»  және  ӛз  бақытын  күтпей  оған  ӛзі  ұмтылыс  жасауы 
керек деген қорытындыға келді. 
Ӛзінің басты «Тәжірибелер» атты шығармасын Монтень стоицизм мен 
эпикуреизмнің  дәстүрімен  жазды.  Жақсы  адамның  басты  қасиеті  – 
сабырлыққа шақыратын, адал да жақсылыққа құмар ететін ӛлімді ойлау. Ол: 
«бізді ӛлім қайда күтіп тұрғаны белгісіз, сондықтан оны әр уақытта, әр жерде 
күтуіміз  керек.  Ӛлімді  ойлау,  еркіндікті  ойлау.  Кім  ӛлуді  ұмытса  –  сол  құл 
болуды ұмытты» деген екен. 
Адам  адамдықтан,  ӛзі  болудан  айыратын  қасиеттерден  аулақ  болуы 
керек. Ол бізге табиғаттан берілген тәрбие, бізге талап қоюшы құрал. 
 Жанның  ӛлмейтіні  туралы  Монтень  материализм  тұрғысынан  тән 
жанға  әсер  етеді  деген  қорытынды  жасайды.  Платонның  болашақ  ӛмір 
барымтасы, қабір ӛмірі туралы идеяларын жоққа шығара отырып: «Магомет 
сахабаларына  алтынмен  қапталып,  бағалы  тастармен  кӛмкерілген,  сұлу  да 
кӛркем  бикештер,  шарабы  бар  жаннатты  уәде  ете  отырып,  олар  бізді  ӛзіне 
тартқысы келеді» деген ой қалдырған. 
 

жүктеу/скачать 1,78 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: