Бағалау критерялары Бағалау критериясы



Дата29.03.2023
өлшемі19,6 Kb.
#77229
Байланысты:
3 Дидактикалық материал. Қосымша 1


ОМ: 11.4.1.1 әлем халықтарының тарихи дамуы контекстіндегі жазу түрлерін жіктеу;
Бағалау критерялары
Бағалау критериясы
1. Жазу түрлерін анықтайды
2. Жазу түрлерін адамзат дамуының тиісті дәуірімен жіктейді және сәйкестендіреді.
3. Жазу дамуының қажеттілігін талдайды.
1 тапсырма
1. Тұтас мәтінді пайдалана отырып, ерекшеліктерді айқындап, жазудың түрін анықтаңыз.
2. Кестені жетіспейтін ақпаратпен толықтырыңыз.
3. Кесте толтыруға қолданған ақпаратыңызды таңдау себебін түсіндіріңіз.


Мәтінмен жұмыс жасайтын топ алгоритмі.
Жазу түріне қатысы бар кезеңдер мен кілт сөздерді (атаулар, түсінік, терминдер, сипаттамалар) тауып, қай дәуірге жататынын табыңыз.
Кестені толтырыңыз
Жазу түрлерін жіктеңіз
Осы кілт сөздер мен сәттерді неге таңдағаныңызды түсіндіріңіз.


Жазу түрі

Негізгі сипаттама

Өркениет

Шамамен кезең

(Мысалы)_Пиктограммалар_–_сурет.__(Мысалы)'>(Мысалы)
Пиктограммалар – сурет.

(Мысалы) Суреттер суреттерді, бейнелерді береді. Жазбаша сөз әлі жоқ. Протопись-

(Мысалы) Барлық алғашқы қауымдық мәдениеттер, өркениетке дейінгі кезең

(Мысал) он мыңдаған жыл

Идеографическалық хат

Таңба береді .....

Ежелгі Египет...


Әріптік-буындық хат

Таңба түсінік бермейді, бірақ

Криттік түзу жазу …

Шамамен б.з.б III-I жыл. Ежелгі Египет – ….. дейін

….. б.з. дейін



Буындық хат

Таңбалар маңызды түсінікті білдіреді – …..

Оңтүстік-Шығыс Азия, Үндістан.

Шамамен б.з.б V ғ-дан бастап.

Әліпбилік хат (Әріптік хат)

Таңбалар дыбысты беріп, …............ білдіреді



……..заманауи европалық және әлемнің көп тілі




Ақпаратты таңдауды түсіндіру. Дәйектер келтіру.





А. Түсінікті білдіретін жазбаша белгі. Сөз емес, себебі грамматикалық формасы жоқ. Мән-бұл таза идея. Бейнелейтін затпен ассоциативті байланысты ұғымдардың түсінігі немесе жиынтығы. Мысалы, көз бен тамшы жас бейнесі майя жазуында қайғыны білдіреді. Аяқ - "тұру" және "жүру"әрекеті. Бұл иконалық белгілердің барлығы сыртқы бейнені сипаттауға негізделген. Сурет тура және ауыспалы мағыныда қолданыла алады. Иероглифтерде әртүрлі белгілерде қайталанатын типтік элементтер пайда болады, бұл адамның жазбаша мәтінді жазуды жеңілдетуге, жазуды оқытуды жеңілдетуге ұмтылысы болды. Жазылым сөздің айтылуына байланысты болмады. Нәтижесінде жазбаша және ауызша сөз бөлек болған.


В Жеке белгі (әріп), әдетте, бір дыбыс береді. Бұл жазбаның барлық түрлерінің тарихи тамыры - финикиялық хат. Үнсіз дыбыстар 22 белгіден тұрды. Оңай және тез оқылатын әріптер мен таңбалардың аздығы ауызша айтылатын сөздерді дыбыстық бекітуге мүмкіндік туғызыды. Батыстық жазбалар грек жазуынан бастау алады деп есептелінеді. Ол б.з.б X-IX ғасырда пайда болды. Финикийлік және арамейлік жазбалар сияқты грек жазбасы фонетикалық болып есептеледі, таңбалар түрлі дыбыстарды береді. Тауысты дыбыстар қосылды. Кей ғалымдар ежелгі гректер дауысты дыбыстарды арамей тілінен аоған деп есептейді. Грек жазуының негізінде италий тілі, соның ішінде этрусс (б.з.д. VII ғ.), ал осы тілдерден ертегермандық руналар пайда болды. Ал этрусс тілінен латын жазбасы пайда болған болуы мүмкін (б.з.д. VI ғ.).
С. Бұл жазу жүйесінде әрбір белгі дыбыстар (слог) белгілі бір комбинацияны береді. Мысалы, орыс алфавитінің е, ё, ю, я белгілері, шын мәнінде, буындық белгілер болып табылады. Үндістан мен Оңтүстік-Шығыс Азия хат жүйесінде кеңінен таралған. Бұл жазбаның артықшылығы – таңбалардың аздығында, (қытай тіліндегі 6000-7000 иероглифы мен салыстырғанда 100-300 таңба ғана), ал кемшілігі - әсіресе сөз тіркестері болмаған кезде, кейбір дыбыстардың оқылуы қиындық туғызаады.


D. Ең танымал жазбалар-клинописттік (көне Персид, аккад және басқа да шумерлік хаттардың мұрагерлері). Бұл жазу жүйесі, онда әрбір белгі дыбыстардың (слог) комбинациясын береді. Сондай-ақ буынды клинопис белгілері де пайдаланылды. Олар өз аттарын, шаралар мен өлшемдердің атауларын жазу үшін үнсіздік немесе мағыналық реңктерді беру маңызды жерде қолданылған. Бұдан басқа, буындық клинопис белгілері грамматикалық мәндерді білдіру үшін логограммаларға қосылды. Бүгінгі күні бар жалғыз көне хат жүйесі – бұған Қытай (қолданылатын белгілердің 90% логограммаларды құрайды) және одан шыққан жапон жазулары жатады.
2 тапсырма
Кестелер мен алынған білім нәтижесінде мемлекеттің дамуындағы жазудың орны жөнінде қорытынды жасаңыз.
Қорытынды жасауға қажет көмекші сөздер
Бюрократиялық аппаратты қалыптастыру, заңнамалық актілерді ресімдеу, мемлекеттік нормалардың көмегімен қоғамның өмір сүру саласын реттеу.

Достарыңызбен бөлісу:




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет