БАҒдарламалар жинағының жобасы жерге орналастыру

 

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ 

ДҮНИЕЖҮЗІЛІК БАНК 

«ТЕХНИКАЛЫҚ ЖӘНЕ КӘСІБИ БІЛІМ БЕРУДІ ЖАҢҒЫРТУ» ЖОБАСЫ  

 

 

 

БАҒДАРЛАМАЛАР ЖИНАҒЫНЫҢ ЖОБАСЫ

  

 

Жерге орналастыру 

 

(типтік оқу жоспары, оқу-білім бағдарламасы  

және арнайы пәндер бойынша типтік оқу жоспарлары) 

 

 

 

«СОЦИЕТА ИТАЛИАНА ДИ МОНИТОРАДЖИО СОЦИЕТА ПЕР АЗИОНИ» 

 Акционерлік Қоғамы 

 

 

 

Астана 2014 

 

 

 

АЛҒЫ СӨЗ 

  

 

1 «Жерге орналастыру» кәсіби стандарт жобасы негізінде жұмысқа енгізілген Қазақстан Республикасының жер қорын басқару 

Комитетінің және  аймақты дамыту министрлігінің № 02-07/2531- 14.12.2013 жылғы хатымен келістірілген. 

2. Алғаш   рет енгізілген 

3. Келісілген   

Оқу бағыты бойынша  оқу-әдістемелік бірлестігімен  

  № 1 «10» қараша 2014 жылғы хаттамасы 

  № 2 «1» желтоқсан 2014 жылғы хаттамасы 

ОӘБ төрағасы Сатылганов Ж.К 

және  АО «Республикалық техникалық және  кәсіби білім беру және біліктілік тағайындау ғылыми-әдістемелік 

орталығының» 

№ 1413  «30» желтоқсан 2014 жылғы хаттамасы/хатымен 

 

 

Бағдарламаның  сапасын  жақсарту  бойынша  барлық  ескертулер  мен  ұсыныстарды  келесі  мекен-жай  бойынша  жіберуіңізді 

өтінеміз:( Талғар агроколледжі, Алматы облысы, Кульжанбекова Луиза)  

 

 

 

 

 

 

Мазмұны  

 

1. Оқу-білім бағдарламасының қолданылу аясы 

2. Терминдер, анықтамалар  және қысқартулар 

3. Білім берудің кәсіби стандарты негізіндегі оқу жоспары 

3.1. Оқу-білім бағдарламасының функционалдық картасы 

3.2. Кәсіби  стандарт негізіндегі  типтік  оқу бағдарламасы 

3.3. Арнайы пәндер бойынша типтік оқу бағдарламасы  

  «Жерге орналастыру сызусы» пәні бойынша типтік оқу бағдарламасы 

  «Жерге орналастыруды жобалау» пәні бойынша типтік  оқу бағдарламасы 

  «Геодезия» пәні бойынша типтік  оқу бағдарламасы 

 

 

 

 

ОҚУ БІЛІМ БАҒДАРЛАМАСЫ 

Жерге орналастыру 

 

2014  жыл 

1. Оқу-білім бағдарламасын қолдану саласы  

Жалпы  кәсіби,  арнайы  циклдер  пәндері  бойынша  Типтік  оқу  бағдарламасы  кәсіби  қызмет  саласы  (КҚС)  мен  қызмет 

түрлеріне  (ҚТ)    сай  ҚР  ТжКО  кәсіби  стандарттарына  сәйкес  әзірленген.  Оқу  бағдарламасын  әзірлеу  кезінде  кәсіби 

стандарттардың кейбірі оқыту модуліне негізделеді. Осыған орай әр модуль нақты Еңбек міндеттерін орындауға байланысты 

құзыреттіліктің барлық үш тобын қалыптастыруға бағытталған. Кәсіби құзыреттілік оның негізгісі болып табылады. 

Модульдік оқыту модульдік оқу жоспары (тәжірибеде блоктык оқу жоспары деп атайды) және оқу пәндерінің модульдік 

бағдарламаларының жиынтығынан тұратын модульдік оқу бағдарламасын жүзеге асырады.  

Оқу бағдарламасы: 

 



 

еңбек саласы мен кәсіби білім беру саласының өзара әрекеттестігін реттеуге; 



 

материалды меңгерудің дәрісханалық, әрі жеке бөлігін реттеуге, яғни оқытушыны ақпараттық қызметтен арылтуға; 



 

оқу мақсаттары мен міндеттерінің толық тізбесін анықтауға; 



 

пәнді  игерудің  басында  және  соңында  студенттердің  дайындық  деңгейлеріне  (құзыреттіліктеріне)  қойылатын 

талаптарды әзірлеуге; 



 

пәннің әрбір модуліне сипаттамаларды (қысқа мазмұнды модульдік бірліктер тізбесі, дәрістер тезисі, семинар және 

зертханалық-тәжірибелік  сабақ  жоспарлары,  бақылау  өзіндік  жұмыс,  шығармашылық  тапсырмалар  тақырыптары, 

тапсырмаларды орындау және тапсыру кестесі ) әзірлеуге; 



 

ұйымдастырушылық-әдістемелік сипаттамаларды (оқу жетістіктерін оқыту мен бақылаудың негізгі нысандары мен 

әдістері, оқыту саясаты) құрастыруға; 



 

оқыту нәтижесін (с.қ. баға қоры) бағалауға; 



 

кадрларды даярлау, біліктілікті көтеру және кәсіби қайта даярлау бағдарламаларын әзірлеуге арналған талаптарды 

реттеуге арналған.  

Оқу бағдарламасының негізінде оқу пәндерінің модульдік оқу жоспары мен модульдік бағдарламалардың 

жиынтығы әзірленеді.  

МОБ негізгі қолданушыларына:  



 

білім беру ұйымдары, қызметкерлер; 



 

ұйым басшылары, ұйым қызметкерлерін басқару бөлімшелерінің басшылары мен мамандары; 



 

модульдік оқу жоспарлары мен оқу бағдарламаларын әзірлейтін мамандар; 

мамандардың кәсіби дайындығын бағалау мен біліктіліктерінің сәйкестігін растау  саласының мамандары 

жатады. 

 

2.Терминдер, анықтамалар мен қысқартулар 

 Қызмет  түрі    -  Еңбек  міндеттеріның  және  олардың  орындалуы  үшін  қажетті  құзыреттіліктердің  бүтін 

жиынтығынан құралған кәсіби қызмет саласының бөлшегі.  

Оқу (кәсіп) тобы – қызметтің ұқсас түрлерін біріктіретін кәсіби қызмет саласы. 

 

Лауазым  –  атауы  белгіленген  үлігілік  тапсырмалар,  құқықтар  мен  міндеттердің  жиынтығымен  анықталатын 

ұйымдастырушылық-әкімшілік құрылымдағы штаттық бірлік.  

Кәсіби стандарт бірлігі – еңбек қызметінің аталған түрі үшін бүтін, аяқталған, әрі автономды және маңызды болып 

табылатын,  нақты еңбек функциясының толық сипаттамасынан тұратын кәсіби стандарттың құрылымдық элементі. 

Біліктілік – белгілі бір қызмет түрі аясында қызметкердің еңбек функциясын сапалы орындауға дайындығын 

дәлелдейтін кәсіби деңгей. 

Біліктілік деңгей (Біліктілік деңгейі) –қызметкердің құзыреттілігіне қойылатын біліктіліктің Ұлттық және салалық 

шеңберіндегі орындалатын жұмыстың дербестігін, жауаптылығын және күрделілігін танытатын талаптардың деңгейі. 

Өлшемдер (бағалаулар) – оқытудың басты элементтерінің жетістіктерін көрсету үшін қажетті орындалатын жұмыс 

сапасының сипаттамасы, талаптары: 

•

 

Өлшемдер элементпен байланысты;  

•

 

міндетті орындауға жатады;  

•

 

қажетті білім, білік және дағдыларға сәйкес болуы керек; 

•

 

элементтің тәжірибелік құзыреттіліктерін көрсетуі тиіс. 

Құзыреттілік – кәсіби қызметте белгілі бір біліктілік деңгейінің Еңбек міндеттері мен міндеттерін орындауды 

қамтамасыз ететін білім, білік және дағдыны қолдана алу қабілеті. 

Модуль (module) – бұл оқу бағдарламаларының тәуелсіз, жеткілікті және толық бөлімі немесе оқу кезеңі (ЮНЕСКО). 

Модульдік білім беру бағдарламасы – белгілі бір біліктілікті тағайындауға қажетті құзыреттіліктерді иеленуге 

бағытталған модульдердің жиынтығы мен реттілігі. 

Модульдік бағдарлама – оқушыларды оқыту мен жекелей зерделеу үшін қажет нақты оқу материалдарын іріктеу мен 

жинақтауда ауыспалылық пен еркінділіктің  қажетті деңгейін қамтамасыз ететін модульдердің кірігуі мен кәсіп шеңберіндегі 

қызмет талаптары негізінде құрастырылған оқу бағдарламасы.   

Модульдік оқу жоспары  - білім беру мақмұнының моделі болып табылады және кәсіби білім берудің кез келген деңгейі 

үшін кәсіби-міндетті пәндер, таңдау бойынша және факультативтік пәндерден құралатын білім беру блоктарынан (жалпы 

міндетті, әлеуметтік-экономикалық, жалпы кәсіби, арнайы-кәсіби)  тұрады. 

Біліктіліктің ұлттық шеңбері – еңбек нарығында мойындалған біліктілік деңгейлерінің құрылымдық сипаттамасы. 

Біліктіліктің салалық шеңбері  - салада мойындалған біліктілік деңгейлерінің құрылымдық сипаттамасы.  

 

Сала  – бір типті өнімді құру мақсатын иеленетін кәсіпорын мен ұйымның кәсіби қызмет жүйесінің құрылымдық 

бөлігі.   

Кәсіби  қызмет  саласы    -  ортақ  кіріктірілген  негіздерден  тұратын  және  құзыреттіліктердің  ұқсас  жиынтықтарын 

шамалайтын сала қызметі түрлерінің жиынтығы.  

Кәсіби стандарт – Кәсіби қызметтің нақты саласында біліктілік, құзыреттілік деңгейіне, еңбек мазмұнына, сапасы мен 

шарттарына қойылатын талаптарды анықтайтын стандарт. 

Кәсіп –  белгілі бір білім, білік пен арнайы дайындықты талап ететін, адамның дене даму мүмкіндігін, зияткерлік қабілетін 

және білімі туралы сәйкес құжатпен расталатын кәсіби қызметтің белгілі бір саласында жұмыс атқаруға заңды құқық беретін 

адамның еңбек қызметінің негізгі түрі.  

Еңбек функциясы –нақты өндірістік және бизнес-процесте еңбекті  бөлу  нәтижесінде қалыптасқан міндеттерді іске асыру 

және оны  

орындау үшін қажетті құзыреттіліктердің болуын  шамалайтын кәсіби қызмет түрінің функциясы. 

Типтік  оқу  бағдарламасы (sample  program)  –    білім  алушыларды  дайындаудың  мазмұны  мен  деңгейіне  қойылатын 

талаптарды іске асыруға арналған және оқу пәні мен кәсіби тәжірибенің міндетті  мазмұнын  толық ашатын құжат.   

Типтік оқу жоспарлары мен білім беру бағдарламалары  білім мазмұнына, оқу жүктемесінің жоғары көлеміне 

және білім алушылардың дайындық деңгейіне қойылатын ортақ талаптардың жиынтығын анықтайды.   

Оқу модулі – нақты модульдік бірлік бойынша оқу мазмұнының жиынтығы, білім алушының оқу әрекеттерін басқару 

жүйесі, нақты мазмұн бойынша білімді бағалау жүйесі.  

Функционалдық карта – кәсіби қызметтің сол не өзге саласы шеңберіндегі қызметтің белгілі бір түрінің қызметкері 

тарапынан орындалатын еңбек функциясы мен міндеттерінің құрылымдық сипаты.  

Элементтер (оқытудың басты элементтері) – дәлелді болып табылатын, әрі бағалауға тиесілі негізгі әрекеттер мен 

нәтижелер сипаттамасы.  

 

Қолданылатын қысқартулар мен белгілер: 

ҚТ – қызмет түрі; 

ҚМЖ – ҚР ҚМЖ 05-2008 ҚР Қызметтердің мемлекеттік жітеуіші; 

ҚМ - қосымша модуль; 

БҰП – жұмыс берушілер талаптарын ескерумен білім беру ұйымымен анықталатын пәндер; 

 

БТБА – ҚР жұмыс және жұмысшылар кәсіптерінің Бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы; 

ҚА -    қорытынды аттестация; 

К – кеңес; 

БҰШ –  Біліктіліктің ұлттық шеңбері; 

БСШ –Біліктіліктің салалық шеңбері; 

КҚ – кәсіби қызмет; 

КС – кәсіби стандарт; 

ЖММ – жалпыға міндетті модуль; 

ЖКМ – жалпы кәсіби модуль; 

КДБТДБ –кәсіби даярлық және біліктілікті тағайындау деңгейін бағалау; 

КТМ – кәсіби-тәжірибелік модульдер; 

АА -   аралық аттестация; 

ӨО – өндірістік оқыту; 

КТ – кәсіби тәжірибе; 

АКМ – арнайы кәсіби модуль; 

Ф – факультатив сабақтары. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3. Кәсіби  стандарт негізіндегі оқу-білім бағдарламасы 

 

Экономикалық қызмет түрі: техникалық сынау, талдау, инженерлік іздестіру, сәулет өнері аймағындағы әрекеттер 

 

Еңбек нарығының бағыттары ескерілген кәсіп атауы: 

-

 

Сызу сызушы   

 

БCШ бойынша біліктілік деңгейі:2 

-

 

Геодезияшы  

-

 

Техник 

БCШ бойынша біліктілік деңгейі:3 

 

05-2008 ҚР МК сәйкес кәсіп атауы:  

-

 

Сызу сызушы  

-

 

Геодезияшы  

-

 

Техник 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

3.1.  Оқу-білім бағдарламасының функционалдық картасы 

 

Қызмет түрінің атауы  Кәсіп  

Еңбек міндеттері   

Модульдер 

Жерге 

орналастыру, 

жер және 

қалалық 

кадастры 

бойынша 

жобалық-

зерттеушілік 

жұмыстың сызу 

бөлігін орындау  

 

 

Сызу

 с

ы

зу

шы 

 

 

 

А. Жерге орналастыру, жер кадастры 

аймағында картографиялық, геодезиялық, 

жобалық-зерттеушілік және басқа да 

түрлерін  жоба жұмысын сызу бойынша 

безендіруін орындау  

 

 

А.1  Схема және жергілікті камералы 

және далалық шарттарды сызу жасай 

білу, бағдарламамен қамтамасыз ету 

  

 

В.   Жұмыстың  сызу бойынша безендіруін 

орындауда сызу бейнелерін жер-кадастр 

картасы және жер-кадастр құжаттарына 

түсіру  

 

 

В.1  Жерге орналастыруды білу 

мақсатында аэрофототүсірілім 

материалдарында бет-бедер салу, 

ауданды есептеп және экспликация 

құрастыру  

 

С. топографиялық және геодезиялық 

белгілерді картографиялық және жоспарлы 

материалға  жобалық-зерттеушілік процесс 

кезінде алынған мәліметтер бойынша 

түсіру  

 

С.1 Мемлекеттік стандарт талабына 

сай материалдарды графикалық 

безендіру 

 

D. Сызу және онымен байланысты есепті-

графикалық жұмыс жүргізу, масштабтауды 

білу 

 

D.1 Масштабтай алу, картографиялық 

негіздегі масштабқа сай белгілерді 

қолданып сызу сызу  

 

Е. Сызу жұмыстарын безендіру және 

жинақтау  

 

Е.1 Графикалық материалдарды 

безендіруде қолданатын нормативті-

техникалық актілерді білу 

 

 

 

 

Қызмет түрінің 

атауы 

Кәсіп  

Еңбек міндеттері   

Модульдер 

Жобала

рд

ы

 шы

на

йы

 б

ұй

ы

мға 

кө

ш

ір

уд

е гео

дези

ялық 

жұ

м

ы

ста

рд

ы

 о

ры

нд

ау

 

 

Г

ео

дез

ияш

ы

  

 

  А. Тапсырмаларды сапалы 

орындауды қамтамасыз ететін 

зертеушілік және жобалық-

зерттеушілік материалдарды және 

жобалық-зерттеушілік жұмыстарды 

жүйелеу, талдау және жинақтауды 

ұйымдастыру  

 

А.1 Өндірістік тапсырманы орындау мақсатында  

жоспарлы-картографиялық материалды, жер серіктік 

навигация құралдарын, геодезиялық құралдарды қолдану.  

Жер телімінің географиялық координациясын анықтау, 

жер телімінің шегін шынайы бетке аудару. Геодезиялық  

жүргізілетін жұмыстарға қатысуға дайындалу. 

Геодезиялық  құралдарға қарау, оның жұмысындағы майда 

ақауларын тауып, жою. Жергілікті  шектерді бөліп 

орналастыру. 

 

 

В. Нормативті талаптарға сай 

күрделі инженерлік есеп, 

зерттеушілік жұмыс, күрделі 

жобаларды орындау 

 

В.1 Топожоспарларды құрастыру, берілген территоря топо- 

схемасы, жобаға сай берілген жер телімінің орналасуын 

геодезиялық желіде анықтау. Геодезиялық жұмыс 

жүргізуде инженерлік есептеу әдісін білу, гедезиялық және 

нивелирлі желі құрастыра білу. 

С. Зерттеушілік жұмыс,  

жобалардың қорытындыларын 

безендіру және орындау 

 

С.1 Геодезиялық түсірілім мәліметін өңдеу және жобалау, 

тахеометрмен жұмыс 

D. Жергілікті аймақта жер 

телімдердерінің шегін орнату, 

жобаларды рекультиваторлау, 

жерді қолдануына сәйкес жобалар 

дайындау  

 

D.1 Жер туралы ҚР заңды құжаттарын қолдану жобалауда, 

жер қолдану бойынша жобалар құрастыру  

 

Е. Жергілікті жерде геодезиялық 

құралдармен жоғары нақтылықта 

жұмыс істеу, жобаны шынайы  

жерге ауыстыру 

 

Е.1 Жергілікті жерде геодезиялық құралдармен жоғары 

нақтылықта жұмыс істеу, жобаны шынайы  жерге 

ауыстыру мақсатында. 

F. Ландшафтылы-географиялық 

территоря құрылымын анықтау 

және бөлінген жер телімінің 

қыртыс құрамын анықтау 

 

F.1 Жергілікті жерде жақсы бағыттану, сыртқы түрі 

бойынша жер қыртысын ажырата білу. Геодезиялық 

құралдармен жұмыс  

J. Техника-технологиялық 

негіздеме жүргізу, орналасу 

орындары бойынша 

агроөнеркісіптік мекемелерге 

таныстыру.  

 

J.1 Техника-технологиялық сараптама жүргізу, орналасу 

орындары бойынша агроөнеркісіптік мекемелерді талдау, 

компьютерлік бағдарламалар көмегімен есептеулер жасау 

 

 

 

 

K. берілген  территорияда 

обьектінің орналасуы үшін 

географиялық және экономикалық 

салыстыру.  

 

K.1 Жер сілемінің георграфиялық берілгендері мен 

экономикалық бағалау арасында салыстырмалы талдау 

жасау 

L.территорияны геодезиялық және 

топографиялық зерттеу, топо-

схемалар мен топожоспарларды 

салыстыру.  

 

L.1  Топожоспарларды құрастыру, берілген территоря 

топо- схемасы, жобаға сай берілген жер телімінің 

орналасуын геодезиялық желіде анықтау, сызу тұрғызатын 

компьютерлік бағдарламаларды білу  

M. аймақтық байланыста 

геодезиялық бағытта бөлінген 

территориялардың дамуын талдау 

және өңдеу.  

 

M.1  әдістемелік және басқа да техникалық құжаттарды 

әзірлеп, бағдарлама мен жобаға сай ұсыныстартарды 

қарастырады. техника-экономикалық талдау жасап, 

қабылданатын және іске асатын шешімдерді комплексті 

түрде негіздейді, жұмыс (қызмет) жүйесінің қысқартуға 

болатын мүмкіндіктерін іздестіреді. 

 

 

 

Қызмет түрінің 

атауы 

 

 

Кәсіп  

 

 

Еңбек міндеттері   

 

 

Модульдер 

Ғылыми  ізденіс 

жұмыстарын  

жүргізуде 

техникалық 

міндеттерді 

орындау, 

өндірістік 

процестердің 

экономикалық 

тиімділігін 

анықтау 

 

 

Техник   

 

 

А. жер туралы заңнамаларда 

қарастырылған жерге 

орналастыру және жер 

кадастры бойынша жобалық-

зерттеушілік жұмыстар. 

 

 

А.1  Жер туралы заңнамаларда қарастырылған 

жерге орналастыру және жер кадастры 

бойынша жобалық-зерттеушілік жұмыстар, 

жер телімдерінің орналасу координаттарын, 

аэротүсірілім мәліметтерін, далалық өлшеуден 

алынған мәліметтерін рәсімдеу, алынған 

мәліметтерін графикалық және атрибутты 

түрде құжаттарда және материалдарда 

бейнелеу.  

 

В. Жерге орналастыру 

схемаларын, басқа да жер 

қолданатын жобалар 

құрастыру. 

 

 

В.1    АЗЖ  МЖК  электронды  базасына 

зерттеушілік-  жобалық  және  басқа  да  жұмыс 

түрлерін енгізу, оларды қағазда рәсімдеу, жер-

кадастр құжатында пішіндеу, сәйкестендірілген 

құжат  дайындау.  Ақпараттық  жүйе  мен 

бағдарламалық 

құралдармен 

жұмысты 

қамтамасыз ету. 

 

С. Жобаларға техникалық және 

экономикалық негіздемелер 

дайындау, жерді қорғау және 

қолдануды бақылау. 

 

С.1  Дайын  зерттеушілік-жобалық  құжаттар 

бойынша  жергілікті  жерде  жер  телімдерінің 

шекарасын  беру  бойынша  далалық  жұмыстар 

орындау 

 

 

 

 

 

Кәсіп 1. 

Еңбек нарығының бағыттары ескерілген кәсіп атауы:     Сызу сызушы    

БСШ бойынша біліктілік деңгейі:2 

 

А.1 Модулінің технологиялық  картасы  «Схема және жергілікті камералы және далалық шарттарда сызу жасай білу, 

бағдарламамен қамтамасыз ету» 

Оқу уақытының ұсынылатын көлемі: 260 сағ. 

№ 

р/

с 

Тақырыптық 

блок 

Кәсіби 

құзырлықтар 

Оқу модулі 

Оқу құралдары 

Теориялық оқыту 

мазмұны 

Тәжірибелік оқыту 

мазмұны 

1 

Теодолитті 

және 

тахеометрлік 

түсірілім 

бойынша 

жоспарларды 

сызу 

Қаламмен, 

қауырсынмен 

және сызу 

құралдарымен 

және  ЖК  арнайы 

бағдарламалар 

көмегімен. 

 

Қалам,  тушьпен  сызу 

орындау және шрифттік 

жазба 

негіздерімен, 

жоспарларды 

бояу 

тәсілдері. 

Теодолитті және 

тахеометрлік 

түсірілім бойынша 

жоспарларды 

тушьпен сызу 

Құралдар: 

- Сызуға арналған құралдар мен 

аспаптар;  

Оқу материалдары: 

- компьютерлік техника; 

құжаттама; 

калькулятор  

- Сызулар,  

эскизді құжаттар, макеттер, слайдтар