370
13-ТАРАУ
әлеуметтану және сіз
Егер сіздің ата-анаңыз
немесе ата-
әжеңіз я болмаса өзіңіз «осы үйде
осылай жасалады» деген оймен
әрекет етсеңіз, онда дәстүрлі
билікті сезінгеніңіз. Дәстүр
оларға билік бергендіктен, талап
еткен тәртібіне мойынсұндыңыз.
Егер сыныптағы ең мықты бала
«солай істеуіңізді сұрағандықтан»
әрекет жасасаңыз, харизмалық
беделдің ықпалында
болғаныңыз. Ол балаға сүйсініп,
дос болғыңыз келгендіктен,
айтқанын орындадыңыз. Егер
бұл бөлімді профессорыңыз
талап еткендіктен оқысаңыз,
рационалдық-қүқықтық
билікке мойынсұнғаныңыз.
Профессорыңыз рационалдық
процесс арқылы билікке лайық
деп ойлағандықтан, сіз оның
нұсқауын орындайсыз.
Саясат д е г е н ім із
-
қоғамдағы
биліктің әлеуметтік құрылымы.
М е м л е к е т д е г е н ім із
- өз
аумағында күш көрсету мен
мәжбүрлеуді заң жүзінде қолдана
алатын қоғамдық құрылым.
Ү ғы м д а р д ы ң қрры ты нды сы
Билік пен бедел
Т ү ж ы р ы м
А п ы қтам а
М ы салы
Б и л ік
Қарсыласты ққа қарамастан,
басқаларға қалаған ы ң дай
әрекет еткізе білу қабілеті;
мажбүрлеу мен бедел
ж атады.
Сіз қалам асаң ы з да экеңіз
шөп шабуға мэжбүрлейді.
М зж б у р ле у
Күш көрсету немесе қорқы ту
арқылы билікті іске асыру.
«Шөпті ш аппасаң таяқ
жейсің!»
Б едел
Ережелер мен
қүнды лы қтарға сүйенген
билік.
«Шөп шабу - сенің парызың»
Д з с т у р л і б е д ел
Ғасырлық тәжірибелерге
сүйенетін, қастерлі
рәсімдерге негізделген бедел.
«Әкең ретінде бүйырамын,
шөпті шабуың керек.”
Х а р и з м а л ы қ
б е д ел
Көшбасшының жеке
қасиеттеріне негізделген
бедел.
М инистр, раввин немесе
и м ам н ы ң уағыздары эсер
еткені сонш алы қты , сіз өз
еркіңізбен қарияларды ң есік
алды ндағы
шөпті шабуға
әзірсіз.
Р а ц и о н а л д ы қ -
қ у қ ы қ т ы қ
б е д е л
Рационалды қалы п тасқан
ережелерді үсынуға
негізделген бедел.
«Сіз ереж ені білесіз: әкеңіз
өткен аптада шөп шапты, бұл
аптада сіздіцкезегіңіз».
ұйымға айналдырып жіберді. Алайда өкілеттіліктің қай түрі бол-
масын қарамағындағылар жауапты тұлғаның шешім қабылдауға
қүқығы
барымен келісіп, өздері бағынуға міндетті екенін мойын-
дауына байланысты.
Достарыңызбен бөлісу: 
