Бағдарламасы аясында іске асырылды David В. Brinkerhoff, Rose Weitz, Suzanne T. Ortega essentials of

388
13-ТАРАУ
күшінің басым бөлігі бірнеше алып трансұлттық корпорациялармен 
байланысты. АҚШ-тағы ең үздік 20 компания - миллиардтаған доллар 
активін бақылайтын және мыңдаған адамды пайдаланатын ауқым- 
ды бюрократия. Бұл алып кәсіпорындар ұлттық және халықаралық 
аренадан орын алады.
Жергілікті жерде аудан не қала әкімшілігіне жұмыс орындарын 
көбейту немесе сақтап қалу үшін тиімді салық жеңілдіктері мен қо- 
лайлы аймақтандыру қағидаларын енгізуді үсынып отырған ірі жұ- 
мыс берушіні білуіңіз мүмкін. Корпорациялардың көлемі мен өзара 
байланысының өсуіне байланысты қазір бұл федералдық және ха- 
лықаралық деңгейде қайта қаралып жатыр.
Мүндай саяси билік АҚШ-тың сыртқы саясатына да эсер етуі мүм- 
кін. Dole және United Fruit сияқты трансұлттық компаниялардың мүд- 
десін қорғау үшін, АҚШ - XX ғасырда Гватемалада, Гондураста және 
Латын Америкасының басқа да елдерінде диктатураны қолдады. Дәл 
осылай трансұлттық мүнай компанияларын қолдау үшін, АҚШ 1951 
жылы Иранның сайланған премьер-министрі Мохаммад Моссадехке 
қарсы жасырын көтеріліс ұйымдастырып, нәтижесінде, Иран шахы- 
ның авторитарлық режиміне қолдау білдірді (Kinzer, 2003). (Шахтың 
репрессивті режиміне байланысты халықтың наразылығынан ақы- 
ры 1979 жылғы Иран ислам революциясы болды, соның салдарынан 
дүниежүзі бойынша ислам фундаментализмі өршіді). Соңғы кездері 
кейбір бақылаушылардың тұжырымдауынша, АҚШ Иракқа (Саддам 
Хусейннің тұсында), ең алдымен, мүнай компанияларының мүддесі 
үшін шабуыл жасаған.
Wal-mart экономикасы
XX ғасырдың басым бөлігінде федералдық заңдар корпорацияларға 
нарықтың сүбелі үлесін сатып алуға тыйым салатын. Өйткені олар кез 
келген бәсекелесін бизнестен ығыстырып, тауарлары мен қызметтері- 
не ойына келген бағасын қоюы мүмкін еді. Алайда 1980 жылдардан 
бастап «үлкен үкіметке» қарсы саясаткерлер бүл заңнамаларды өзгер-
I 
Wal-Mart ұсынатын төмен бағадан 
I жекелеген тұтынушылар пайда 
тапқәнымен, олардың жұмысшыларға 
мардымсыз жалақы төлеуі және ешбір 
артықшылықтар бермеуі, сонымен қоса 
бәсекелестерді нарықтан ығыстыру 
қабілеті көп жағдайда қоғамға зиянын 
тигізіп отыр. Осы факторлар мемлекетте 
жаппай наразылықтууына алып келді.

жүктеу/скачать 30,13 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: