Бағдарламасы аясында іске асырылды David В. Brinkerhoff, Rose Weitz, Suzanne T. Ortega essentials of
жүктеу/скачать 30,13 Mb. Pdf көрінісі
|
Әлеуметтану негіздері
- Бұл бет үшін навигация:
- Үғы м д ард ы ң қрры ты нды сы Жыныс пен гендер
- Жыныс - эйел мен ер адамдардың арасындагы биологиялық ерекшеліктердің сипаты. Гендер
- Гендерлік рөлдер
| гендерлік рөлдер
туралы айтады. Жы- нысына қарай әрбір адам әлеуметтік таптағы позициясына қара- мастан, мейлі ол афроамерикалық немесе ақ нәсілді, қытай не месе байырғы америкалық болсын, ерекше сымбатты. Ал гендер, ол - басқа мәселе. Мысалы, қытайлық ер адам мен апачи ер ада- мының гендерлік тұрғыдан алғанда құқықтары, міндеттері, қа- рым-қатынасы мен іс-әрекеттерінде айырмашылық көп. Гендер- Үғы м д ард ы ң қрры ты нды сы Жыныс пен гендер Ж ы н ы сы Гендер Х алы қты ң бөлінуі Ер адам және әйел адам (немесе аралас жынысты). Еркек және эйел. Н егізделуі Биологи ялы қ сипатгамасы (хромосомалар, ж ы н ы сты қ гормондар. ж ы н ы сты қ мүшелері). Әрбір ж ыны сқа мәдени тұрғы дан тэн устаным мен м інез-қулы қ Себеп-салдары Гормондар ерекш елігіне байланы сты әйелдерге қараганда, ер адам дарды ц куш і кобірек. Еркектердің күші көбірек, себебі әйелдер ауыр заттарды ж иі көтері енде, «еркектей денелі» болып кететінін уайымдайды. Гендерлік тұргы дан әйелдерге қараганда, ер адам дарды ң бойы узыи. Нашар дам ы ған елдерде қыздарды ц бойы ж еткіл ікті мөлшерде гам ақіш п еу ін ен д е аласа болады. Жыныс - эйел мен ер адамдардың арасындагы биологиялық ерекшеліктердің сипаты. Гендер - эр жынысқа тэн мэдениетпен байланысты көзқарас, мінез-құлық және рөлдер жүйесі. Гендерлік рөлдер - белгілі бір мәдениеттегі ерлер мен әйелдер үшін норма болып табылатын құқықтар мен міндеттер. 256 9-ТА РА У лік рөлдер тап, нәсіл және субмәдениет арқылы да айқындалады. Сонымен бірге кейбір тұлғалар өздерін басқа бір күтпеген қырыыан көрсетуі мүмкін. Мысалы, біреулер Брэд Питке, ал кейбіреулері Джон ни Дэпп пен Уилл Смитке еліктейді. Ер мен әйел арасындағы айырмашылықтардың мәдениетке қатысы мен биологияға қатысының арасалмағы қандай? Осы сауалға жауап іздей келе кейбір биология ғалымдары басқа түрлерге назар аударды. Жалпы алганда, адам мен жануар әлеміндегі ұрғашының жыныс- тық айырмашылықтары биологиялық деңгейде енген деген тұжы- рым басым. Алайда сол айырмашылықтарды зерттеудің нәтижелері араласып кеткен. Балықтардың арасында үрғашысы еркегінің күйін келтіру үшін жарқырайтын ашық түсті болып келеді, бірақ құстар- дың арасында бұл, әдетте еркектеріне тән. Еркек бабуиндар ұрғашы бабуиндарды басқарады, бірақ еркек мармоздар (кішкентай маймыл- дар) серіктеріне қамқорлық жасайды, ал арлан арыстандардың бар- лығы аң аулауда ұрғашы арыстанға тәуелді. Сонымен қатар киттер мен пілдер ұрғашысы басқаратын жұп қүрады. Әлеуметтік ғалымдар көбінесе адамның жынысына қарағанда гендерге қызығушылық танытады. Олар әйелдер мен ерлерге тағай- ындалған рөлдердің алуан түрлілігі әсіресе осы өзгерістің себептері мен салдарының қыр-сырын білгісі келеді. Әр жыныстың билік пен беделге ие бола алуына не себегі? Үстемдіктің көптігі мен аздығы әйел- дер мен еркектердің күнделікті өміріне қалай эсер етеді? Америкалық қоғамда гендерлік рөлдердегі соңғы өзгерістерге не жатады? жүктеу/скачать 30,13 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|