Бағдарламасы аясында іске асырылды David В. Brinkerhoff, Rose Weitz, Suzanne T. Ortega essentials of
А Й Ы П Т Ы Б О Л М А У Ү Ш І Н С Е Б Е П Т І Қ О Л Д А Н У
жүктеу/скачать 30,13 Mb. Pdf көрінісі
|
Әлеуметтану негіздері
- Бұл бет үшін навигация:
- 4 -ТА РАУ Назар аударыңыз Готтар
| А Й Ы П Т Ы Б О Л М А У Ү Ш І Н С Е Б Е П Т І Қ О Л Д А Н У .
КүнделІКТІ өмірде 6 ІЗ Д ІҢ қоғамдық болмысымыз бен қадір-қасиетімізге кері эсер ететін жайттар жиі болып тұрады. Жүмыстан шығып қалуымыз я емти- ханнан құлауымыз немесе аңдамай сөйлеп, өкінуіміз мүмкін. Бізді жаман етіп көрсететін бір әрекет жасап қойсақ өзіміздің қоғамдық бейнемізді сақтап, қадір-қасиетімізді қорғаудың жолдарын іздеуі- міз керек. Біз өзімізді көбіне сұхбаттасу арқылы қорғаймыз. Егер ереже- ден ауытқығанымыздың себебін дұрыс түсіндіре алсақ, онда жұрт- тың көз алдында жалпы нормаларға бағынатын адам болып көріне- міз. Біз мұны басқалар күтпеген я қаламаған істі неге істегенімізді түсіндіретін себеп келтіру жолымен жүзеге асырамыз. Себеп а қ т а л у және н е г і з д е у деген екі санатқа бөлінеді (Scott & Lyman, 1968). Ақталу кезінде адам істеген ісінің қате, қоғамға қай- шы екенін мойындап, оны болдырмау үшін ештеңе істей алмаға- нын түсіндіреді. Ал негіздеу кезінде ережені бүзу себебін одан да жоғары тұрған басқа ережеге сүйеніп сипаттайды (Scott & Lyman, 1968). Әсіресе студенттер - ақталу мен негіздеудің хас шеберлері. Мә- I Бұл баланың бет әлпеті оныңәлденеге I наразылығынбілдіреді. Әсерді басқару - басқалардың бізге көзқарасын басқару үшін жасайтын іс-әрекетіміз. Ақталу - істеген әрекеті теріс екенін мойындау, бірақ оны бақылау қолынан келмегенін айту. Негіздеу - істеген әрекеті теріс болса да оны биік моральдық игілік үшін жасағанын түсіндіруге тырысу. 9-251 130 4 -ТА РАУ Назар аударыңыз Готтар Ә сіресе жастар үшін әсерді басқару тым қиын болғанымен, өте маңызды Балалық кезеңнен өткен, бірақ әлі ере- сектер қатарына кірмеген жастар өз бол- мыстарын қалыптастырып, басқаларды сол болмысқа сендіру жолында күреседі Бірақ кейбіреулер қоғам сыртқа тебетін болмысты не үшін әдейі таңдайды? Бүл сүраққа жауап табу үшін әлеуметтанушы Эмми Уилкинс (2008) өздерін «готпыз» деп атайтындарды бірнеше ай бойы ба- қылап, олармен сүхбаттасқан. Готтар әдетте үстеріне ж ь р т ы қ қара киім киіп, денесіне адамның бас сүйегіне үқсас сурет салып алады. Оған қоса, ер- лер! де, әйелдері де қап-қара опа-далап жағып, шаштарын қалыптасқан норма- дан бөлек қара я қызғылт түске бояйды. Таққан стикерлері, киген футболкалары олардың айқай-шулы орталарды, вам- пирлер мен бейіттерді, қорқынышты фильмдерді, өліммен қатысы бар бас- қа да нәрселерді үнататынын паш етіп тұрады. Бүл сипаттамадан бәйқағанымьіз- дай, гот ретінде эсер қалдыру үшін біраз тер төгуге тура келеді. Сонда, олар мүны неүшін істейді? Уилкинспен сүхбаттәсқан готтар бүрыннан іштей гот болып жүргенін, жү- рек қалауындағы қауымды кездестірген соң соған барып қосылғанын айтқан. Сөйтсе де, Уилкинстің түжырымы басқа. Оның айтуынша, готтардыц барлығы - ақ нәсілді орта тап өкілдері. Олар спортқа қызықпайды, бірақ математикаға, компь ютер гылымдарына және ғылыми фан тастикаға қатты қызығады. Бір сөзбен АМЕРИКАДАҒЫ ӘРКЕЛКІЛІК Готтың сыртқы көрінісін қабылдау жастарды ақтауға көмектеседі, олардың іс-әрекеттері мен көзқарастарын қабылдауды жеңілдетеді жәнеоларды бүлікшілер деп санайтын құрбыларының құрметіне ие болуға жағдай жасайды. айтқанда олар - «қуып кеткендер» Гот болғанға дейін оларды қатарластары ко- мандаға алмай, дәліэдерде келемеждеп, әлімжеттік жасаған. Олардың спортта жолы болғыш ақ нәсілді жігіттер мен әдемі киініп, шаштарын сәндеп, бүраң- дап жүрген ақ нәсілді қыздардікі сияқты қоғамдық мәртебелері болмаған. Олар хип-хоп мәдениетін қолдайтындар жақ- сы көретін афроамерикалықтар немесе испантектілер сияқты да қоғамдық мәр- тебеге ие бола алмады. Гот образынә кіріп, өзгелерге эсер қалдыру арқылы олар бірнеше мақсат- қа жеткен. Олар басқаларды әдейі қор- қытқан, сол арқылы өзгелерден зорлық көру азабынан құтылған. Екіншіден, готтарды «бүзақылар» деп мойындзған қатарластарының қүрметіне ие болған Үшіншіден, олар өздерінің образдарын, іс-әрекеттерін және хоббиларын түсін- дірудің жаңа әдісін тапты, әрі олар өзде- рімен келіспейтіндердің пікіріне қулақ аспауды үйренді Сол сияқты басқа да ақ нәсілді жастар - суретке, өлеңге не театрға қызығатын ер балалар, күлген- ді үнатпайтын ақылды қыэдар мәдени нормаларға орайласа қоймайтын панк немесе эмо болмысы мен обраэын таң- дай алады. Осы арқылы олар «ортадан қуылған адамнан» «бұзақыға» айналады. селен, бір студент жазба жұмысын кеш тапсыру себебін мектептің талисманы болып рөл ойнағанымен түсіндіреді. Оның айтуынша, үй жұмысы талисман киімінің жеңінде қалып қойыпты, ал костюм спортзалдың киіну бөлмесінде ілулі тұр, демалыс күндері бөлме- нің есігі құлыптаулы болған (Troop, 2007). Енді бірі сабаққа келме- ген себебін электронды поштамен мынадай хат жолдау арқылы не- гіздеуге тырысқан: Б ү гін с а б а қ қ а к е л е а л м а й м ы н . Себебі ж ы л с а й ы н к о р п у ста Jell-О желе к ү р е с ін ұ й ы м д а с т ы р а м ы з . Қ азір ғ а н а ж а р ы с қ а а р н а п әзірлеген 185 л и т р ж е л е н ің б ү з ы л ы п к е т к е н ін б а й қ а д ы м . Е нд і к е ш к і с а ғ а т 9-ға дейін |