БІЛІМ ЖӘНЕ ДІН
353
Протестанттық этика және капитализм рухы
Діни ойлардың өзге әлеуметтік құрылымдарға ықпалын саралай оты-
рып, Вебер ([1904-1905] 1958) протестанттық реформация капитализм-
ге жол салды деп тұжырымдады. Ертедегі протестанттар еңбек ету,
рационализм және қарапайым өмір сүру - дұрыс, ал жұмыссыздық
пен сылбырлық - күнә деп санады. Бұл сенімді Вебер Протестанттық
этика деп атады. Осы этиканы ұсганатын адамның өмірі қандай бол-
мац? Ондай адам іскерлік шешім қабылдағанда эмоцияға емес, ақылға
сүйене ме (мысалы, қажет, бірақ тиімсіз қызме гкерді жүмыстан босат-
қанда)? Жеке қүлшыныстарына ермейтін үнемшіл бола ма? Мүндай
адамның бай болары анық. Вебердің айтуыиша, байлыққа жету негіз-
гі мақсатқа айналғанға дейін алғашқы кездегі протестантшылдық қа-
лыптастырған адамгершілік қүндылықтар бастапқы капитализмнің
негізін құрады.
Вебердің зерттеуінен кейін бір ғасырға жуық уақыттан соң, зерт-
теушілер сол мәселені қайтадан көтерді және көпшілігі басқа қоры-
тынды жасады. Бірақ бұл зерттеулер Вебердің дін әлеуметтануына
қосқан зор үлесін өзгерте алмады - діни ойлар әлеуметтік құрылым-
дағы шиеленіс пен өзгерістің себебі бола алады.
Достарыңызбен бөлісу: | 
