Жағымсыз мінез-қүлық: шиеленіс теориясы

Девианттылықтың  классикалық  құрылымдық-функциялық 

теориясы -  Роберт Мертонның  (1957)  шиеленіс теориясы.  Шиеленіс 

теориясы  бойынша  көпшілігіміз  конформистпіз,  яғни  біз  Америка 

қоғамының мәдениеті қабылдаған мақсаттарына мәдениетке сәйкес 

құралдардың көмегімен жетуге  болатынын түсінеміз.  Шиеленіс  гео- 

риясыныңтұжырымы бойынша, осылайша адамдар осы мәдени тұр- 

ғыдан мақұлданған мақсаттарға дәл  солай (мәселен,  университетте 

оқу немесе жалақысы жоғары жұмысқа тұру) мақұлданған құралдар- 

дың  көмегімен  (мәселен,  сабақты  жақсы  оқу,  жұмысқа  уақытында 

бару деген сияқты) жете алмағаида девианттылық туындайды.

Шиеленіс  теориясы  көбінесе  төменгі  әлеуметтік  сатыдағы  қыл- 

мысты  түсіндіру  үшін  қолданылады.  Бұл  теорияда  америкалықтар- 

дың  экономикалық  габысқа  қол  жеткізу  мақсатын  көздейтіндері 

жайлы  айтылады.  Дегенмен  төменгі  таптағы  америкалықтардың 

арасында  осы  мақсаттарға  мәдениет  мақұлдайтын  әдістермен -  мы- 

салы,  заңгер  болу  үшін  білім  алу  жолымен,  кәсіби  спортшы  болу 

үшін  күнделікті  жаттығу  жасау жолымен  -   қол  жеткізетіндер  жоқ- 

тың қасы. Мертонның пікірінше, төменгі әлеуметтік сатыдағы адам­

дар  америкалық  құндылықтарды  жоққа  шығарғандықтан  емес,