НӘСІЛДІК  ЖӘНЕ  ЭТНОСТЫҚ  ТЕҢСІЗДІК

223

мандар  мен  қоғам  белсенділері  осы  мәселені  түсінсе де,  түсінбесе  де 

ақ нәсілділерді  «нәсілдік санат» ретінде анықтау арқылы әлеуметтік 

құрылымның негізін қалауға  үлес қосты.  Сонымен қатар  АҚШ  санақ 

бюросы  америкалық мексикалықтарды  «ақ нәсілді емес» деп жария- 

лады. Оған Мексика үкіметі наразылық білдіріп, қарсылық танытты. 

Содан кейін бюро құрамы ауыстырылды. Қазіргі уақытта санақ бюро­

сы латынамерикалықтарды кез келген нәсілге жататын этностық топ 

ретінде  белгілейді.  Сол  сияқты  «қара  тәнді»  термині  «афроамерика- 

лық» терминімен алмастырылуы осы топтың биологиялық шығу тегі 

жөнінде  жаңа  мәліметтер  қосқан  жоқ.  Керісінше,  нәсіл  мен  этносқа 

катысты  қоғамдық  көзқарастың  өзгеруіне  әкелді.  Осы  мысалдардың 

әрқайсысы нәсіл мен этностың қүрылымына ықпалын тигізген саяси 

және әлеуметтік процестерді сипаттайды.

Жер бетінде жаңа этностық топтардың пайда болуы ұлттық шека- 

ралардың өзгеруіне байланысты. Мәселен, XX ғасырдан бері сицилия- 

лықтар, неаполитандықтар, миландықтар және тағы басқалар бірігіп 

ортақ  италия  тілін,  мәдениетін  және  этностық  ерекшелігін  дамыта 

бастады. Керісінше, Кеңес Одағы ыдырағаннан бері литвалықтар, лат- 

виялықтар, қазақтар, абхаздар және басқалары кеңестік кезеңде қаға- 

жу көріп,  шеттетіліп  қалған  немесе  ұмытыла  бастаған  үлттық  ұста- 

нымдары  мен  мәдени  салт-дәстүрлерін  қайта  жаңғыртуда.  Осындай 

мысалдар нәсілдік және этностық мәртебелердің құбылмалы болаты- 

нын көрсетеді. Уақыт өте келе адамдар өздерінің нәсілдік және этнос- 

тық ерекшеліктерін  өзгерте  алады.  Осыған  орай  қоғам  да  танылған 

мәртебелерді өзгертуі мүмкін.