Некеге д ей ін гі ж ән е ж асөсп ір ім дік
ж ы ны сты қ қатынас
Жыныстық сценарийлер -
мәдениетке байланысты кім,
қайда, қашан, неге, қалай және
кіммен жыныстық қатынасқа түсе
алады деген болжал.
Жеңіл кездесулер - үйлену,
неке құру немесе романтикалық
қарым-қатынас қүру жоспарынсыз
бейберекет жыныстық қатынасқа
бару.
Ең маңызды жыныстық сценарийлердің бірі жыныстық қатынас-
тың (гетеросексуалдық) некеден тыс әсіресе жасөспірімдерге қатыс-
ты болуына байланысты. Ондаған жылдар ішінде некеге дейінгі
жыныстық қатынастар қалыпты деп қабылдана бастады. Мұны жа-
сөспірімдер де қабылдады, бірақ олардың ата-аналары қабылдаған
жоқ (Abma және т.б., 2004). 1950 жылдары жұптар некеге тұратынын
жоспарлап, нақты сенімді болғанда ғана жыныстық қатынасқа туе
се, қазіргі жасөспірімдер мен ересектер «жеңіл кездесулерді» әдетке
айналдырған. Яғни үйлену, неке құру немесе романтикалық қарым-
қатынас құру жоспарынсыз кездейсоқ жыныстық қатынастармен ай-
налысады. Бұл жайлы «Америкалық әралуандық: гендер және жеңіл
кездесулер» тақырыпты тарауда талқыланған.
Сол сияқты ешқашан некеде тұрмай-ақ жыныстық қатынаста
болғанын мойындаған жасөспірімдердің үлесі 1950 жылдардан 1980
жылдардың соңына дейін қыздар арасында 40 пайыздан 50 пайызға
және ұлдар арасында 60 пайызға дейін өскен (Abma et al 2004).
Одан бері жасөспірімдер арасындағы жыныстық қатынас деңгейі
төмендеді, шамамен 46 пайызға дейін түсті (Kaiser Family Foundation
2011). Корее гкіштердің төмендеуіне не себеп болды?
АҚШ-тың жыныстық үстамдылықты үгіттейтін тәрбиелеу баг-
дарламалары себеп болмағаны анық. Бүл бағдарламалар нәтижесін-
де алғашқы жыныстық қатынастар бірнеше айға ғана тоқталатынын
зерттеулер дәлелдеген (Dailard 2003). Оның үстіне, әуелде ұстамды
болам деген жасөспірімдер кейіннен жыныстық қатынасқа белсене
кірісіп, жыныстық жолмен берілетін ауру жұқтыру ықтималдыгы
күрт артады (Bruckner & Bearman 2005, Tolman & McClelland, 2011).
|